مثلث بازی‌ساز در بازار نفت

به این ترتیب با وجود انتشار گزارشهای منفی از سوی موسسات مختلف که چشمانداز روشنی را برای قیمت نفت ترسیم نمیکردند، اژدهای سرخ با اشتهای سیریناپذیرش به طلای سیاه، طرحی جدید برای بازار در انداخت. بر همین اساس کاهش سطح پایبندی اوپک به توافق کاهش تولید، افت پیشبینیها از قیمت نفت، رشد تولیدات نفت خام آمریکا و... دلیلی برای رشد نکردن قیمت نفت نشدند و روز گذشته نمودار قیمت دو نفت شاخص بازار با تکیه به رشد تقاضای چین صعودی شد. درحال حاضر میتوان گفت سه بازیساز بزرگ در بازار نفت وجود دارد. اوپک به عنوان نقش اول بازار نفت، با اجرای طرح کاهش تولید و تمدید آن اثر خود را بر بازار گذاشته است و آمریکا نیز بهعنوان نقش مکمل با رشد تولید تا کنون فشار فراوانی به قیمتها وارد کرد و اکنون به پیک تولیدات رسیده است. حال نگاهها به غول اقتصادی جنوب شرق آسیا و ایفای نقش آن برای هدایت بازار به سمت مسیری امیدوارکننده است.

بر اساس اطلاعات موجود، تقاضای پالایشگاههای چینی برای نفت خام در ماه ژوئن به میزان چشمگیری با رشد همراه و همین عامل نیز علتی برای رشد قیمتها بوده است. به گزارش رویترز، این رشد تقاضا از سوی پالایشگاههای مستقل چین رقم خورده است، درحالیکه شرکتهای دولتی در این کشور خود را برای فصل تعمیرات آماده میکنند که به شکل طبیعی منجر به کاهش تقاضا از سوی آنها میشود. دادههای رسمی در این زمینه نشان میدهد میزان مصرف پالایشگاههای چین در ماه گذشته میلادی 21/ 11 میلیون بشکه در روز بوده است که در مقایسه با همین بازه زمانی در سال گذشته رشدی 3/ 2 درصدی را به ثبت رسانده و از مصرف 98/ 10 میلیون بشکهای در ماه مه نیز بیشتر بوده است.

«تیپاتها» یا پالایشگاههای مستقل چینی تا مدتها اجازه واردات نفت خام را نداشتند اما پس از دریافت مجوزهای لازم برای واردات، فعالیتهای خود را به شکلی چشمگیر افزایش دادهاند. به این ترتیب مصرف پالایشگاههای دومین مصرفکننده بزرگ نفت خام در دنیا در شش ماه نخست سال جاری میلادی نسبت به سال گذشته با رشدی 3درصدی همراه بوده است. این میزان رشد تقاضا از سوی چین در حالی رقم خورده که تولید نفت ماه گذشته (ژوئن) این کشور نسبت به همین ماه در سال قبل با 3/ 2 درصد کاهش همراه بوده است. همچنین تولید نفت این کشور طی ماههای ژانویه-ژوئن نیز 1/ 5 درصد کاهش داشته و به روزانه 89/ 3 میلیون بشکه رسیده است.

به این ترتیب قیمت جهانی نفت خام برنت روز گذشته با حمایت اژدهای سرخ و در لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 17 به وقت تهران) با 81 سنت رشد به 23/ 49 دلار بر بشکه رسید. نفت خام آمریکا نیز با 77 سنت رشد، 79/ 46 دلار بر بشکه معامله شد. اما خیز نفت در روز گذشته در حالی رقم خورد که عوامل منفی همچنان در بازار باقی هستند؛ عواملی نظیر مقاومت تکنیکالی قیمتها برای ورود به کانال50 دلار، تداوم وضعیت نامطلوب قراردادهای آتی با وجود بهبود اندک، رشد تولیدات آمریکا، تهدید بیاثر بودن توافق اوپک و احتمال بازگشت رشد شاخص دلار.

به این ترتیب در شرایطی که افت شاخص دلار در کنار رشد تقاضای چین ازعوامل افزایش تقاضا برای نفت خام بوده است، با رشد مجدد این شاخص قطعا تقاضای نفت نیز تحت تاثیر منفی قرار خواهد گرفت. با این حال، بروز چند نشانه از جمله رشد تقاضای پالایشگاههای چین باعث شد 4 عامل برای بازگشت نفت به کانال 50 دلار مطرح شود. با این حال به نظر میرسد نقش چین در میان 4 عاملی که در ادامه ذکر خواهد شد، از تمام عوامل پررنگتر خواهد بود چراکه تا همین الان نیز رشد تقاضای این کشور معادلات بازار نفت را بر هم زده است.

امیدواری به بازار «نسبتا بد»

بازگشت نفت 50 دلاری در شرایطی با پمپاژ بیوقفه نفت از سوی تولیدکنندگان شیل آمریکا و تمایل نداشتن اوپک برای کاهش بیشتر تولید تبدیل به چشماندازی دور دست برای بازار نفت شده که یک کارشناس با کنار هم قرار دادن چهار دلیل، احتمال بازگشت نفت 50 دلاری را مطرح میکند. اتفاقی که چنانچه رقم بخورد، بهبود درآمد را برای کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به همراه خواهد داشت و به زمزمههای خروج برخی کشورها از توافق به علت کسری بودجه پایان خواهد داد.

به گزارش اویل پرایس، باب پارکر، عضو کمیته سرمایهگذاری موسسه «کوایل وست» در این زمینه گفت: باور دارم احتمال بالایی وجود دارد که دوباره شاهد بازگشت قیمت نفت (شاخص نفت خام آمریکا) به ۵۰ دلار باشیم. این پیشبینی که در پی مجموعهای از دادهها مطرح شده، امیدواری معتقدان به رشد قیمت نفت را به همراه داشته است. بر اساس این گزارش اگرچه هر یک از این دادهها به تنهایی چندان مهم نیستند، اما در کنار یکدیگر میتوانند نشانهای از کاهش عرضه در بازارهای جهانی و رشد قیمت باشند. برای نمونه، هفته گذشته آژانس بینالمللی انرژی در گزارش ماهانه بازار نفت برآورد کرد که افزایش تولید نفت نیجریه و لیبی سبب شده است میزان پایبندی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) به سقف تولید خود، کاهش یابد. به گزارش آژانس، افزایش غافلگیرکننده تولید اعضای اوپک بازگشت توازن به بازار نفت را با تاخیر همراه میکند. با این همه، افزون بر این دادههای نگرانکننده، آژانس بینالمللی انرژی برآورد خود را از رشد تقاضای روزانه نفت ۱۰۰ هزار بشکه افزایش داد و به یکمیلیون و ۵۰۰ هزار بشکه رساند که امیدوارکننده است.

بنابراین، تقاضای نفت با شتابی بیش از انتظار افزایش خواهد یافت که نشان میدهد به احتمال زیاد در نیمه دوم امسال، سطح ذخیرهسازی نفت با شتابی بیشتر کاهش مییابد. آمار رشد مصرف پالایشگاههای چین تاییدی بر این پیشبینی آژانس است. آمارهایی که به تازگی منتشر شدهاند نشان میدهد میزان مصرف نفت در پالایشگاههای چین در ماه ژوئن امسال، به نزدیک رکورد خود رسیده و با توجه به کاهش تولید داخلی نفت این کشور، واردات نفت خام در آن افزایش یافته است.

دلیل دوم برای افزایش تدریجی قیمت نفت، این است که شمار دکلهای حفاری نفت در آمریکا، با وجود استمرار رشددر هفتههای اخیر با روندی آهستهتر افزایش مییابد که میتواند نشاندهنده رسیدن به پیک افزایش دکلها باشد. افت قیمت نفت به خصوص پس از تمدید توافق اوپک در اواخر ماه مه، سبب شده است شرکتهای حفاری نفت شیل در آمریکا از بازگشت تهاجمی به میدانها، هراس داشته باشند. به این ترتیب کند شدن روند رشد دکلهای حفاری در آمریکا سبب شده است معاملهگران امیدوار شوند که رونق حفاری در این کشور متوقف شود و عرضه نفت در بازار کاهش یابد. از دیگر سو با افزایش تقاضا برای حفاری دکلهای بیشتر در آمریکا، هزینههای ارائه خدمات در این زمینه نیز با افزایش همراه بوده است. بنابراین رشد هزینههای خدماتی برای حفر چاهها نیز عاملی برای کند شدن رشد تعداد دکلها به شمار میرود.

اما دلیل سوم برای بازگشت تدریجی قیمت نفت به حدود ۵۰ دلار، این است که آمریکا در دو هفته پیاپی، از کاهش سطح موجودی انبارهای تجاری نفت خام خبر داده است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در دو هفته گذشته از کاهش 5/ 7 میلیون و 3/ 6 میلیون بشکهای سطح موجودی نفت خام تجاری در این کشور خبر داده است. هرچند هنوز برای پیشبینی زود است، اما اگر افت ذخیرهسازی چند هفته دیگر هم تکرار شود، حداقل میتوان از تثبیت قیمت نفت در بالای ۴۰ دلار و شاید حتی نزدیک به ۵۰ دلار مطمئن شد.دلیل چهارم برای افزایش قیمت نفت این است که بازار نفت پس از این از مواردی همچون افزایش تولید نفت نیجریه و لیبی، غافلگیر نخواهد شد.

پارکر در این باره گفت: یکی از دلایل افت قیمت نفت در یک ماه گذشته، بازگشت لیبی بود که اکنون بهطور کامل تأثیر کاهشی خود را در بازار نشان داده است. لیبی که در کنار نیجریه از پیوستن به توافق کاهش تولید معاف شده است، هماکنون تولید نفت خام خود را به بیش از یک میلیون بشکه در روز رسانده که در 4 سال گذشته بیسابقه بوده است. با این وجود تولید نفت خام این کشور همچنان از 6/ 1 میلیون بشکه در روز که پیش از سال 2011 در جریان بود کمتر است. لیبی قرار است در جلسه 22 جولای کشورهای عضو و غیرعضو اوپک که در سنپترزبورگ روسیه برگزار میشود، مشارکت کند تا در رابطه با پیوستن این کشور به توافق کاهش تولید بحث شود. به این ترتیب پارکر با اشاره به رشد تولید اعضای معاف شده اوپک از کاهش تولید، عقیده دارد که رشد اخیر قیمت نفت در ساختار کلی حاکم بر بازار نفت، چندان چشمگیر نیست.

بر همین اساس رفتار اخیر معاملهگران، منعکسکننده بازگشت فضای روانی مثبتتر به بازار نفت است. صندوقهای سرمایهگذاری و دیگر مدیران مالی که در ماه ژوئن بیشتر روی افت قیمت نفت حساب کرده بودند، در هفته گذشته به سرمایهگذاری در موقعیتهای اختیار فروش (Short Position) را خاتمه دادند. آمارهای جدید نیز نشان میدهد این معاملهگران در دو هفته گذشته، شمار معاملات مبتنی بر افزایش قیمت را بیشتر کردهاند.تمار اسنر، تحلیلگر بازار نفت نیز گفت: معاملهگران با خوشبینی نسبتا بیشتری به برخی از تحولات بازار نفت نگاه میکنند، اگرچه فضای کلی بازار همچنان منفی است اما امروز شرایط از «بسیار بد» به سوی «نسبتا بد» حرکت میکند.

تهدیدهای بازار، همچنان پا برجا

با تمام این تفاسیر و با وجود خوشبینی که به بازگشت نفت 50 دلاری ایجاد شده است، رشد پیوسته تولید از سوی آمریکا بهعنوان تهدیدی برای بیشتر بر هم خوردن تعادل بازار همچنان جریان دارد. تولیدات آمریکا بخش زیادی از سهم بازار که در نتیجه پایبندی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به توافق کاهش تولید خالی مانده است را پوشش میدهد. رشد تولیدات نفت خام آمریکا در حالی است که اداره اطلاعات انرژی روز دوشنبه در گزارشی اعلام کرد که تولید نفت شیل آمریکا در ماه آگوست احتمالا با افزایش 112 بشکه در روز همراه خواهد بود و به 585/ 5 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.

در صورت محقق شدن این پیشبینی نفت شیل آمریکا هشتمین رشد ماهانه متوالی خود را رقم خواهد زد. در کنار رشد تولید آمریکا اکوادور،کشور کوچک عضو اوپک نیز روز گذشته اعلام کرد که به دلیل کسری بودجهای که با آن مواجه است از توافق کاهش تولید نفت تبعیت نمیکند. بر این اساس تهدیدهای آمریکایی و غیرآمریکایی بازار نفت در شرایطی همچنان جریان دارد که اوپک معتقد است نیازی به اقدامی فراتر از «تمدید توافق کاهش تولید» نیست و بازار در مسیر درستی قرار دارد. با این حال باید دید آیا اژدهای سرخ به کمک این دیدگاه اوپک خواهد آمد یا خیر.