شبح شیل در بازار نفت

هفته گذشته نیز قیمت نفت مسیر کاهشی را طی کرد و پیشبینی میشود نفت با ثبت چهارمین افت متوالی هفتگی، طولانیترین دوران مسیر کاهشی را از آگوست 2015 رقم بزند و در این میان سایه «شیل» بیش از هر عاملی بر بازار نفت سنگینی میکند. افت قیمت نفت در هفته گذشته بیش از هر چیز از انتشار گزارشهای ماهانه موسسات و سازمانهای بینالمللی ناشی میشد. این گزارشها بیش از هر چیز متاثر از رشد سریع تولیدات آمریکا بود. از سویی انتشار آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا از حجم موجودی انبارهای نفتی و اعلام افزایش موجودی انبارهای بنزین آن هم در اوج تقاضای فصلی، شوک دیگری به قیمتها وارد کرد. این عوامل موجب شد بهای نفت روز پنجشنبه در بازار نیویورک به 46/ 44 دلار بر بشکه برسد که کمترین سطح ظرف 7 ماه گذشته است. نفت برنت نیز با رسیدن به قیمت 92/ 46 دلار بر بشکه همچنان در کمترین سطح از زمان توافق اوپک در 30 نوامبر 2016 معامله شد.

اما روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش(ساعت 16 به وقت تهران) بازار نفت با شناسایی کف از سوی معاملهگران رشد محدودی را تجربه کرد. بهطوریکه قیمت نفت خام آمریکا با 25 سنت افزایش نسبت به آخرین قیمت معامله شده روز پیش از آن به 71/ 44 دلار بر بشکه رسید و هر بشکه نفت برنت با 42 سنت رشد 34/ 47 دلار معامله شد. با این حال کارشناسان بر این باورند که رفتار و گزارشهای اخیر موسسات نشان میدهد بازار نفت فعلا قصد ندارد در مسیر افزایشی قرار گیرد. کارشناس PVM در گفتوگو با خبرگزاری رویترز، درخصوص رشد قیمتها در روز گذشته با تاکید بر تصحیح قیمتی بازار بعد از افتهای مداوم اخیر، میگوید: «این رشد قیمتی به هیچ وجه به معنای قرار گرفتن بازار نفت در مسیر صعودی نیست!»

این برآوردها درحالی اعلام میشود که در زمان تنظیم این گزارش هنوز تعداد دکلهای فعال در آمریکا منتشر نشده و احتمال میرود با انتشار این آمار که در ماههای اخیر مدام افزایش یافته، نفت روز جمعه را نیز با افت قیمت به پایان ببرد. به گزارش مارکت واچ، تایلر ریچی، کارشناس بازار نفت گفته است: «چشمانداز بازار نفت قطعا همچنان نزولی خواهد بود.» وی بر این باور است که شرایط کشورهایی که در توافق برای کاهش تولید نفت مشارکت داشتهاند بسیار شکننده است و رشد تولید نفت شیل که کاهش تولید آنها را خنثی میکند، احتمال تخلف و عدم پایبندی به توافق را بیشتر کرده است. فین ژیبل، کارشناس بازار نفت در بانک استرالیا نیز میگوید: «به اعتقاد من (رشد تولید نفت شیل) بزرگترین زنگ خطر است. هیچ نشانهای از عقبگرد شیل حتی در صورتی که قیمتها افت کنند، وجود ندارد.» اولیور جاکوب نیز گفته است، بازار نفت به سختی در مسیر رشد قرار خواهد گرفت، مگر اینکه اتفاق غیرمنتظرهای رخ دهد.

سه سیگنال منفی از سه سازمان بینالمللی

اما گزارشهایی که به بازار نفت در هفته گذشته فشار آوردند، چه بودند؟ آژانس بینالمللی انرژی که پیش از این از کاهش موجودی انبارهای نفتی کشورهای OECD(سازمان همکاری و توسعه اقتصادی) خبر داده بود، اعلام کرد که موجودی انبارهای نفتی در ماه آوریل یعنی اولین ماه از فصل دوم سال، بیش از حالت عادی افزایش داشته است. این سازمان همچنین پیشبینی خود از کاهش موجودی انبارهای نفتی جهان را در سه ماه دوم سال از 700 هزار بشکه در روز به 500 هزار بشکه کاهش داده است. آژانس اعلام کرد که سطح انبارهای نفتی سرسختانه بالا باقی مانده، این در حالی است که موجودی انبارهای نفتی آمریکا نیز به دلیل افزایش تولید داخلی، کاهش صادرات نفت و تقاضای ضعیف بنزین، نتوانسته کاهش چشمگیری داشته باشد.

موضوع کاهش ضعیف موجودی انبارهای نفتی آمریکا در حالی از سوی آژانس مورد توجه قرار گرفته که آخرین آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا این موضوع را تایید میکند. بر اساس دادههای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، موجودی انبارهای این کشور در هفته منتهی به 9 ژوئن(19 خرداد) 7/ 1 میلیون بشکه کاهش یافته، در حالی که پیشبینی میشد 7/ 2 میلیون بشکه کاهش داشته باشد. از سویی حجم موجودی انبارهای بنزین این کشور 1/ 2 میلیون بشکه رشد داشته که رقم قابل توجهی است و به اعتقاد کارشناسان، کاهش ذخایر انبارهای نفتی را خنثی کرده است. این آمار برآورد آژانس بینالمللی از کاهش تقاضای بنزین در ایالات متحده آمریکا را تایید میکند.

اما آژانس، برای اولین بار چشمانداز خود از بازار نفت در سال 2018 را ارائه داد. براساس این گزارش تولید نفت آمریکا در سال جاری بهطور متوسط روزانه 430 هزار بشکه افزایش مییابد اما در سال 2018 این رقم به 780 هزار بشکه خواهد رسید. با وجود اینکه این رقم بسیار قابل توجه است، آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده که رشد تولیدات آمریکا ممکن است بیشتر از این مقدار شود و تولید کشورهای غیرعضو در مجموع 5/ 1 میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد که بیشتر از رشد تقاضا خواهد بود.

این سازمان همچنین به رشد تولید لیبی و نیجریه بهعنوان دو عضو اوپک که از توافق معاف شدهاند اشاره میکند و از تخلف و کاهش پایبندی برخی اعضای این سازمان چون عراق خبر داده است. اما در خلاصه گزارش آژانس بینالمللی انرژی که در دسترس عموم قرار دارد با کنایهای به وزیر نفت عربستان پایان مییابد. خالد الفالح حدود یک ماه پیش در کنفرانس نفت و گاز آسیا در کوآلالامپور اعلام کرد کشورهای ائتلاف «هر کاری که لازم است» برای رسیدن سطح موجودی انبارهای نفتی به کمتر از متوسط 5ساله انجام خواهند داد. حال روز گذشته آژانس با بیان اینکه عبارت «هر کاری که لازم است» در حال حاضر بیشتر شبیه «ورد» است، اعلام کرد که حتی تاثیر «هر کاری» برای متعادل کردن بازار نفت زمانبر است.

گزارش آژانس در حالی روز پنجشنبه تماما سیگنال منفی به بازار نفت داد که گزارشهای اوپک و اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز که پیش از آن منتشر شده بود شامل نکات مثبتی برای بازار نفت نبود. اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز در گزارش ماهانه خود برآورد تولید نفت آمریکا را افزایش داد و اعلام کرد تولید نفت این کشور از 10 میلیون بشکه در روز خواهد گذشت. این مقدار بیشترین سطح ظرف 30 سال گذشته خواهد بود. تولید نفت آمریکا از زمان توافق بیش از 10 درصد رشد داشته است. این سازمان همچنین برآورد خود از بهای نفت برنت در سال 2018 را یک دلار کاهش داد و به 56 دلار بر بشکه رساند.

در این بین در حالی دبیرخانه اوپک در گزارش اخیر خود با کاهش برآورد رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک و همچنین پیشبینی کاهش موجودی انبارهای نفتی تلاش کرده بود که فضای خوشبینانهای به گزارش خود بدهد که توجه کارشناسان به رشد تولید این سازمان در ماه گذشته برای اولین بار از زمان اجرایی شدن توافق اوپک(از ابتدای سال جاری میلادی) معطوف شد. بر اساس گزارش اوپک که روز سهشنبه منتشر شد، تولید نفت این سازمان در ماه مه 1/ 336 هزار بشکه در روز افزایش یافته و به 14/ 32 میلیون بشکه در روز رسیده است. مجموعه عوامل یاد شده موجب شد کارشناسان اعلام کنند: «فعلاچشمانداز بازار نفت منفی است.»