پیشرفت خودرویی ایران پس از برجام

این در شرایطی است که روز چهارشنبه نیز گزارشی با عنوان «واقعی شدن خودروسازی ایران کلید خورد» در همین صفحه به چاپ رسید که در آن تاثیر برجام بر صنعت خودرو از نگاه کارشناسان داخلی مورد بررسی قرار گرفت. گزارش رویترز نیز مهر تاییدی بر پیشرفت صنعت خودروی ایران پس از توافق هستهای است. این خبرگزاری نوشت:

دو خودروساز بزرگ فرانسوی پژو-سیتروئن و رنو غیبت خود در بازار آمریکا را به فرصتی برای حضور در بازار رو به رشد ایران تبدیل کردهاند. سرمایهگذاری خودروسازان فرانسوی در ایران نشاندهنده این مساله است که تلاش برای تنشزدایی در موضوع هستهای موثر واقع شده و جذب سرمایهگذاری خارجی به سود اقتصاد بوده است.

گروه خودروسازی پژو-سیتروئن و رنو پس از توافق هستهای و رفع تحریمها برای ورود به بازار ایران ابراز تمایل کردند. در حال حاضر پژو-سیتروئن قرارداد تولیدی به ارزش 700 میلیون یورو (768 میلیون دلار) با ایران امضا کرده و رنو اعلام کرده است به منظور افزایش ظرفیت تولید به 350 هزار دستگاه در سال، برای ساخت یک کارخانه جدید سرمایهگذاری میکند. شرکتهای فرانسوی، برخلاف رقبای آلمانی، آمریکایی و ژاپنی خود، در آمریکا کارخانه تولیدی یا عملیات فروش ندارند؛ بنابراین در برابر جریمههای ناشی از نقض آن دسته از تحریمهای باقی مانده از سوی آمریکا مصون هستند.

این در شرایطی است که چشمانداز تشدید تحریمها در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، موجب شده است خودروسازانی که در ایالاتمتحده فعال هستند، برای حضور در بازار ایران با احتیاط عمل کنند. ترامپ در دوران رقابتهای انتخاباتی خود همواره گفته بود که توافق هستهای ایران را پاره خواهد کرد. گرچه پس از برجام تحریمهای هستهای ایران لغو شد، اما برخی تحریمهای غیرهستهای آمریکا همچنان باقی هستند. براساس این تحریمها، شرکتهایی که حضور گستردهای در ایالاتمتحده دارند، برای فعالیت در ایران با مشکل مواجه هستند. اما اکنون افراد آگاه در دولت ترامپ اعلام کردهاند او تعلیق تحریمهای ایران را تمدید خواهد کرد.

فولکسواگن و بیامو، دو خودروساز بزرگ آلمانی، تمایل فراوانی برای حضور در بازار ایران دارند، اما این مساله را با احتیاط بررسی میکنند. یکی از افراد نزدیک به فولکس واگن به خبرگزاری رویترز گفت: «ما از پتانسیل بازار ایران مطلع هستیم، اما نمیتوانیم ریسک کنیم.» این در شرایطی است که فولکسواگن از اظهارنظر رسمی دراین باره خودداری کرده است.

پژو-سیتروئن و رنو جزئیات فعالیتهایشان را در ایران اعلام نکردهاند. اوایل سال جاری میلادی ژان کریستف کومار، رئیس بخش خاورمیانه پژو-سیتروئن، تاکید کرد که سختگیریهای آمریکا تحت ریاستجمهوری ترامپ، موجب میشود این شرکت از رقبای خارجی خود در بازار ایران پیش افتد. کومار گفت: «این فرصتی است تا به فعالیتهای خود سرعت بخشیم. ما در بازار ایران پیشتاز هستیم و قصد داریم این پیشتازی را حفظ کنیم.» این در شرایطی است که آمار منتشر شده توسط مرکز آیاچاس آتوموتیو نشان میدهد در فصل نخست سال 2017 (اوایل دی تا اوایل فروردین) فروش خودرو در ایران 50 درصد جهش کرده است و فروش مدلهای پژو، رنو و سایپا رشد قابلتوجهی داشته است.

به تازگی مراسم آغاز تولید پژو 2008 که اولین خودروی پسا برجامی محسوب میشود، برگزار شد. رئیسجمهوری ایران در رابطه با این مراسم در اینستاگرام خود نوشت:«زمانی که توافق هستهای را امضا کردیم، منتقدان گفتند این فقط یک تکه کاغذ است که هرگز به اجرا در نخواهد آمد. اما اکنون میبینیم که تحریمهای بخش خودرو برداشته شده، توافقنامههای تشکیل شراکت به نتیجه رسیده و یک خودروی جدید تولید شده است.» کومار، رئیس بخش خاورمیانه پژو-سیتروئن نیز به خبرگزاری رویترز گفت: «عرضه پژو 2008 نتیجه سیاستگذاریهای روحانی از زمان امضای توافق هستهای است؛ بنابراین از اهمیت فراوانی برخوردار است.»

پژو-سیتروئن و رنو که پیش از تحریمها در بازار ایران حضور داشتند، بلافاصله پس از رفع تحریمها با ایران خودرو و سایپا قرارداد امضا کردند. پژو-سیتروئن قصد دارد طی ماههای آتی مدلهای بیشتری را در بازار ایران عرضه کند و رنو خودروی کامپکت ساندرو را به این بازار عرضه کرده است. اما به گفته فردی آگاه، فولکسواگن که تشکیل شراکت با یک شرکت خصوصی خودروساز در ایران را بررسی میکند، بهدلیل وجود نااطمینانیهای سیاسی، مذاکرات با این خودروساز را به تعویق انداخته است. سخنگوی بیامو نیز میگوید ورود این شرکت به بازار ایران به «تحولات سیاسی و اقتصادی بستگی خواهد داشت».

این در شرایطی است که بهبود پایدار تولید خودرو در ایران ادامه دارد و تولید از 796 هزار دستگاه در سال 2013 به 23/ 1 میلیون دستگاه در سال 2016 رسیده است. مرکز آیاچاس پیشبینی میکند روند افزایشی تولید ادامه خواهد یافت و به 34/ 1 میلیون دستگاه در سال جاری میلادی خواهد رسید. در سال 2018 نیز تولید خودروی ایران به 49/ 1 میلیون دستگاه خواهد رسید. مایکل جاسینتو، کارشناس مرکز آیاچاس و متخصص در امور ایران، میگوید:«خودروهای ساخته شده در ایران تاحدودی پرفروش هستند.» هیوندایموتور، بزرگترین خودروساز کره جنوبی، درپی تولید آی20 مینی و مدل اکسنت در ایران است و برندهای چینی تلاش میکنند جایگاهشان را در بازار ایران حفظ کنند.

در پی اعمال تحریمها علیه ایران و در غیاب خودروسازان اروپایی، خودروسازان چینی وارد بازار ایران شدند. از سوی دیگر، بهتازگی ایران خودرو با شرکت ایتالیایی «پینینفارینا» یک قرارداد همکاری به ارزش 70 میلیون یورو امضا کرده است. توافق ایران خودرو با این شرکت طراحی خودرو و بدنهسازی ایتالیایی شامل توسعه یک پلتفرم خودروهای مدولار برای تولید حداقل 4 مدل خودرو میشود. پینینفارینا اعلام کرد که قرارداد همکاری با ایرانخودرو به ارزش 70 میلیون یورو و به مدت 36 ماه خواهد بود. با این قرارداد، ایران از یک مونتاژکننده صرف به یک خودروساز واقعی تبدیل خواهد شد. قرارداد با این شرکت ایتالیایی در شرایطی بسته شده است که پیش از توافق هستهای شرکتهای فعال در زمینه توسعه پلتفرم درخواست همکاری با خودروسازان ایرانی را نمیپذیرفتند.