چهار تضمین چرخش قیمت نفت

افزایش قراردادهای اختیار فروش، برقراری ساختار بکواردیشن در بازار آتی، اوجگیری تقاضای فصلی و کاهش صادرات عربستان، تحقق پیشبینی اوپک را تضمین میکند. البته هنوز درباره بازگشت مازاد عرضه بعد از پایان مهلت تمدید توافق اوپک نگرانیهایی وجود دارد. برخی کارشناسان نیز اعتقاد دارند به واسطه برخی تغییرات، ساختار تنظیم قیمتها در بازار انرژی در اختیار خریداران است.

اوپک و 11 کشور صادرکننده نفت غیرعضو این سازمان در حالی پنجشنبه هفته گذشته به تمدید توافق برای کاهش 1/8 میلیون بشکهای تولید روزانه نفت ظرف 9 ماه یعنی تا پایان مارس 2018 رای دادند که این خبر با واکنش معکوس در بازار نفت همراه شد و قیمتها نزدیک به 5 درصد افت روزانه را به ثبت رساندند. با این حال خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی به بررسی مولفههای متعدد بازار نفت پرداخته و بر این باور است همانطور که وزرای نفت اوپک پیشبینی کردند، افت قیمت نفت مقطعی بوده و احتمال اینکه قیمتها در ماههای آینده افزایش یابد، بسیار است. تحلیلگران در مواجهه با تمدید توافق اوپک و تاثیر آن بر بازار نفت به دو دسته تقسیم شدند.

وزرای نفت اوپک و همچنین بسیاری از کارشناسان واکنش بازار به تمدید توافق را آنی و کوتاهمدت دانستند و اعلام کردند با گذشت زمان توافق اوپک موجب کاهش موجودی انبارهای نفتی و افزایش قیمتها خواهد شد. اما برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که تصمیم روز پنجشنبه اوپک نشان داد که این سازمان توانایی انجام اقدامات موثرتری در بازار را نفت نداشته و این موجب ناامیدی معاملهگران شده است. آنها بیش از هرچیز نگران بازار نفت در شرایطی هستند که مهلت 9 ماهه تمدید توافق پایان یابد و بازار نفت مجددا با مازاد عرضه شدیدی مواجه شود.حال بلومبرگ بر این باور است عوامل مختلفی وجود دارد که میتواند پیشبینی وزرای نفت اوپک و کارشناسان خوشبین به آینده بازار را محقق کند. «افزایش قراردادهای انتظار برای افت قیمت»، «تداوم ساختار بکواردیشن در بازار»، «شروع فصل اوج تقاضا برای نفت» و «تقویت احتمال کاهش صادرات نفت اعضای اوپک» دلایلی هستند که میتوانند بازار نفت را در مسیر صعودی قرار دهند. هرچند که این عوامل نگرانی کارشناسان درخصوص شرایط بازار نفت در سال 2018 را نقض نمیکند.

فشار قراردادهای خرسی

با اعلام خبر توافق بزرگان نفتی برای کاهش تولید نفت درست یک ماه پیش از پایان سال 2016، حجم قراردادهای انتظار برای رشد قیمت نفت (گاوی) در بازار آتی به سرعت رو به افزایش گذاشت و در عرض دو ماه به بیشترین سطح خود ظرف سالهای اخیر رسید. این موضوع باعث شد بسیاری از کارشناسان اعلام کنند که ریسک فروش این حجم از قراردادهای گاوی بر نفت فشار میآورد و مانع از رشد قیمتها خواهد شد. با این حال بررسی بازار آتی نشان میدهد که حجم خالص قراردادهای انتظار برای رشد قیمت نفت از میانههای مارس به شدت کاهش یافته بهطوریکه روز پنجشنبه (یعنی روزی که توافق اوپک تمدید شد) به سطوح پیش از توافق اوپک در 30 نوامبر 2016 رسیده است. اقتصاددان ارشد انرژی موسسه ABN Amro در این خصوص به بلومبرگ میگوید: «در چند ماه گذشته بازار نفت به شدت تحت فشار حجم بالای قراردادهای گاوی بود. اما این مشکل در حال حاضر بهطور کامل رفع شده است و به نظر من بازار نفت در حال حاضر تحت فشار حجم بالای قراردادهای خرسی (انتظار برای افت قیمت) در مسیر افزایشی قرار دارد.» به این معنا که با انباشته شدن سرمایه در پوزیشنهای اختیار فروش(خرسی)، معاملهگران برای سودگیری اقدام به نقد کردن قراردادهای خود کرده که موجب افزایش تقاضا برای نفت و رشد قیمتها میشود.

تداوم فاز پیشبهین بازار نفت

بررسی قراردادها در بازار آتی نفت نشان میدهد که از میانههای ماه مه یعنی پیش از نشست اخیر اوپک، ساختار بازار نفت پیشبهین یا همان بکواردیشن (backwardation) شده است. به این معنا که قیمت نفت در بازار آتی کمتر از قیمتها در بازار نقدی است. حاکم بودن چنین شرایطی در بازار نشان دهنده کمبود عرضه است و باید منتظر رشد قیمتها باشیم. حال به گزارش بلومبرگ، با وجود افت قیمت نفت در روز پنجشنبه، هیچ تغییر خاصی در ساختار بازار نفت ایجاد نشده و همچنان قیمتها در بازار نقدی 35 سنت بیشتر از قیمت قراردادهای یکساله بازار آتی است، یعنی همچنان ساختار بکواردیشن بر بازار نفت حاکم است.

تابستان در راه است

با وجود همه بحثی که بر سر عرضه و تاثیری که توافق اوپک بر این سمت بازار نفت خواهد داشت، نباید سمت دیگر بازار نفت یعنی تقاضا را در معادلات فراموش کنیم. به آرامی سه ماه دوم سال میلادی نیز رو به پایان است و سه ماه سوم که حداقل در 8 سال گذشته با اوج تقاضا برای نفت همراه بوده است، آغاز خواهد شد. در واقع فصل اول سال میلادی فصل کاهش رشد تقاضا برای نفت است. اما هر چه که به فصل گرما نزدیک میشویم با افزایش مسافرتهای جادهای تقاضا برای نفت شدت مییابد. همچنین در کشورهایی چون عربستان که مصرف برق برای تهویه هوا در تابستان بیشتر از فصول دیگر سال است، شاهد افزایش تقاضا برای نفت خام به منظور تامین سوخت نیروگاههای این کشور هستیم. تنها در عربستان بهطور متوسط تقاضای روزانه داخلی در فصل زمستان و تابستان یک میلیون بشکه تفاوت دارد.

وعده کاهش صادرات

بلومبرگ بر این باور است که بخشی از اظهارات الفالح روز پنجشنبه در ترافیک اخبار و اظهاراتی که از نشست اوپک و بازار نفت به جهان مخابره میشد، دیده نشد. وی وعده داد که صادرات نفت عربستان در چند ماه آینده کاهش خواهد یافت. الفالح همچنین از کاهش چشمگیر صادرات نفت این کشور به آمریکا خبر داد. احتمالا این اظهارات الفالح به شروع رشد تقاضای داخلی این کشور در شرایطی که آمار نشان از کاهش موجودی انبارهای نفتی عربستان دارد، مرتبط باشد. به گفته عسلی، کارشناس اقتصاد انرژی، «طی تقریبا دو سال گذشته سطح انبارهای روی زمین عربستان بهطور مداوم کاهش یافته است. در حالیکه گزارشهای دپارتمان انرژی آمریکا نیز نشان میدهد که مازاد ظرفیت تولید این کشور به کمترین مقدار در سالهای اخیر رسیده است. این واقعیتها حاکی از مشکلات عربستان در حفظ سطح تولید بالاتر از 10 میلیون بشکه در روز است که البته خبر خوبی برای تعادل بازار نفت است.» بنابراین در شرایطی عربستان بر اساس توافق اوپک باید سطح تولید خود را در حدود 10 میلیون بشکه در روز نگه دارد که آمار نشان میدهد این کشور توان تولید بیشتر از این مقدار را ندارد. بنابراین در فصل گرما به منظور تامین نیاز داخلی مجبور به کاهش صادرات خواهد شد.

اما بخش دیگر الفالح به کاهش صادرات نفت به آمریکا اشاره دارد. جیوانی استانوو، تحلیلگر موسسه UBS بر این باور است که اختلاف قیمت نفت شاخص دبی و نفت شاخص سبک آمریکا بهعنوان عیارسنج کاهش صادرات به آمریکا عمل میکند. به این معنا که کاهش اختلاف قیمت این دو نفت شاخص به معنای کاهش صادرات نفت در این کشور است؛ اتفاقی که اخیرا شاهد آن بودهایم. به گفته تحلیلگر UBS، نفت خام آمریکا برای مدت مدیدی از نفت برنت ارزانتر بوده است. در حالی که اخیرا شاهد این هستیم که اختلاف قیمت آنها رو به کاهش گذاشته است.

تداوم تردیدها

با وجود چهار تضمینی که برای رشد قیمت نفت وجود دارد، اما آنها نمیتوانند تردیدها را رفع کنند؛ چراکه غالب این نگرانیها معطوف به بعد از پایان مهلت تمدید توافق اوپک یعنی بعد از مارس 2018 است. الیور جاکوب، تحلیلگر Petromatrix بر این باور است که اوپک تولیداتش را کم کرده و منتظر است که این کاهش عرضه به کاهش موجودی انبارهای جهان منجر شود. اما این سازمان هیچ طرحی برای ایجاد ساختار پایدار بکواردیشن در بازار نفت ندارد. از سوی دیگر، احتمال تداوم رشد تولیدات آمریکا موجب شده که موسساتی مانند گلدمن ساکس و جیپیمورگان هشدارهای جدی نسبت به بازگشت مازاد عرضه به بازار نفت در سال 2018 بدهند.