موتور اوپک دوباره به حرکت می‌افتد؟

۱۴ اردیبهشت بود که خبر بدی به گوش فعالان بازار نفت رسید،خبری که تصمیم اوپکیها را برای افزایش قیمتها تحت شعاع قرار داد. قیمت نفت به زیر ۵۰ دلار در هر بشکه رسیده بود و مجددا وحشت بر کشورهای نفت خیز حکمفرما شد. تحلیل گران معتقدند که تاثیر توافق کاهش تولید نفت اوپک در بازار کاملا از بین رفته است. ترس و دلهرهای  که برای کاهش مجدد قیمت نفت در بازار حاکم شده، باعث شده است تا قیمت نفت خام به ۴۵/۵۴دلار کاهش یابد.

خیلی از فعالان اقتصادی برای چنین روزهایی آمادگی نداشتند که امریکا با این سرعت و شیب تندی که در حال حاضر دارد،به بازار نفت بازگردد. اگرچه برخی کشورهای عضو اوپک موافق کاهش تولید هستند، اما تصمیم ایران در تمدید توافق نوامبر یا لغو احتمالی آن بسیار موثر خواهد بود. ایران در توافق نوامبر موفق شد تنها کشوری باشد که تولید خود را کاهش ندهد،با این حال در پایان مدت زمان توافق نوامبر که در اواخر ماه می به پایان میرسد، مشخص نیست ایران چه موضعی را خواهد گرفت. اگر با کاهش تولید موافق باشد،تولید نفت ایران روی ٤میلیون بشکه خواهد ماند، در غیراین صورت باید دید آیا مقامات وزارت نفت برنامه افزایش تولید را اجرا خواهند کرد یا خیر.

این کاهش قیمت نفت در ماه جاری از نوامبر سال گذشته بی سابقه بوده است.کارشناسان میگویند، زمانی که قیمت نفت به 30 الی 40 دلار برسد سهام دچار مشکل خواهد شد. قیمت نفت در تابستان سال امسال ممکن است به 39 دلار و 30 سنت هم برسد. اما در این بخش بیشتر از خود نفت، سهام نفت دربازار آسیب جدی خواهد دید و افت شدیدی را در پیش خواهد داشت.

بنا به گفته تحلیلگران بازار نفت این ناامیدی در بازار بایجاد شده که کاهش تولیدهای اوپک و دیگر تولید کنندگان هیچ تأثیری بر کاهش سطح ذخایر نفت جهان نداشته است به نظر میرسد که بازار بیش از میزانی که برخی پیشبینی میکردند، از وضعیت متوازن فاصله خواهد گرفت.

در حالی که انتشار خبرهایی از کاهش تولید اوپک در اوایل ماه ژانویه موجب شد تا قیمت نفت به بالاترین رقمها از جولای 2015 به این طرف برسد، این افزایش قیمت موجب تشویق شرکتهای نفتی آمریکا به تولید نفت بیشتر شد.

همین اتفاق موجب شد که اوپکیها دوباره به حرکت دربیایند، کشورهای صادرکننده نفت اوپک تولید خود را در ماه آوریل بیشتر کاهش دادهاند تا تعهدات عقبمانده آنها تکمیلتر شده و عمل به تعهدات اوپک کاملتر گردد.

شرکتهای نفتی و ردیابی کشتیها نشان داد؛ در ماه گذشته میزان حجم تولید اوپک با کاهش 40 هزار بشکه در روز به 31 میلیون و 895 هزار بشکه در روز رسید. کشورهای عضو اوپک دوباره در 25 می در وین اتریش گردهم میآیند که تصمیم بگیرند که آیا توافق اوپک را برای نیمه دوم سال تمدید کنند.

خالد الفالیح وزیر انرژی و صنایع عربستان هفته گذشته گفت: به نظر میرسد هماهنگی کاملی بین کشورهای اوپک برای تمدید این توافق وجود دارد.

در حالی است که گمانه زنیها برای تمدید توافق ماه ژانویه اوپک که منجر به کاهش تولید شد،ادامه دارد. هدف نخست از اتخاذ سیاست کاهش تولید این بود که بازار بار دیگر متعادل شود و قیمتها بالا برود.

این راهبرد در ابتدا اثر مثبتی برجا گذاشت اما سنجش اثرگذاری نهایی آن با دشواری روبروست چرا که مجودی ذخایر تدریجا کاهش یافته است اما محمولههای نفت ارسالی در جاهن روندی افزایشی داشته است. تولید جدید خارج از اوپک بهویژه در ایالاتمتحده موجب بالا ماندن ذخایر جهانی شده است.

این اعتقاد کلی وجود دارد که اعضای اوپک لزوم کاهش تولید را قبول دارند و برخی نیز آن را احتمالی صددرصدی میدانند. برخی نیز بر این باورند که روسیه، کشوری خارج از اوپک که همکاریاش برای موفقیت راهبرد اوپک از اهمیت حیاتی برخوردار است، هنگام طرح موضوع کاهش مجدد از آن سرپیچی کند. اما این باور هفته گذشته که رییسجمهور روسیه به رعایت تقریبا صددرصدی تصمیم پیشین اذعان کرد، کمرنگ شد.

اکنون کاملا روشن است که اعضای اوپک در اجلاس آتی، تصمیم به تمدید سیاست کاهش تولید خواهند گرفت. اما سوال این است که آیا این کاهش تولید از طرف اوپک، اثرگذاری این سازمان بر بازار را اثبات خواهد کرد یا خیر.

از طرفی اداره اطلاعات انرژی آمریکا در آستانه برگزاری نشست اوپک و تصمیم گیری درباره تمدید توافق کاهش تولید، یک خبر ناخوشایندی برای بازار داشت.

موسسه مارکت واچ آمریکا اعلام کرد، در گزارش ماهیانه وزارت انرژی آمریکا که منتشر شد این نگرانی را ایجاد کرد که تلاشهای اوپک برای بازگرداندن تعادل به بازار نفت را ناکام بماند.

طبق  گزارش چشم انداز کوتاه مدت بازار انرژی که توسط وزارت انرژی آمریکا منتشر شده، پیشبینی شده است تولید نفت خام ایالات متحده در سال ۲۰۱۷ با یک درصد افزایش نسبت به پیشبینی قبلی به ۹/۳۱ میلیون بشکه در روز برسد.

این در حالی است که وزرای نفت عراق و الجزایر اعلام کردند که کشورهای تولیدکننده نفت برای تمدید کاهش تولید در نیمه دوم سال جاری میلادی، به اجماع رسیدهاند و این موضوع به طور رسمی در نشست آتی اوپک اعلام میشود.

جبار العیبی وزیر نفت عراق و نیز نورالدین بوتارفا وزیر نفت الجزایر در کنفرانس خبری مشترک اعلام کردند که کشورهای عضور اوپک و نیز برخی از کشورهای غیر اوپکی که در پیمان کاهش تولید همکاری داشتهاند برای توافق کاهش تولید به مدت شش ماه دیگر در سال ۲۰۱۷ میلادی به اجماع رسیدهاند.

همسو با وزرای عراق و الجزیره،وزرای نفت عربستان و روسیه در بیانیهای اعلام کردند که کاهش تولیدات به رهبری اوپک از میانه امسال تا مارچ ۲۰۱۸ ادامه خواهد یافت. خلیل الفالح، وزیر نفت عربستان و همتای روسیاش ،الکساندر نواک صبح امروز در پکن پایتخت چین دیدار کردند و به طور مشترک اعلام کردند که توافق کاهش تولید نفت به منظور تقویت بازار را از میانه امسال تا مارچ ۲۰۱۸ تمدید خواهند کرد.

البته اقتصاددانها بر این باورند که حتی با افزایش کاهش تولید توسط اوپک باز هم آینده اوپک روشن نخواهد بود.

کنستانتینوم ونتیس، اقتصاددان ارشد معتقد است:« احتمال اینکه در جلسه 25 می توافق ادامه کاهش تولید تصویب شود زیاد است ولی شرایط برای این کارتل به نظر خوب نمیرسد.»

او افزود:« در سال 2018 انتخاب برای اعضای اوپک بین حفظ قیمت نفت یا سهم در بازار سخت تر میشود. البته این در حالی است که تقاضای جهانی ناگهان افزایش پیدا نکند.»

از طرف دیگر برخی تحلیلگران میگویند، اگر اوپک میخواهد شرایط بازار را بهبود ببخشد، باید کاهش تولید خود در بازار را دو برابر کند.

ادامه کاهش در نیمه دوم سختتر خواهد بود.کاهش مجدد تولید فداکاریهای زیادی را با خود همراه دارد. مثلا صادرات را باید کم کنند و در عین حال تولید نفت را باید به شدت کاهش دهند. باید گفته شود با تمام این ریسکها شاید این توافق برای بار دوم نتیجه ندهد.