17 راه اصلاح مدیریت مالی

به گفته آنها، هرگز برای اصلاح شیوههای نادرست مدیریت مالی دیر نیست. پول موضوع بسیار حساسی در یک رابطه است. پول مسائلی از قبیل غرور، توانایی تامین زندگی یکدیگر و کار کردن با محدودیتهای معینِ خودتان را دربرمیگیرد. نکته جالب دیگر آنکه پول میتواند خلق و خو و موقعیتها را خوب یا بد کند، یا بدتر از همه، وقتی به درستی به مسائل مالی رسیدگی نشود، سبب کمرنگ شدن احساسات شود.

به این ضربالمثلهای معروف که در مورد پول هستند دقت کنید «پول را روی مرده بگذاری زنده میشود»، «پولش از پارو بالا میرود»، «پول مثل چرک کف دست است»، «پول علف خرس نیست»، «پولدار به کباب، بیپول به دود کباب». اینها و دهها ضربالمثل دیگر، نشاندهنده جنبههای مثبت و منفی پول در زندگی ما هستند. اما سوال اصلی آن است که نقش پول در زندگی چیست و با پول چگونه میتوان به شادی رسید. ایده ارتباطِ جداییناپذیر بین پول و شادی، میتواند تا اندازهای درست باشد. میزان شادیِ ثروتمندان نسبت به شادیِ فقرا بیشتر است، اما آیا پولِ بیشتر، لزوما شادی بیشتری را با خود بههمراه دارد؟ با توجه به رنگوبوی ضربالمثلهای قدیم و ظاهرِ زندگیِ ثروتمندان امروزی بهویژه در فضای مجازی، باید بگوییم بله! بیشتر ما تصور میکنیم پول بیشتر یعنی شادی بیشتر، اما اگر اهل تفکر و منطق باشید، این نوع شادی را زیر سوال میبرید.

براساس تحقیقات، انسانهایی که به مادیات علاقه دارند، نهتنها شادتر از دیگران نیستند، بلکه به افسردگی گرایش دارند. این افراد دچار کمبود اعتماد به نفس هستند، روابطشان با دیگران ضعیف است و تمایل چندانی به مشارکت در فعالیتهای اجتماعی ندارند. اینها عواقب واقعیِ تمایل به مادیات هستند. تحقیقات جدید نشان میدهد که خرج کردن پول میتواند شادیآور باشد، فقط به این شرط که «عاقلانه» پول خرج کنیم. بهعبارت دقیقتر، راههایی برای خرج کردن پول وجود دارد که واقعا سبب خوشحالی ما میشود.

برای نمونه، پول خرج کردن برای «کسب تجربه» میتواند موجب شادی ما شود. اگر به مادیات علاقه وسواسگونهای دارید و پول زیادی را صرفِ جمعآوری کلکسیونی از وسایل آشپزخانه میکنید، لزوما شادتر نمیشوید، اما اگر همان مقدار پول را خرج یک سفر هیجانانگیز یا تماشای تئاتر کنید، شادی واقعی را تجربه میکنید. خرج کردن پول برای دیگران، راه دیگرِ شاد کردن خودمان است. فرصتهایی بیابید که بهواسطه آنها بتوانید اندکی از پولتان را برای دیگران خرج کنید، مثلا برای فرد نیازمندی غذا بخرید، به یک خیریه کمک کنید یا کرایه تاکسی یک مسافر را حساب کنید. کارشناسان اقتصاد خانواده میگویند: «اگر پولتان را عاقلانه خرج کنید، قطعا میتوانید شادی بخرید.»

پولتان را به روشِ خودتان خرج کنید

روانشناسان اجتماعی مدتها است که متقاعد شدهاند نمیتوان یک تئوری روانشناختی را به عموم افراد نسبت داد و صرفا بهخاطر شباهت موجود در نحوه تفکر و تعامل با دنیای پیرامون، پیچیدگی و تنوع رفتار آنها را انکار کرد، بهویژه زمانی که از «شادی» صحبت میشود. درست است که خرج کردن پول برای کسب تجربه، نسبت به خرج کردن پول برای مادیات، انسانها را شادتر میکند اما این گفته درمورد کسانی درست است که با میل و رغبت این هزینه را پرداخت میکنند. خرج کردن پول برای دیگران نیز زمانی شادیآور است که خوشحال کردن دیگران یا برطرف کردن نگرانیهای مادی آنها، جزو ارزشهای اخلاقی شما باشد. به بیان دیگر، زمانی با خرج کردنِ پول شادتر میشوید که آن را براساس شخصیت و ارزشهای خودتان خرج کنید. دراین میان زوجهای موفق، کاری میکنند که پول در خدمت آنها باشد، نه برعکس. خواه تازه دست بهکار شده باشید و خواه چندین دهه گذشته باشد، وقتی کار به امور مالی میرسد، مطلع بودن همیشه اهمیت دارد. این پیشنهادها را به صورت حرفهای بیاموزید تا نه فقط شما و همسرتان از عهده مخارج زندگی برآیید، بلکه واقعا شاد و بادوام زندگی کنید.

1- صادق باشید و همهچیز را شفاف بیان کنید

پیش از اینکه بتوانید برنامهای برای موضوعی داشته باشید، نخست باید درباره عادات خرجکردنتان با یکدیگر صادق باشید. این به هر دوی شما کمک خواهد کرد تا انتهای مسیر از عهده توقعات برآیید.

۲- اهداف مالی تعیین کنید

اگر قرار است از لحاظ مالی با هم موفق شوید، پس اهمیت دارد که در یک جهت قدم بردارید. آیا هدف شما این است که ظرف سه سال به ثبات مالی برسید؟ آیا به یک سرمایهگذاری بزرگ فکر میکنید؟ اگر به جایگاه دلخواهتان در آینده بیندیشید، میتوانید برای امروزتان برنامه بریزید.

۳- هم حساب مشترک و هم حساب جداگانه داشته باشید

داشتن یک حساب مشترک بدین معناست که شما یک پسانداز مشترک دارید که میتوانید جهت برداشت برای چیزهایی که برای هر دوی شما مفید است، از آن استفاده کنید. با این وجود، این حساب مشترک منبع مخارج روزانه شما نیست. بهتر است برای مخارج روزانه، حسابهای جداگانه برای خودتان داشته باشید. با این روش، شما آزادی داشتن پول خودتان را دارید، جدای اینکه میتوانید برای اهداف مشترکتان پسانداز کنید.

4- برای بودجه با هم تصمیمگیری کنید

وقتی زندگی مشترکتان را با هم شروع میکنید، حتما باید بنشینید و درمورد امور مالی صحبت کنید. این به شما امکان پیشبینی چیزهایی را میدهد که نیاز است پول صرفشان کنید.

۵- حتما پول قرضی را پس دهید

زوج بودن نباید به شما این حق را بدهد که از هم پول قرض بگیرید، بدون اینکه پس بدهید. پس دادن چیزی که قرض گرفتهاید، مهم نیست چقدر طول بکشد، نشانهای از احترام است، چیزی که در مسیر طولانی زندگی به آن حسابی احتیاج خواهید داشت. جالب است بدانید که میلیونرها خودشان را گرفتار بدهی نمیکنند. آنها پول قرض نمیگیرند و اگر پول پرداخت چیزی را ندارند، از کارت اعتباری یا چک استفاده نمیکنند، مگر اینکه این کار نوعی سرمایهگذاری برای رشد یا آغاز کسبوکارشان باشد. به زبانی دیگر، پولی را که ندارند خرج نمیکنند. آنها به جای بدهی بالا آوردن، ترجیح میدهند بدون آن چیز زندگی کنند.

۶- بر امور مالی و حسابهای خود نظارت کنید

تمام تلاش خود را بکنید تا بهطور منظم خرجهایتان را یادداشت کنید، مهم نیست اگر خرج کوچکی بهنظر بیایند، در هر صورت باید ثبت شوند. دیدن روند هزینهها و حسابها طی چند روز یا هفته به شما کمک میکند بودجه و سبک زندگیتان را مطابق آن تنظیم کنید.

۷- همیشه پساندازی برای مشکلات پیشبینینشده داشته باشید

وجوه اضطراری، جدا از پساندازهای زناشویی، چیزی است که در صورت بروز هرگونه اتفاق غیر قابل پیشبینی که شما را وادار به صرف مبلغ هنگفتی پول در مدت زمان کوتاهی میکند، بهکار میآید. خواه کل هزینه پوشش داده شود خواه نه، داشتن وجوه اضطراری کمک میکند هزینهها را پرداخت کنید و همچنین دوباره به حالت اول بازگشتن را برای شما آسانتر میکند.

۸- از فروشهای اقساطی حداکثر استفاده را ببرید

برای خریدهای بزرگی که پرداخت نقدشان دشوار است، به دنبال فروشگاههایی باشید که فروش اقساطی دارند. البته حتما نرخ سود تسهیلات را محاسبه کنید تا با نرخهای متداول بازار همخوانی داشته باشد و هرگز به نرخی که خود فروشنده اعلام میکند، اعتماد نکنید.

۹- موعد پرداختها را یادداشت کنید تا از یاد نبرید

از تقویم گوشیتان بجا استفاده کنید و آخرین مهلت صورتحسابها را یادداشت کنید، بهویژه آنها که مربوط به بانک است، چون هزینههای جریمه دیرکرد فشار زیادی به کمر اقتصاد خانواده وارد میکنند.

۱۰- در حیطه استطاعت خود زندگی کنید

دانستن حد و حدود مالیتان به شما آزادی بیشتری میدهد، بنابراین تنها در حیطه بودجهتان خرج کنید.

11- تفاوت بین خواسته و نیاز را تشخیص دهید

کارشناسان اقتصاد خانواده میگویند افراد موفق در مدیریت مالی همواره میدانند که تفاوت میان خواسته و نیاز چیست. همه ما لحظاتی را تجربه کردهایم که دلمان خانه، یک جفت کفش یا دفتر کاری تازه میخواسته است. اما آیا این خواستهها ضرورتی هم دارند یا آن ماشین تجملی جدید صرفا یک خواسته است؟ بیشک این ماشین قدرت بالایی دارد و رانندگی با آن محشر است، اما داشتن چنین ماشینی یک ضرورت نیست. میلیونرها به جای صرف پول برای چیزهایی که کارآمد نیستند، آن را برای موارد ضروری که به افزایش ثروتشان منتهی میشود خرج میکنند. شاید به همین دلیل است که ۶۱ درصد افراد با درآمد سالانه بیش از ۲۵۰ هزاردلار (حدود ۹۲۵ میلیون تومان)، همان وسایل نقلیهای را میخرند که مردم غیرمیلیونر میخرند.

12- نگاه بلندمدت داشته باشید

آنچنانکه تیموتی سایکس (Timothy Sykes)، فردی که با تجارت سهام عادی شرکتها به یک میلیونر تبدیل شده است، میگوید: «دسترسی به اهداف بلندمدت حداقل به یک تا پنج سال زمان نیاز دارد. این اهداف انگیزهای بینظیر به انسان میدهند. آنها شما را قادر میسازند به فراتر از لحظه حال بنگرید و این فکر به ذهنتان خطور کند که چرا اکنون در این جایگاه هستید. اعمال روزانه شما باید به اهداف بلندمدتتان مربوط باشد، اگر اینطور نیست، اهدافتان را باید بهنحوی تعدیل کنید. این تعدیل میتواند شامل تغییر کارها، احتمالا کاستن یا حذف کارهای غیرضروری، یا اضافه کردن کارهایی باشد که در آینده برایتان منفعت به بار میآورند.

13- با یک بودجه مشخص پیش روید

پیش رفتن با یک بودجه مشخص، به افراد این امکان را میدهد که به میزان درآمدها و هزینهها اشراف داشته باشند. این آگاهی به شما امکان میدهد برای خرج کردن پول برنامهای داشته باشید که پاسخگوی ضروریات باشد و خرجهای اضافی را حذف کنید. حداقل یک مطالعه در این زمینه وجود داشته است که میگوید بسیاری از ثروتمندان چیزی به اسم بودجه ندارند، اما افراد خیلی ثروتمند از حساب مخارجشان مطلعاند و آن را نگه میدارند.

14- پیش از تصمیمگیری دودوتا چهارتا کنید

منظور از دو دو تا چهارتا انجام معادلههای مثلثاتی دوران مدرسه نیست. بلکه انجام یک حساب ساده -جمع، تفریق، ضرب و تقسیم- پیش از گرفتن هر تصمیم مالی است. برای مثال، اگر یک میلیونر ماشینی قدیمی داشته باشد که به تعمیر نیاز دارد، هزینه تعمیر آن را در مقایسه با یک خرید ماشین جدید میسنجد. آنگاه، بر اساس هزینه-فایده هر انتخاب تصمیم نهایی را میگیرد.

15- بیفکر و تکانشی عمل نکنید

تا به حال چند مرتبه در مراکز خرید تصمیمی عجولانه گرفتهاید؟ در سایتهای خرید آنلاین چطور؟ اغلب مردم هنگام خرید کردن تصمیمات عجولانهای میگیرند. افراد موفق در زمینه مدیریت مالی اما میتوانند خوشیهای لحظهای را به تاخیر بیندازند و از عملی کردن تصمیمات عجولانه خودداری کنند. پژوهش دکتر والتر میشل (Walter Mischel) در دانشگاه استنفورد، که در دهه ۶۰ صورت گرفت، از این ادعا حمایت میکند. دکتر میشل دو انتخاب پیش روی کودکان پیشدبستانی گذاشت. آنها یا میتوانستند یک مارشمالو (نوعی شیرینی) را هر زمان که دلشان خواست بخورند یا اگر تا آمدن آزمایشگر به اتاق صبر میکردند (و مارشمالو را نمیخوردند) میتوانستند دو مارشمالو داشته باشند. دکتر میشل این افراد را در طول سالیان بعد تحت بررسی قرار داد و متوجه شد کودکانی که میتوانستند، برای داشتن دو مارشمالو به جای یکی، صبر کنند در آینده شاخص توده بدنی (BMI) کمتر، نرخ اعتیاد پایینتر، نرخ طلاق پایینتر و نمره امتحانات سراسری بالاتر داشتند.

16- فعالیتهای درآمدزا را در اولویت قرار بدهید

وقتی که برنامه هفتگیتان را میچینید، فعالیتهای درآمدزا و سودمند را در اولویت قرار دهید. طبق قانون پارتو، ۸۰ درصد رخدادها از ۲۰ درصد اتفاقات به وجود میآیند. به زبان سادهتر ۸۰ درصد درآمد شما از ۲۰ درصد فعالیتهایتان به دست میآید. به این ۲۰ درصد فکر کنید. کدام فعالیتهای اقتصادی برای شما بیشترین درآمد را تولید میکند؟ اگر در مسیر کاری خوبی قرار گرفتهاید، نگذارید چیزی در افزایش درآمدتان اختلال ایجاد کند.

17- نگاهتان را عوض کنید

قبول است که وضعیت اقتصادی خراب است و هزار و یک مشکل دیگر وجود دارد. اما سعی کنید نگاهتان را تغییر بدهید. فکر نکنید قربانی هستید. اگر بخواهید میتوانید رهبری وضع و حال خود را به دست بگیرید. به گذشته و اشتباهات قبلیتان فکر نکنید. آنقدر نوک پیکان تقصیرها را به سمت رئیس و این و آن نگیرید. کمی مهربانتر به دنیا نگاه کنید. لحظهای که مسوولیتهای زندگیتان را تمام و کمال به دست خود میگیرید، همان لحظهای است که موفقیت را آغاز میکنید. اختلاف میان درآمد اندک و افزایش درآمد، در عمل کردن است. مرد عمل باشید. به ثروتمند شدن فکر کنید، به افزایش درآمد بیندیشید و تلاش کنید. انرژیهای منفی را از خود دور کنید. قطعا راهی برای پیشرفت وجود دارد. فقط باید آن را پیدا کنید. تصمیم بگیرید. برای افزایش درآمد کمی پشتکار و سختی بیشتر نیاز است. اما نتیجه آن قطعا شیرین و خواستنی خواهد بود. در هر سطح سواد و مهارتی که باشید، راهی پیش روی شما هست. به مهارتها و تواناییهایتان فکر کنید و اگر لازم است آنها را تقویت کنید.