هرچه مغزتان سریع‌تر حرکت کند به استراحت بیشتری نیاز دارید

مساله این است که هنوز عادتهای ناسالمتان را دارید، مانند تغذیه ضعیف، نداشتن خواب کافی، نداشتن وقت بازیابی کافی. مغز هم مانند هر ماهیچه دیگر از بدن است. من روزانه 10 یا 12 ساعت سخت کار میکنم. سپس به خانه میآیم و مقداری کار اضافی انجام میدهم. سپس به ایمیل و پیامهای اجتماعی در گوشی یا تبلت پاسخ میدهم. آیا بیش از حد کار میکنم؟ سپس اخبار یا یک قسمت از برنامه تلویزیونی مورد علاقهام را میبینم. چند ساعت میخوابم و این روند تکرار میشود. این همان زندگی در عصر اطلاعات است. در واقع، در مقایسه با سال 1986 ما هر روز پنج برابر اطلاعات بیشتری دریافت میکنیم. عجیب نیست که از اضطراب و استرس رنج میبریم! حتی برآورد شده که 40 میلیون فرد بالغ تنها در آمریکا تحت تاثیر این استرس و اضطراب هستند. اضطراب رایجترین بیماری روانی در این کشور است.

تکامل تدریجی

قرار نبود مغز انسان دوی ماراتن اجرا کند و طوری طراحی نشده که بیشتر روز را هوشیار و محرک باشد. به این فکر کنید که انسانها میلیونها سال پیش چطور زندگی میکردند. انسانهای آن زمان فقط شکار میکردند و این سبک زندگی کند، زمان زیادی برای استراحت و تجدید انرژی مغز باقی میگذاشت. انسانهای اولیه هماهنگ با خورشید و طبیعت نیز بودند و این موضوع احتمالا به آنها کمک میکرد ریتم شبانهروزی خود را دنبال کنند. امروزه، تقریبا 7 ساعت از 24 ساعت عجله داریم. بین تعهدات کار و خانواده، عجیب نیست که اپیدمی خواب وجود دارد.

به مغزتان استراحت بدهید

خواب کافی به تمرکز و سلامت ما کمک میکند. اما این موضوع فقط بخشی از قضیه است. میکن ندرگارد، سرپرست پژوهشی در دانشگاه راچستر میگوید: «ما میخوابیم تا مغزمان را پاکسازی کنیم.» ندرگارد و تیمش دریافتند که فضای بین سلولهای مغز موشها تا 60 درصد بیشتر شده است. این باعث شد مایع مغزی نخاعی در مغز حیوانات 10 برابر سریعتر از وقت بیداری جاری شود. مهمتر از داشتن خواب کافی در شب، در طول روز هم باید به مغز استراحت دهید، چون مغز انسان فقط میتواند 90 تا 120 دقیقه تمرکز داشته باشد. دلیل آن به خاطر وجود ریتم شبانهروزی است که به صورت یک چرخه در زندگی خواب و بیداری ما وجود دارد.

حتی مطالعهای معروف در مورد برجستهترین ویولننوازان دنیا وجود دارد. این مطالعه به نتایجی مشابه آزمایش ندرگارد در مورد موشها هنگام تمرین موسیقی رسید. نوازندگان ویولن سه جلسه 90 دقیقهای تمرین میکردند و بین هر جلسه زمان استراحت وجود داشت. کسبوکارهای منطقه سیلیکون ولی نیز سعی کردهاند همین رویکرد را بهکار بگیرند؛ یعنی 8 ساعت کار در روز و ترکیب آن با ساعات کاری انعطافپذیر و تشویق کارمندان به تغییر نقششان در هر 90 دقیقه. اگر میخواهید تفکر خلاقانه و راهبردی را افزایش دهید تا مسائل پیچیدهتری را حل کنید، باید استراحت کافی داشته باشید. این موضوع استرس را نیز کم میکند که سبب عملکرد بهتر مغز و سلامتی آن میشود.

می دانم به چه چیزی فکر میکنید. وقت کافی برای استراحت دادن به مغز ندارید. اما به خاطر کارتان و مهمتر از آن به خاطر رفاهتان باید به مغز استراحت بدهید. چند روش کوتاه ساده وجود دارد که میتوانید در برنامه روزانه خود اجرا کنید:

1) بیرون بروید. تحقیقات نشان داده که مناطق مختلف مغز در تماس با فضای بیرون فعال میشوند. همچنین جذب نور خورشید تولید ویتامین D و سروتونین را افزایش میدهد که هردو باعث میشوند حس بهتری داشته باشید.

2) کاری که دوست دارید را انجام دهید. خواه شنا باشد، خواندن کتاب باشد، نوشتن یا رفتن به باشگاه. همه این موارد میتوانند خلق و خوی شما را بهبود بخشند و به سلامتی شما کمک کنند که در نهایت به مغزتان فرصتی برای شارژ شدن میدهند.

3) ورزش کنید. ورزش فقط برای بدن خوب نیست، مغزتان را نیز بهبود میدهد. پیادهروی، انجام 5 تا 10 دقیقه یوگا یا پرش کافی است. همچنین مدیتیشن میتواند فعالیت بخشهایی از مغز را افزایش دهد و فعالیت مرکز ترس مغز را کم کند.

4) تمرکز مغزتان را کم کنید. یعنی چند دقیقه کاری نکنید و ذهنتان را به حال خودش بگذارید. این کار باعث افزایش بهرهوری و مهارت حل مساله میشود. زمانی را در روز پیدا کنید و وسایل را از برق بکشید. حتی 10 دقیقه سکوت نیز موثر است. شب تلفنتان را سایلنت کنید و کامپیوتر و تلویزیون را خاموش کنید. آخر هفته به هیچ ایمیلی که مربوط بهکار است پاسخ ندهید.

5) تعطیلات ذهنی به خود اختصاص دهید. اگر نمیخواهید مغزتان کامل به حال خودش باشد، تصاویری را مجسم کنید که شما را آرام و شاد میکنند. در مغز شما، تفاوتی بین استراحت در ساحل شنی و تجسم آن نیست.

به تعطیلات بروید

درحالیکه استراحت دادن به مغز در سراسر روز و خواب کافی در شب اقدامات مقدماتی هستند، نمیتوانید این موضوع را نادیده بگیرید که وقتی مغزتان سریعتر از حد نرمال حرکت کرده، به استراحت بیشتری نیاز دارید. اگر تعطیلات داشته باشید یا حتی آخر هفته استراحت کنید، بهتر کار میکنید. کاری که هفت روز باید انجام دهید را در پنج روز انجام میدهید. اگر هیچ وقت استراحتی نداشته باشید، بازدهی کمتری دارید و مجبورید هفت روز هفته را کار کنید و در پایان هفت روز، خستهاید و هفته بعدی خیلی کندتر شروع میشود.

جک زنگر، رئیس شرکت مشاوره توسعه رهبری زنگر/ فلکمن، در مجموعه داده حاصل از نظرسنجی از بیش از 2 هزار نفر به این نتیجه رسید کشورهایی که تعداد روزهای تعطیلی قانونی بیشتری داشتند، از بهرهوری نیروی کار بالاتری برخوردار بودند. البته زنگر میگوید استراحت مغزتان را شارژ نمیکند و باعث نمیشود کار بیشتری انجام دهید. فقط تخصیص وقت کمتر برای کار باعث میشود وقت کمتری را تلف کنید. حتی اگر فرضیه زنگر درست باشد، مطالعات دریافتهاند که چون مغز ما توجه محدودی دارد، به استراحت نیاز است. اگر همچنان زیاد از مغزتان کار بکشید و استراحت نکنید، عوارض جانبی جدی علاوهبر عملکرد کار وجود دارد. بنابراین مقداری به خود استراحت بدهید. مغز شما به این استراحت نیاز دارد!