تفاوت واکنش‌‌ها به افزایش قیمت مرغ و نان

در روزهای گذشته افزایش قیمت مرغ به مهمترین موضوع خبری رسانهها تبدیل شد. واکنشها به افزایش قیمت این کالا از حد واژهسازیهای ژورنالیستی و تعابیری همچون «پرواز مرغ» فراتر رفت و همزمان با راهیابی به پیامکهای طنز آمیز، به موضوع جلساتی در مجلس و دولت نیز بدل شد و تا به آنجا پیش رفت که علاوه بر ایجاد محدودیتهایی در خروج این کالا از برخی استانها، فرمانده نیروی انتظامی نیز خود به میدان آمد و به رئیس صدا و سیما توصیه کرد تا از پخش صحنههای مرغ خوردن در رسانهاش جلوگیری کند. افزایش قیمت مرغ در حالی حجم زیادی از فضای شبکههای اجتماعی و رسانههای حقیقی و مجازی، رسمی و غیر رسمی، داخلی و خارجی، مکتوب و تصویری و شنیداری را به خود اختصاص داد که همین دو ماه پیش، در اواسط خرداد، قیمت نان با افزایش ناگهانی 30 درصدی مواجه شد. اما این بار در سکوت و بیآنکه واکنشی همچون مرغ را از جانب دولت و مجلس و سایرین شاهد باشیم. بررسی قیمت مرغ در سالهای گذشته نشان میدهد که این کالا در سال 91 با نوسان قیمت شدیدی روبرو بوده است. هر چند آمار رسمی، تناوب قیمت مرغ را در سال 91 بین 5000 تا 6600 تومان نشان میدهد، اما مردم در هنگام خرید این کالا اغلب با قیمت 8000 تومان مواجه میشدند. از سویی دیگر، گرانی نان، سفره حداقل 15 میلیون ایرانی را تهدید میکند. با این حال قیمت نان در چند سال گذشته، عملا 4 تا 5 برابر شده است. در اواسط خرداد امسال نیز قیمت نان یک افزایش 30 درصدی دیگر را تجربه کرد. در حالی که برخی مسوولان دولتی سعی میکردند در ابتدا، این مسئله را انکار کنند، در قدم بعدی، دلیل افزایش قیمت نان را خرید تضمینی گندم کشاورزان با قیمت بالاتر عنوان کردند. برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که هم صدایی که میان رسانهها و نهادهای قدرت در اعتراض به مسئله گرانی مرغ رخ داد، مثالزدنی است. در حالی که نان قوت غالب سفره مردم ایران و به خصوص اقشار کم در آمد محسوب میشود و در طول سالهای اخیر حداقل 3 مرحله دچار افزایش قیمت ناگهانی شد، اما شاهد این حجم از اعتراض به آن نبودیم. علیرضا حیدری، دبیر کمیته مزد خانه کارگر در این زمینه به ایلنا گفت: حجم زیاد اعتراضاتی که در قضیه گرانی مرغ شاهد بودیم، به دلیل قدرت رسانهای طبقه متوسط است. وی معتقد است: مرغ از کالاهای اساسی سبد غذایی خانوارهایی است که در آمد متعارفی دارند و طبعا این خانوادهها نسبت به اقشار کم در آمد به رسانهها و شبکههای اجتماعی دسترسی بیشتری دارند و صدای اعتراض خود را به خوبی به همگان میرسانند. اما نادر قاضیپور، نماینده مجلس نهم ضمن رد این ادعا در گفتوگو با ایلنا اعلام کرد: اینکه مردم واکنشی کمتر نسبت به افزایش قیمت نان داشتند به این معنا نیست که این مساله تاثیری در زندگی آنها ندارد، بلکه این افزایش بالای قیمت مرغ بود که واکنش همه مردم را برانگیخت. هر چند خواستگاه اعتراض مردم به گرانی مرغ، افزایش قیمت بیسابقه آن بود اما حجم بالای این اعتراضات که در نوع خود بینظیر بود را نمیتوان تنها به این عامل فروکاست. همانطور که ذکر شد چه بسا در گذشته کالاهای مهمی همچون نان با افزایش قیمت رو به رو شده بودند ولی اینچنین واکنش مردم رسانهها و مسئولین را بر نیانگیخته بودند. برای آنکه به راز بلندی صدای اعتراض مردم در این زمینه پی ببریم، باید به ترکیب و طبقه اجتماعی معترضان نگاهی بیندازیم. با اندکی دقت در مییابیم که معترضان به گرانی مرغ عمدتا از طبقه متوسط رو به بالای جامعه بودند. برای فهم این موضوع نیاز نیست که به جای دوری برویم. اینکه بخشی از مسئولین خود به این موضوع معترض بودند بهترین گواه بر این مسئله است. در مسئله گرانی مرغ، طبقه متوسط شهری با استفاده از امکاناتی که در اختیار داشت به بهترین نحو ممکن صدای خود را به مسئولین رساند. امری که اقشار کم در آمدتر به دلیل محدودیت امکانات از آن عاجز بودند.