گشایش قفل معدن با کلید برجام

خوشبختانه امروز این بخش شاهد اتفاقهای خوب از جمله حضور سرمایهگذاران خارجی همچون دنیلی است؛ اتفاقاتی که میتواند بخش معدن ایران را به جایگاه واقعی خود برساند.

ایجاد ۹هزار شغل در دولت یازدهم

در همینباره رئیس هیات عامل ایمیدرو گفت: بخش معدن و صنایع معدنی با گشایشهای انجام شده پس از برجام، آماده جهش برای توسعه در دولت دوازدهم است. مهدی کرباسیان با بیان این مطلب اظهار کرد: ایمیدرو باوجود اینکه در زمان تحویل دولت یازدهم، ۲۴هزار میلیارد تومان طرح نیمهتمام یا شروع نشده داشت و برخی از آنها بهدلیل بیپولی، سوء مدیریت یا مشکلات فناوری راکد مانده بود و ۲۱هزار میلیارد تومان در سالهای گذشته از اموال و داراییهای ایمیدرو با عنوان خصوصیسازی در قالب رد دیون به نهادها که بیشتر غیرتخصصی بودند، واگذار شده بود، توانست همه طرحها را فعال کند و روحی دوباره به بخش معدن و صنایع معدنی بخشد. وی افزود: ایمیدرو در دولت یازدهم ۹هزار شغل جدید ایجاد کرد و ۷۳ پروژه جدید را که شروع نشده بود یا راکد بود با کمک بخش خصوصی و غیردولتی فعال کرد که برخی از آنها افتتاح شده است.

تا پایان سال ۹۶ نیز ۶هزار شغل جدید ایجاد میشود. رئیس هیات عامل ایمیدرو به برخی طرحهای بزرگ فعال شده در دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: از جمله این طرحها، فعال شدن طرح آلومینیوم جنوب و باز شدن السی آن در دولت یازدهم با ۳۰۰هزار تن ظرفیت تولید است که تا مهر ۹۷ راهاندازی میشود و درحالحاضر یکهزار نفر در این طرح مشغول کارند. فعال شدن طرح سرب و روی مهدیآباد با برنده شدن کنسرسیوم ایرانی با یکمیلیارد دلار سرمایهگذاری از دیگر طرحهایی است که عملیات اجرایی آن تا پایان اردیبهشت یا اوایل خرداد شروع میشود و قرار است کمتر از ۴سال به بهرهبرداری برسد. وی ادامه داد: همچنین از دیگر طرحهای فعال شده در این دولت، به نتیجه رسیدن طرح استخراج و انتقال بوکسیت از گینه کوناکری پس از ۲۵ سال رکود، فعال شدن طرح تیتانیوم کهنوج با ۴۰۰میلیون تن ذخیره معدن و نیز فعال شدن طرح الکترود گرافیتی است که فروش آن به ایران ممنوع بود.

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در دولت یازدهم فعالسازی پروژههای متوقف شده و بر زمین ماندهای که میراثی از دولت دهم بود را در دستور کار خود قرار داد. بیترید فعالسازی دوباره و راهاندازی این طرحها در اشتغالزایی و افزایش تولید تاثیر بسزایی دارد و این همان اقتصاد مقاومتی است که در معدن محقق شد. مهدی کرباسیان در آیین کلنگزنی ساخت کارخانه کنسانتره و سرباره تیتانیوم در کهنوج، اظهار کرد: در بخش اجرا توانستیم با همکاری یک شرکت ارمنستانی، فناوری جدید را برای تولید پیگمنت ایجاد کنیم که در دنیا منحصربهفرد است. وی این اقدام را نمادی از اقتصاد مقاومتی خواند و گفت: تبدیل خاک معدن تیتانیوم پیگمنت، سبب فرآوری و ارزشافزوده بالای مواد معدنی میشود. به گفته وی، همه این اقدامات در دوره برجام انجام شد و اکنون زمینه ایجاد تولید صنعتی پیگمنت در کشور فراهم شده است.

طرحهایی برای جلوگیری از خامفروشی مواد معدنی

اما گام بعدی دولت یازدهم در بخش معدن جلوگیری از خامفروشی مواد معدنی بود؛ اقدامی که در دولت دهم توانست پول زیادی را راهی جیب افرادی کند که تنها به دنبال منافع اقتصادی خود بودند. دولت تدبیر و امید در بخش معدن و صنایع معدنی، جلوگیری از خامفروشی و افزایش ارزش افزوده را در اولویت اصلی قرار داد تا با این اقدام چرخه مواد معدنی را در بخشهای مختلف ازجمله صنعت فولاد تکمیل کرده و محصول نهایی را با ارزش بالایی راهی بازار صادراتی کند. کرباسیان به موضوع جلوگیری از خامفروشی مواد معدنی و درنتیجه محقق کردن شعار مورد تاکید رهبری، اشاره و تصریح کرد: در بخش فولاد اقدامات خوبی برای فرآوری سنگآهن و تبدیل آن به کنسانتره و گندله انجام شده است. بهعنوان نمونه، ۹ کارخانه فرآوری در منطقه سنگان احداث شده که درحالحاضر کارخانه کنسانتره فعال شده و کارخانههای گندله فولاد مبارکه، گندله اُپال و کنسانتره توسعه ملی نیز تا شهریور امسال راهاندازی میشوند. در حوزه سیرجان، گلگهر و جلالآباد پروژههای متعددی در حوزه کنسانتره و گندله به نتیجه نشست و آنچه میتوان گفت اینکه در دولت یازدهم میزان ظرفیت تولید کنسانتره کشور که از خامفروشی جلوگیری میکند ۵۴درصد رشد کرده و در گندله ۴۵درصد افزایش یافته است.

کرباسیان درباره آخرین وضعیت زنجیره تولید فولاد، گفت: در حوزه تکمیل زنجیره فولاد، ظرفیت تولید کنسانتره، از ۲۸/۸میلیون تن به ۴۴میلیون تن ارتقا پیدا کرد و ظرفیت تولید گندله نیز در حالی که پیش از این یک محصول وارداتی برای ایران به شمار میرفت با افزایشی ۴۵درصدی به ۳۲میلیون تن رسید که پیشبینی میکنیم در سال ۹۶ زنجیره فولاد به توازن کامل برسد. وی ادامه داد: در بخش مس، در سال ۹۳، ۲ کارخانه کنسانتره در معادن سونگون و سرچشمه راهاندازی شد و در سال ۹۵، رکورد صادرات کنسانتره و کاتد مس اتفاق افتاد و حدود ۷۰۰میلیون دلار صادرات داشتیم.

ادامه این روند و جلوگیری از خامفروشی میتواند توسعه صنایع معدنی را رقم زند و ایران را به یکی از هابهای اصلی معدنی منطقه تبدیل کند. صنعت فولاد ایران با تولید محصولاتی با کیفیت بالا و همچنین در پی رفع تحریمهای ظالمانه توانست بازارهای خوبی ازجمله بازارهای اروپایی را از آن خود کند. در نتیجه تولید محصولاتی با ارزشافزوده بیشتر میتواند نقش معدن و صنایع معدنی را در اقتصاد پررنگتر از گذشته کند. از سویی دیگر تکمیل زنجیره ارزش در بخش معدن میتواند اهداف پیشبینی شده در چشمانداز ۱۴۰۴ را محقق سازد.

فولاد نقطه قوت صنایع معدنی است

دولت یازدهم تلاش کرد صنایع معدنی در تمامی حوزههای خود شاهد توسعه باشد اما در این میان صنعت فولاد را میتوان یکهتاز صنایع معدنی دانست. این صنعت با ایجاد ظرفیتهای جدید بیش از گذشته خود را به هدف تولید ۵۵میلیون تن در افق ۱۴۰۴ نزدیک کرده است. رئیس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به آخرین وضعیت تولید فولاد و تکمیل زنجیره فولادی کشور، عنوان کرد: زمانی که هدفگذاری ۵۵میلیون تن تولید فولاد در سال ۱۴۰۴ مطرح شد، بسیاری از کارشناسان اعلام کردند این کار شدنی نیست و تصمیم غیرواقعی گرفته شده است ولی ما موفق شدیم ظرفیت تولید فولاد را در سال ۹۵ به ۳۰میلیون تن برسانیم. وی افزود: همچنین نقطه قابل افتخاری که در این زمینه وجود دارد رساندن صادرات فولاد از ۲۰۰هزار تن در سال ۹۱ به حدود ۶میلیون و ۸۰۰هزار تن در سال ۹۵ است که حاصل تکمیل طرحهای فولادی و توجه به زنجیره تولید فولاد است.

اکتشاف ۲/۵ برابر کل تاریخ معدن ایران در دولت یازدهم

توسعه اکتشافات گام دیگری بود که دولت یازدهم توانست در آن عملکردی موفق داشته باشد؛ اقدامی که منجر به کشف ذخایر جدیدی از مواد معدنی شد. کرباسیان درباره دستاوردهای دولت یازدهم تصریح کرد: این دولت موفق شد در حوزه اکتشاف نزدیک به ۲/۵ برابر تاریخ معدن ایران اقدام کند به گونهای که در ۸۰سال گذشته، کل اکتشاف در حوزه معدن حدود ۱۰۰هزار کیلومتر مربع بود اما از سال ۹۳ تا امروز بیش از ۲۵۰هزار کیلومتر مربع اکتشاف شده است. وی افزود: حاصل این اکتشافات، افزایش ذخایر مواد معدنی است. بهطوری که در سنگان، با اکتشافات انجام شده، ذخیره معدن سنگآهن از ۹۰۰میلیون تن به یکمیلیارد و ۲۰۰میلیون تن ذخیره قطعی رسید. در بخش طلا در زرشوران، ۸۰ تن ذخیره قطعی به ۱۱۰ تن رسید. در سیستان و بلوچستان و فلات مرکزی نیز ۳۰ تا ۴۰ تن طلا اکتشاف شده است. در عناصر نادر خاکی نیز ظرفیت از ۳۰۰هزار تن به یکمیلیون و ۲۰۰هزار تن افزایش پیدا کرد.

بهبود روابط با کشورهای خارجی

اما شاید نکتهای که نمیتوان از آن چشمپوشی کرد، توسعه روابط بینالمللی در دولت یازدهم بود؛ موضوعی که با اجرایی شدن برجام، رنگو بویی دیگر به خود گرفت و بار دیگر امید را به معدن، صنایع معدنی و فعالان بخشهای یادشده بازگرداند. بخش معدن ایران ظرفیتهای بسیاری در اختیار دارد که میتواند سرمایهگذاران خارجی به ویژه از کشورهای اروپایی را به سوی خود جذب کند اما تحریمهای وضع شده برضد ایران مانند دیواری بلند راه را روی آنها مسدود کرده بود. اجرایی شدن برجام توانست این دیوار بلند را تخریب کند و هیاتهای تجاری و اقتصادی متفاوتی را راهی ایران کند که برای حضور در ایران و سرمایهگذاری در بخش معدن و صنایع معدنی اعلام آمادگی کنند. این موضوع در حالی رخ داد که بخش معدن به دلیل اتفاقات رخ داده در سالهای گذشته با کاهش سرمایه مواجه بود و باید این کمبود را با حضور سرمایهگذاران داخلی و خارجی جبران میکرد. اجرایی شدن برجام این فرصت را در اختیار بخش معدن و صنایع معدنی قرار داد تا سرمایهگذاران خارجی را جذب خود کند. رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران درباره عوامل تاثیرگذار در توسعه اقتصاد ایران گفت: ایران هیچ راهی جز بهبود روابط خود با کشورهای دیگر ندارد، زیرا براساس برنامه ششم توسعه برای ایجاد جهشی موثر در حوزه معدن و صنایع معدنی نیاز به جذب ۵۰میلیارد سرمایه خارجی دارد که این فقط در شرایطی فراهم میشود که روابط ایران با دنیا بهبود پیدا کند.

اتمام طرحهای نیمه تمام در خارج از کشور

رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) درباره سرمایهگذاری در ونزوئلا و صادرات خدمات مهندسی به این کشور برای ساخت کارخانه سیمان، تصریح کرد: یکی از طرحهای نیمهتمامی که هنگام شروع کار دولت یازدهم وجود داشت طرح سیمان ونزوئلا بود که پیگیریهایی برای اتمام آن انجام شد.کرباسیان درباره این طرح توضیح داد: زمانی که فعالیت را شروع کردیم کار این کارخانه خوابیده بود؛ حتی زمانی وزیر صنعت ونزوئلا به مجموعه سیمانی وارد شد و با لحن تندی با دستاندرکاران آن برخورد کرد که شایسته صنعتگران ایرانی نبود. وی ادامه داد: این طرح فولادی در نهایت بعد از حدود دو سال تکمیل شد و به بهرهبرداری رسید. متاسفانه به دلیل نابسامانی شدید سیاسی و اقتصادی، کشور ونزوئلا تولید منظمی ندارد در حالی که این کشور به شدت به این محصول نیاز دارد.

پوپولیسم، ونزوئلا را نابود کرد

رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) بیان کرد: درحالحاضر ایران مبلغ زیادی از ونزوئلا طلبکار است که اسناد آن فراهم شده و تاییدیه آن هم گرفته شده است، اما به هرحال این کشور پولی برای پرداخت به ما ندارد و نکتهای که باید به آن اشاره کرد این است که سیاستهای مردمفریبانه و پوپولیستی باعث ورشکسته شدن این کشور شده به گونهای که دفعات قبلی که به این کشور سفر کرده بودم هر دلار امریکا معادل ۶پزوتا (واحد پول ونزوئلا) بود، اما در سال ۱۳۹۴ که برای افتتاح کارخانه رفتم ارزش هر دلار امریکا ۷۸ پزوتا شده بود و آخرین خبرها حاکی از آن است که هر دلار امریکا بیش از ۱۰۰۰ پزوتا نرخ دارد که حاصل سیاستهای پوپولیستی در این کشور است.