به جای قوی‌ترین کشور منطقه شدن، باید در پی قوی‌تر شدن منطقه خود باشیم/ جز سیاست برد - برد راه حل منطقه‌ای نداریم

به گزارش ارانیکو به نقل از پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری، حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی روز دوشنبه در همایش بینالمللی «مقابله با گرد و غبار: چالشها و راهحلهای عملی» که با حضور مسئولان و نمایندگان سازمان ملل متحد، وزرا و نمایندگان 43 کشور و مقامات و مسئولان داخلی در سالن اجلاس سران برگزار شد، گفت: دولت یازدهم، دولت محیط زیست بود و اولین تصمیم آن احیای دریاچه ارومیه بود.

رییس جمهور با ابراز امیدواری نسبت به نتایج مفید این همایش برای مقابله با گرد و غبار تصریح کرد: برای آنکه بتوانیم با این معضل به خوبی مواجه شده و خطرات آن را مهار نماییم، به برنامهریزی، سرمایهگذاری و همکاریهای گسترده منطقهای و بینالمللی نیازمندیم.

دکتر روحانی تأکید کرد: یکی از اولویتهای دولت یازدهم مسأله محیط زیست بوده و حتی دولت یازدهم به نام دولت محیط زیست، شناخته میشود و اولین تصمیم ما در دولت یازدهم تصمیمی زیست محیطی و اولین مصوبه در دولت در رابطه با احیاء دریاچه ارومیه بود.

رییس جمهور افزود: اگر اقدام دولت در راستای احیای دریاچه ارومیه نبود، امروز در غرب کشور نه تنها با طوفان گرد و غبار و شن، بلکه با طوفان ریزگردهای نمک مواجه بودیم و حدود 14 میلیون نفر از مردم ایران که در استانهای غربی کشور زندگی میکنند، ناچار به مهاجرت از این مناطق بودند. دکتر روحانی خاطر نشان کرد: تثبیت دریاچه ارومیه یکی از افتخارات مهم دولت یازدهم و یک الگوی با اهمیت زیست محیطی برای منطقه و جهان است.

رییس جمهور با طرح این سوال که چرا در کشور با معضل دریاچه ارومیه مواجه شدیم، گفت: تغییر در شرایط آب و هوایی و کاهش نزولات آسمانی به درستی از عوامل ایجاد این مشکل است، اما عدم مدیریت صحیح نسبت به منابع آب، کشت بیرویه و افقی و توسعه آن و عدم در نظر گرفتن حقآبه دریاچهها و تالابها از عواملی بود که باعث شد دریاچه ارومیه به شرایطی برسد که تا سال 95 قرار بود به طور کامل خشک شود و ما با گرد و غبار و طوفان نمکی مواجه بودیم که زندگی و کشاورزی ما را به طور کامل تهدید میکرد.

دکتر روحانی افزود: دولت یازدهم در راستای حفاظت از محیط زیست اقدامات گسترده دیگری نیز انجام داده که از جمله آن احیاء تالاب هورالعظیم است و امروز به واسطه این اقدامات بیش از 80 درصد سطح این تالاب را آب فرا گرفته است.

رییس جمهور با اشاره به تصمیمات و اقدامات دولت در رابطه با احیاء دیگر تالابها در کشور از جمله تالاب هامون، گفت: این اقدامات نه به معنای آن است که تلاشهای ملی ما در راستای احیاء محیط زیست کافی بوده، اما در حد توان و اعتبارات خود توانستهایم اقدامات ارزشمندی را در طول 4 سال به انجام برسانیم که این اقدام ها ادامه یافته و تکمیل خواهد شد.

دکتر روحانی ادامه داد: قرار ما بر این بود که برای احیاء دریاچه ارومیه بیش از 3 هزار میلیارد تومان مصرف شود و این اعتبار در نظر گرفته شد، اما عملاً تا پایان سال 95 حدود 2 هزار میلیارد تومان هزینه شده است.

رییس جمهور تأکید کرد: مردم میتوانند نسبت به آینده دریاچه ارومیه امیدوار باشند و دولت یازدهم در این راستا اقدامات خود را تکمیل خواهد کرد. همچنین نسبت به هورالعظیم در استان خوزستان و دریاچه هامون در استان سیستان و بلوچستان نیز اقداماتی باید انجام شود که در این راستا نیز تلاش خواهیم کرد.

دکتر روحانی در ادامه خاطر نشان کرد: علیرغم اینکه برخی از منشأ طوفانهای گرد و غبار کشورمان  داخلی است و حدود 2 میلیون هکتار از بیابانهای ایران میتوانند منشأ گرد و غبار باشند و گاهی هم هست اما منشأ خارجی گرد و غبار ایران با منشأ داخلی آن قابل قیاس نیست به نحوی که 20 درصد گرد و غبار کشورمان داخلی و منشأ 80 درصد آن خارجی است.

رییس جمهور افزود: کشورهای عراق، اردن، کویت، سوریه، عربستان، پاکستان، افغانستان و ترکمنستان جزو کشورهایی هستند که در منطقه ما منشأ گرد و غبار هستند که به داخل ایران سرازیر میشود و گاهی در طول 24 ساعت، 8 میلیون متر مکعب خاک با طوفان گرد و غبار جابهجا میشود و این به معنای آثاری است که میتواند در زندگی،سلامت، کشاورزی و باغات مردم و محیط زیست کشورمان داشته باشد.

دکتر روحانی با بیان اینکه مسأله گرد و غبار در دهههای گذشته هم در منطقه و ایران مسبوق به سابقه بوده است، اظهار داشت: اما امروز این پدیده خطرناک نسبت به گذشته چند برابر افزایش یافته است به گونهای که اگر در دهههای گذشته در طول سال 10 یا 20 روز شاهد این پدیده بودیم، امروز 100 روز و گاهی 130 روز در طول سال در برخی مناطق شاهد این پدیده هستیم.

رییس جمهور افزود: اگر دریاچه هامون با ظرفیت 15 میلیارد متر مکعب آب میتوانست بادهای 130 روزه سیستان و بلوچستان را مهار کند، امروز خشک شدن این دریاچه میتواند به معضل بزرگی برای مردم تبدیل شود.

دکتر روحانی با طرح این سوال که راه چاره برای مهار گرد و غبار چیست، اظهار داشت: امروز موضوع گرد و غبار همانند بسیاری از مسایل زیست محیطی از حد مسایل ملی فراتر رفته و جنبه منطقهای و بعضاً جهانی یافته است و غرب و شرق آسیا و شمال آفریقا و در بسیاری از مناطق دیگر جهان این پدیده مردم را در رنج و مشکل قرار داده است.

رییس جمهور تصریح کرد: بدون تردید معضل گرد و غبار راه چاره دارد که برخی از آنها سلبی و برخی ایجابی است. دکتر روحانی اضافه کرد: احداث سد و بندها بدون مطالعه کافی و در نظر گرفتن آثار زیست محیطی آن میتواند برای آینده منطقه خطرناک باشد، لذا بایستی بسیاری از این گونه فعالیتها متوقف شود.

رییس جمهور گفت: اینکه در منطقه ما کشوری طرح احداث 22 سد را در برنامه خود دارد، میتواند تأثیرات بسیار مخربی بر رودخانه دجله و فرات و در سایه آن کشور عراق و ایران و بسیاری از کشورها را تحت تأثیر قرار دهد. لذا نمیتوان در برابر آثار مخرب آن بیتفاوت بود و از اینرو هم کشورهای منطقه و هم سازمانهای بینالمللی در این زمینه مسئولیت دارند.

دکتر روحانی با تأکید بر اینکه نمیتوان در برابر آنچه محیط زیست را تخریب میکند، بیتفاوت بود، خاطر نشان کرد: احداث سد و بندهای متعدد در شمال و جنوب افغانستان میتواند استانهای خراسان و سیستان و بلوچستان را تحت تأثیر قرار دهد و اگر دریاچه هامون به طور کامل خشک شود، نه تنها از گرد و غبار آن استانهای شرقی ایران در رنج خواهند بود، بلکه مردم افغانستان هم در رنج خواهند بود و چنانچه برای مهار طوفانهای شن چارهاندیشی نشود مردم کشورهای منطقه چه بسا ناچار به مهاجرت خواهند شد و کانونهای تمدن بشری در منطقه و کشاورزی و زندگی مردم متوقف شده و از بین خواهد رفت لذا همگان در برابر این تهدید خطرناک مسئولیت منطقهای و بینالمللی دارند.

رییس جمهور خاطر نشان کرد: نمیتوانیم بدون همکاری با کشورهای همسایه، منطقه و جهان بر معضل بزرگ گرد و غبار پیروز شویم.

دکتر روحانی با تأکید بر اینکه به جای قویترین کشور منطقه شدن، باید در پی قوی تر شدن منطقه خود باشیم، تصریح کرد: قویترین کشور در منطقه نباید به عنوان هدف اول دنبال شود، بلکه باید منطقه قویتر مد نظر ما باشد، نه اینکه در رقابتهای منطقهای یک کشور بخواهد در برابر کشورهای دیگر منطقه قد علم کند و قدرت خود را به رخ بکشاند و تفرقه و شکاف را بیشتر کند. ما عضو یک خانواده در منطقه مهم خاورمیانه و غرب آسیا هستیم که نمیتوانیم از هم فاصله بگیریم. در یک خانواده قوی است که یک جمع میتواند خوب زندگی کند و نباید چنین باشد که تنها یک فرد در جمع خانواده قوی بوده و بقیه ضعیف باشند.

رییس جمهور تصریح کرد: امروز باید به فکر منطقه قوی و قویتر باشیم و بایستی رقابتهای مخرب و نابجا را کنار گذاشت شعله جنگها و رقابتهای منطقهای نه تنها در دنیای سیاست مخرب است بلکه طبیعت را نیز تحت تأثیر قرار داده و گرد و غبار را هم فراگیر خواهد کرد.

دکتر روحانی خاطر نشان کرد: اگر داعش و بقیه گروههای تروریستی در عراق و سوریه به تخریب ساختمانها، مزارع و کشتن انسانهای بیگناه میپردازند در این صورت کشاورزی آباد منطقه به بیابان تبدیل خواهد شد که از گرد و غبار آن مردم منطقه دچار رنج و مشکل خواهند شد.

رییس جمهور گفت: تروریزم به عنوان یک معضل در منطقه محسوب میشود و به عنوان یک میکروب مسری است که همه منطقه را فرا میگیرد، لذا هر قدرت و ابرقدرتی که تصور کند، که تروریسم میتواند به عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف منطقهای و جهانیاش باشد، کاملاً در اشتباه است و تروریزم به عنوان یک معضل دامن همه را فرا خواهد گرفت، مگر آنکه همه دست به دست هم داده و این معضل بزرگ را ریشهکن سازیم.

دکتر روحانی تصریح کرد: هیچ سیاستی در منطقه و خاورمیانه به جز سیاست برد – برد موفق نخواهد بود و اگر کسی تصور کند تنها میتواند، منافع خود را با ضایع کردن منافع دیگران تأمین کند، در اشتباه است ولو این کشور، آمریکا باشد. رییس جمهور افزود: در دنیای امروز هر کشوری که تصور کند که میتواند به منافع سایر کشورها صدمه بزند و در مقابل منافع خود را محفوظ دارد در خطاست.

دکتر روحانی تصریح کرد: امروز عصر دیوارکشیها در جهان پایان یافته است و اگر رهبران برخی تازه به دوران رسیدهها به فکر دیوار کشی افتادهاند بدانند که امروز دوران دست به دست هم دادن است نه قطع دستها و دوران در کنار هم قرار گرفتن است نه فاصله گرفتن و بایستی با احترام به حقوق دیگران، حقوق ملت خود را حفظ کنیم نه اینکه تصور شود که با تهدید دیگران میتوان حقوق خود را حفظ کرد و در این مسیر اگر عربستان و یا آمریکا چنین تصوری دارند در اشتباه هستند و البته در این راستا از رژیم صهیونیستی نام نمیبرم، چرا که تمامیت آن بر مبنای اشتباه، خطا، اشغال و تجاوزگری است.

رییس جمهور گفت: تنها راه برای زندگی مسالمتآمیز در غرب آسیا و تمام جهان اتخاذ سیاست برد – برد است و باید همه دست به دست هم و کنار یکدیگر قرار بگیریم.

دکتر روحانی افزود: در مسایل محیط زیستی هم بایستی از سیاست برد – برد استفاده کنیم و بایستی دنبال اقداماتی باشیم که به واسطه آن هم ایران، هم ترکیه و هم عراق سود ببرند و نمیتوان به گونهای حرکت کرد که تنها یک کشور از سرچشمههای آب، منتفع شود و تصور کند که میتواند با اقدامات خود، آینده مطمئنی را برای مردم کشورش تأمین کند. رییس جمهور افزود: ما امروز راهی نداریم جز اینکه همدیگر را یاری کنیم.

دکتر روحانی خاطر نشان کرد: در جمهوری اسلامی ایران بیش از هفت و نیم میلیون هکتار از بیابانها، کنترل و عملیات بیابانزدایی انجام شده، اما همچنان بیش از 2 میلیون هکتار بخاطر اینکه به عنوان منشأ گرد و غبار محسوب میشوند، برای ما خطرناک هستند و همچنین بسیاری از سرزمینهایی که در کشورهای همسایه و حاشیه ما قرار دارند.

رییس جمهور اظهار داشت: دولت جمهوری اسلامی ایران، اقدامات لازم درون سرزمینی را ضروری دانسته و این راه را با احیاء دریاچهها، تالابها، مهار بیابانها، جلوگیری از بیابانزایی با کشت نهال و مالش پاشی و با حقآبهای که برای دریاچهها و تالابها قایل است، ادامه خواهد داد، اما در عین حال باید کشورهای منطقه در کنار هم بوده و به یکدیگر کمک کنیم.

دکتر روحانی با اشاره به اینکه تاکنون مذاکرات و گفتگوهایی با عراق، افغانستان و ترکمنستان در رابطه با مسایل مرتبط با محیط زیست صورت گرفته، گفت: باید در سایه گفتگو و مذاکره بتوانیم به طرحهای مشترک و نتایجی دست پیدا کنیم که به نفع کل منطقه باشد و در این راه باید همه احساس کنیم که اعضای یک خانوادهایم و برای هم تلاش میکنیم.

رییس جمهور با اشاره به اینکه اگر مردم عراق هم دچار مشکلات زیست محیطی باشند، ناچار به مهاجرت میشوند، گفت: در اثر مهاجرت شهرهای نزدیک مرزهای دو کشور، ویران شده و به تجارت و روابط مردم آسیب خواهد رسید و ضرر این مهاجرتها، شامل حال ما نیز خواهد شد.

دکتر روحانی تأکید کرد: ما باید به فکر دیگران باشیم و بدانیم معضل زیست محیطی یک مشکل فرا ملی و فرا منطقهای است.

رییس جمهور راه برون رفت از مشکلات را توسعه روابط کشورها و گسترش همکاریها دانست و گفت: سازمان ملل متحد باید در این زمینه احساس مسئولیت بیشتری کند و همه توان خود را برای رفع این معضل بکار بگیرد تا بتوانیم با قطعنامهها کمکهای مالی و فنی بر این معضل پیروز شویم.

پیش از سخنان رییس جمهور، دکتر معصومه ابتکار معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت از محیط زیست، در سخنانی گزارشی از برنامهها و اقدامات انجام شده در زمینه مقابله با گرد و غبار در داخل و خارج کشور ارایه کرد.

رییس سازمان حفاظت از محیط زیست با اشاره به اینکه گامهای مؤثر ایران در زمینه احیاء تالابها و دریاچهها و کاشت نهال و درخت میتواند نمونههای موفقی در عرصه بینالمللی محسوب شود، گفت: هدف اصلی این کنفرانس همگرایی منطقهای و بینالمللی و بکارگیری ساز و کارهای مختلف برای حل و فصل مشکلات مربوط به پدیده گرد و غبار خواهد بود. همچنین در این مراسم معاون دبیر کل سازمان ملل متحد و دبیر اجرایی سازمان منطقهای راپمی به بیان دیدگاهها و نقطهنظرات خود پیرامون موضوعات مربوط به پدیده گرد و غبار پرداختند.