ادامه موج بیکاری تا سال 94

افزایش تعداد فارغالتحصیلان دانشگاهی کشور نه تنها باعث ایجاد پدیده"تورم شغلی"و انباشت تقاضا برای کار در برخی رشتهها شده است بلکه تاخیر کارجویان در ورود به بازار کار نیز موجب ادامه موج بیکاری تا سال 94 خواهد شد.

بررسی جدیدترین تغییرات جمعیتی کشور در یک دوره 5 ساله نشان می دهد که با وجود حرکت ایران به سمت کشوری با جمعیت میانسال، هنوز هم بخش قابل توجهی از جمعیت کل کشور را جوانانی تشکیل می دهند که به صورت بالقوه مستعد و متقاضی ورود به بازار کار از نوع مشاغل با پرستیژ و لوکس هستند.

رسیدن میانگین سنی کشور به 29.86 سال در سال گذشته با اینکه نسبت به سال 85 نشان دهنده پیرتر شدن جمعیت کشور و قرار گرفتن در شرایط عبور از جوانی است اما همواره بر این موضوع بسیار بااهمیت تاکید دارد که موج تقاضا برای اشتغال و ورود به عرصه های مختلف بازار کار؛ همچنان به عنوان یک مسئله اساسی و چالش در کشور تا حداقل نیمه دهه 90 ادامه خواهد داشت.

موج بیکاری تا نیمه دهه 90

با اینکه طبق گزارش اخیر مرکز آمار ایران؛ دیگر آن رشد افسانه ای جمعیت در خانوارهای دهه 60 در دهه های 70 تا 90 تکرار نشده اما رسیدن متولدین دهه 60 به بازار کار و سن حداکثر 31 سال؛ نشان دهنده باقی بودن پدیده تورم جمعیتی جوان در ایران است.

در حال حاضر 31.4 درصد جمعیت 75 میلیونی ایران مرد و در سن 15 تا 29 سال قرار دارند و 31.7 درصد زنان ایرانی نیز دارای چنین وضعیتی هستند.

ادامه روند ورود سیل آسای جوانان و تاخیر متولدین دهه 60 در ورود به بازار کار که قرار بود بعد از نیمه دهه 70 تا نیمه 85 عموما شاغل شوند؛ باعث شده است تا پدیده انباشت تقاضا برای اشتغال در کشور مشهود و به عنوان اساسی ترین دغدغه بسیاری از جوانان به ویژه کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی محسوب شود.

تاخیر 6 ساله در ورود به کار

هم اکنون چیزی بیشتر از 23 میلیون و 500 هزار نفر از جمعیت کشور مردان دارای سنین 15 تا 29 سال هستند و در این گروه سنی جمعیت زنان نیز بالغ بر 24 میلیون نفر است. این گروه سنی به تنهایی حدود 48 میلیون نفر از کل جمعیت کشور را شامل می شود. البته تنها بخشی از این جمعیت کلی می تواند شرایط فعالیت به لحاظ اقتصادی را داشته باشند که عموما در حد 50 درصد برآورد می شود.

بر این اساس، طبق گزارشات قبلی مرکز آمار ایران، جمعیت شاغل کشور و فعال به لحاظ اقتصادی چیزی حدود 22 میلیون نفر بوده است که با اینکه بخشی از این جمعیت شاغل غیر از سنین 15 تا 29 سال است و حتی تا دوره بازنشستگی و 60 سال نیز در این گروه وجود دارد؛ اما حداقل 50 درصد فعالان فعلی اقتصادی کشور در سنین اصلی کار و کمتر از 30 سال قرار دارند.

با اینکه جوان بودن جمعیت کشور از گزارشات مرکز آمار ایران قابل دریافت است، اما اهمیت یافتن موضوع اشتغال برای این گروه سنی نیز مشهود و قابل حدس زد. این مرکز در آخرین گزارشات خود در زمینه جمعیت بیکاران کشور متعقد است چیزی حدود 3 میلیون نفر از متقاضیان کار کشور بیکار مانده اند و مابقی افراد در سن کار کشور یا شاغل شده اند و یا به دلایلی مانند ادامه تحصیل و یا در مورد زنان ازدواج، از ورود به بازار کار به صورت دائم و یا موقت منصرف شده اند.

نباید این موضوع مهم را نیز از یاد برد که در ایران نیز تعریف اشتغال و بیکاری افراد طبق استاندارد سازمان جهانی کار است. به عبارتی امروز اگر فردی در طول هفته بتواند تنها 1 ساعت کار داشته باشد شاغل محسوب می شود و در غیر اینصورت وارد لیست حدود 3 میلیون نفری از بیکاران خواهد شد.

مقامات مرکز آمار ایران معتقدند در صورت تغییر این استاندارد حتی به 8 ساعت کار در هفته نیز در وضعیت نرخ بیکاری نوسان چندانی ایجاد نخواهد شد. آنها می گویند بعضا چنین گزارشاتی را نیز به درخواست دولت تهیه و ارائه کرده اند.

دلایل انصراف از اشتغال

یکی دیگر از مهم ترین موضوعات مربوط به آمارهای جمعیتی کشور در حال حاضر رشد قابل توجه جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی است به نحوی که افراد دارای تحصیلات دانشگاهی در سال 85 بالغ بر 3 میلیون و 612 هزار نفر بودند که در سال گذشته فقط در بخش مردان به بیش از 5 میلیون و 474 هزارنفر بالغ شده است.

همچنین در سال 90 جمعیت زنان دارای تحصیلات دانشگاهی به میزان 5 میلیون و 23 هزار نفر اعلام شده است که روند افزایش تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی مرد و زن در سال های گذشته نشان دهنده باقی ماندن ترافیک کارجویان در ورود به بازار کار کشور است چرا که عقیده بسیاری از کارشناسان بازار کار، دولت در سال های اخیر با اینکه تلاش هایی را برای ایجاد فرصت های شغلی جدید انجام داد اما مجموعا چندان موفقیتی در این کار حاصل نشد.

هرچقدر تعداد کارجویان دارای تحصیلات دانشگاهی در کشور بیشتر باشد علاوه بر اینکه مزایا و نکات مثبت فراوانی را می تواند برای کشور به همراه داشته باشد اما به لحاظ تنوع درخواست ها برای کار، بازار با پدیده یکنواختی درخواست ها مواجه خواهد شد.

بروز پدیده یکنواختی تقاضا برای کار

به عبارتی، نزدیک تر شدن تقاضاها و خواسته های کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی به یکدیگر و اینکه بیش از 90 درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی دیگر حاضر به انجام هر شغلی بعد از دانشگاه نیستند و تقاضاهای آنها برای نوع کار به یکدیگر شبیه خواهد شد؛ می تواند در برخی رشته های شغلی ترافیک تقاضا و کمبود فرصت شغلی ایجاد کند و در برخی رشته هایی که نیاز چندانی به تجارب دانشگاهی ندارد و اتفاق مورد تقاضای جامعه نیز است، کشور را با کمبود نیروی کار مواجه کند در عین حالی که همچنان نرخ بیکاری بالا بماند!

محمدحسین فروزان مهر در گفتگو با مهر با بیان اینکه برخی اتفاقات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در کشور باعث تغییر روند ورود به بازار کار شده است، گفت: افزایش حمایت های خانوده ها از فرزندان و بالا رفتن سن ازدواج از جمله این موارد است.

معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اظهار داشت: همچنین اشتغال طولانی به تحصیل، تقویت توان اقتصادی خانواده ها و یا انتظار افراد برای دستیابی به شغل بهتر؛ نیز باعث تاخیر در ورود متقاضیان و کارجویان به بازار کار کشور شده است.

ادامه موج تقاضا برای کار تا سال 94

این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بیان داشت: در هر صورت، هم اکنون جامعه با تاخیر ورود کارجویان به بازار کار مواجه است و در مواردی این تاخیرها تا چندسال نیز ادامه می یابد.

فروزان مهر خاطر نشان کرد: آن بخش از فشار تورم جمعیتی دهه 60 که باید در سال های آغازین دهه 80 در بازار کار خودشان را نشان دهند، در نیمه پایانی دهه 90 در حال ورود به بازار کار هستند.

وی این مطلب را هم افزود که بروز این مسئله به یکباره کشور را با یک موج و فشار تقاضای کار مواجه کرده است. بر اساس بررسی ها و مطالعاتی که در اسناد توسعه کشور صورت گرفته است، اتنظار داریم با وضعیت موجود پیک تقاضا تا سال 94 ادامه داشته باشد.