چرا قیمت خودروهای وارداتی بالاست؟

در حالی قیمت خودروهای وارداتی در ایران برای مشتری گران تمام میشود که بررسی سرفصلهای موثر بر قیمت این خودروها نشان از آن دارد که عوارض خودروهای وارداتی بین 90 تا 110 درصد برای مشتری تمام میشود. به این ترتیب بهرغم آنکه تصور قالب در خصوص قیمت خودروهای وارداتی این بوده که واردکنندگان تنها باید تعرفه واردات بپردازند، اما سرفصل هزینههای خودروهای وارداتی نشان از آن دارد که براساس مقررات جاری 15 سرفصل بر قیمت هر خودروی وارداتی اثرگذار است.

اولین مولفه اثرگذار بر قیمت خودروهای وارداتی بعد از خرید از سوی شرکت مادر، هزینه حمل و بیمه خودرواست که برای حمل خودرو در کشور مبدا تا کشور مقصد پرداخت میشود. موضوعی که در سرفصل هزینههای شرکتهای واردکننده با عنوان ارزش سیف خودرو از آن نام برده میشود؛ در واقع سیف به معنی قیمت خودرو، بیمه و کرایه تا بندر مقصد است. فروشنده تحویل کالا را هنگامى به انجام مىرساند که کالا در بندر مقصد تخلیه شود. بر این اساس واردکننده ارزش سیف خودرو را مبنای قیمت خود قرار میدهد و ملاک رسمی آن در کشور لیست قیمت منتشره گمرکی است. در بخش هزینههای خرید خودرو و حمل از مبدا تا گمرک ایران شاخصهایی همچون قیمت پایه خودرو، قیمت آپشنهای خودرو، هزینههای حمل در خاک کشور سازنده، هزینههای حمل تا گمرک ایران و هزینه بیمه، جمعا قیمت خودرو در گمرک ایران یا سیف را تشکیل میدهند.

بعد از ورود خودرو به بندر، واردکننده باید هزینههای ترخیص خودرو از گمرک را که شامل هزینه بیمه محموله در گمرک، حقوق گمرکی و سود بازرگانی است را بپردازد. در این بخش واردکنندگان باید در ابتدا حقوق ورودی گمرک را واریز کنند. حقوق ورودی گمرک یا نرخ تعرفه براساس قوانین دولت طی 3 سال گذشته تغییری نکرده است. بنابر قانون، حقوق گمرکی و سود بازرگانی برای خودروهای وارداتی با توجه به حجم موتور خودروها متفاوت است.

بهنحویکه مجموع حقوق گمرکی و سود بازرگانی خودروهای زیر 2000 سیسی 40 درصد و خودروهای با حجم موتور بین 2000 سیسی تا 2500 سیسی 55 درصد تعیین شده است؛ در این میان واردات خودروهای بالای ٢٥٠٠ سیسی بهدلیل آنکه لوکس محسوب میشوند، ممنوع است. اما عامل سومی که بر قیمت خودروها اثرگذار است هزینههای انبارداری، تخلیه، بارگیری و عوارض بندری است. در این بخش اگر شرکت واردکننده انبار اختصاصی خود در گمرک را دارا باشد هزینههای آن کاهش پیدا میکند، اما در غیر این صورت باید هزینههای بیشتری را بپردازد.

پس از این واردکننده باید هزینه ثبتسفارش بازرگانی خودرو و گواهی انطباق خودرو یا همان استاندارد را پرداخت کند. هزینه کارمزد ثبت سفارش نیم در هزار ارزش سیف خودرو است و هزینه استاندارد یا گواهی انطباق هر خودرو معادل هشت در هزار ارزش سیف است که باید توسط واردکننده پرداخت شود. بعد از این واردکننده باید عوارضی را بپردازد که دولت در سرفصل بودجه سنواتی خود آن را هرساله پیشبینی میکند که از جمله این موارد میتوان به عوارض هلال احمر که معادل یک درصد حقوق ورودی است، عوارض مندرج در بودجه سنواتی به منظور خرید آمبولانس (مبلغ FOB + 5 درصد)، عوارض وزارت راه و شهرسازی در صورت حمل با ناوگان خارجی، هزینه اسقاط خودروهای فرسوده (تعداد یک تا 4 دستگاه بنا بر حجم موتور)، هزینه بانکی شامل کارمزد بدون احتساب سود و خسارت تاخیر تادیه دیون را نیز پرداخت کند که این هزینهها جمعا حدود ۶۰ درصد به قیمت تمام شده خودرو اضافه میکنند.

پس از این واردکننده باید هزینههای صورت گرفته در مرحله پیش از تحویل خودرو به مشتریان را بپردازد. این هزینهها شامل هزینه خدمات پس از فروش، هزینههای انبارداری داخل شرکت و هزینههای بازرسی قبل از تحویل خودرو به مشتری است که شامل حملونقل ترانزیت از گمرک به مرکز و حملونقل و توزیع از مرکز به عاملیت در سطح کشور را شامل میشود. بعد از این مرحله واردکننده باید هزینه شمارهگذاری خودرو را که حدود ۱۰ درصد هزینه قیمت خرید خودرو بهعلاوه هزینه حمل به ایران را تشکیل میدهد، واریز کند. بهطور معمول حدود هشت درصد قیمت سیف بهعنوان هزینههای عوارض و مالیات شمارهگذاری از سوی اداره دارایی دریافت میشود.

یکی از نکات قابلتامل در قیمت خودروهای وارداتی آن است که واردکننده پس از پرداخت همه این موارد باید 9 درصد مالیات ارزش افزوده خودروهای خارجی را نیز به خزانه دولت واریز کند، اما این پایان کار نیست چون واردکننده بعد از پرداخت همه این هزینهها باید سود 7 درصدی خود را نیز در نظر بگیرد و پس از آن به فروش خودرو اقدام کند. هرچند واردکننده این هزینهها را از مشتری دریافت میکند، اما دلیل گرانی خودروهای وارداتی در مقایسه با قیمت جهانی آنها به خوبی مشخص است. بر همین اساس نیز واردکنندگان خودرو تاکید دارند که دولت عوارض 40 تا 55 درصدی از آنها دریافت نمیکند بلکه با جمع حقوق گمرکی، عوارض و مالیاتهای دریافتی در واقع دولت 90 تا 110 درصد عوارض را از واردکنندگان خودرو دریافت میکند که موجب افزایش بسیار زیاد قیمت خودروهای وارداتی میشود.

فرهاد احتشامزاد، رئیس انجمن واردکنندگان خودرو در گفتوگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه پارامترهای غیرتعرفهای بسیاری بر قیمت خودروهای وارداتیها اثرگذار است، میگوید: 15 سرفصل هزینه را واردکننده باید پرداخت کند که همه این هزینهها موجب دو برابر و نیم شدن قیمت خودروی وارداتی در مقایسه با قیمت جهانی آنها میشود، اما موضوع مهمتر این است که این هزینه در نهایت به مشتری تحمیل میشود. وی معتقد است، بالا بودن قیمت خودروهای وارداتی بیشتر از آنکه ناشی از عملکرد واردکنندگان باشد ناشی از عوارض متعددی است که دولت دریافت میکند. وی تاکید دارد: در این میان نوسانات نرخ ارز نیز اثر جدی بر قیمت دارد و این موضوع در نهایت از جیب مشتریانی پرداخت میشود که خواهان خرید این خودروها هستند.