سبد درآمد میلیاردی در بازنشستگی

این سرمایهگذاری به این ترتیب امکانپذیر است. سالانه مبالغ مورد توافق را نزد یکی از بیمههای انتخابی سپردهگذاری میکنید و بیمه هر سال سودی بالای ٢٠ درصد به این سپرده پرداخت میکند. نتیجه آن میشود که ظرف ٣٠ سال اگرچه مثلا مبلغی حدود ٣٠٠ میلیون تومان نزد شرکت بیمه ودیعه گذاشتهاید اما در پایان مهلت قرارداد مبلغی بالای یک میلیارد تومان دریافت میکنید. این بیمه عمر و سرمایهگذاری است که ظرف دو دهه گذشته به ایران آورده شده است.

شاید برخی معتقد باشند که این سپردهگذاری نزد بانکها نیز ظرف مدت ٣٠ سال همین نتیجه را خواهد داشت. اگر چنین اعتقادی دارید این چند وجه تمایز را بخوانید: نخستین تفاوت سپردهگذاری نزد بیمه با بانک سود تضمینی است که در بیمهها وجود دارد. در حالی که بانکها هر سال سودشان تغییر میکند و نرخ تضمین شده ندارند. دوم آنکه بیمهها برعکس بانکها خودشان را نزد یکدیگر بیمه میکنند و با این بیمه اتکایی که طبق قانون ایجاد میکنند ورشکستگی بیمهها بهطور کلی منتفی خواهد بود و اگر حتی یک بیمه منحل شود سایر بیمهها که آن بیمه منحل شده را بیمه کردهاند؛ تکالیف آن را انجام میدهند. دلیلی مهمتر از دو دلیل بالا آن است که در طول مدتی که این عقد قرارداد را دارید؛ نزد آن بیمه، بیمه عمر هستید یعنی هر گاه برای فرد بیمه شده فوت یا بیماری خاص اتفاق بیفتد سرمایه فوت یا بیماری به فرد و خانواده او پرداخت میشود. به این ترتیب با داشتن بیمه عمر و سرمایهگذاری علاوه بر  داشتن یک سپردهگذاری سودده، بیمه کاملی برای شرایط بیماری و فوت تدارک دیدهاید.

با این حال بیمه عمر در ایران کمتر نزد مردم مقبولیت دارد. توسعه بیمه عمر از دو جهت مهم است. نخست بیمه عمر موجب کاهش شکاف طبقاتی میشود چراکه بیمه عمر علاوه بر کاهش خسارات ناشی از فوت در فقدان سرپرست خانواده به تامین آتیه بازماندگان کمک میکند. دوم، بیمه عمر میتواند نقش برجستهای در تجهیز منابع سرمایهای داشته باشد؛ نقشی که بیمه عمر در عموم کشورهای توسعهیافته با هدایت پساندازهای کوچک به سمت بازارهای سرمایه ایفا میکند. پسانداز حاصل از بیمه عمر برخلاف سایر بیمههای بازرگانی در دورههای کوتاهمدت برداشت نمیشود و نیاز به احتیاط نقدینگی در آن کمتر است.

در سایر بیمههای بازرگانی که در قالب قراردادهای یکساله تنظیم میشود شرکت بیمه ناچار به سرمایهگذاری کوتاهمدت ذخایر فنی است. این نکته موجب میشود که بیمهگر اهمیت ویژهای برای بیمه عمر قایل باشد؛ چراکه میتواند پساندازهای مربوطه را در سرمایهگذاریهای بلندمدت و پربازده استفاده کند؛ به این ترتیب بیمه عمر علاوه بر منافعی که برای بیمهگذاران و بیمهگران دارد در توسعه اقتصادی کشور نیز موثر خواهد بود زیرا اغلب سرمایهگذاریهای بلندمدت موجب شکلگیری زیربناهای رشد و توسعه اقتصادی میشود. با وجود اهمیت و نقش برجستهای که بیمه عمر در اقتصاد دارد این ابزار مالی در ایران همچنان ناشناخته باقی مانده و ضریب نفوذ بیمه عمر در ایران ناچیز است.

میانگین جهانی ٥/٣ درصد

طرفداران بیمه عمر و زندگی در دنیا زیاد هستند. اگر از کشورهای توسعهیافته صرفنظر کنیم؛ دست کم میانگینی که از ضریب نفوذ این بیمه در کل دنیا به دست میآید؛ ٥/٣ درصد است. وقتی این عدد را با ضریب نفوذ ٢٥/٠ درصدی در ایران مقایسه میکنیم؛ به خوبی عادت به فرهنگ قضا و قدری و بیتوجهی به آتیه در فرهنگ مردم کشورمان خودنمایی میکند. این ضریب نفوذ بسیار پایین بیمههای زندگی سبب میشود نقش بیمهها در بازار مالی نیز اندک و غیرقابل ذکر باشد. نقش بازار پولی در تامین مالی شرکتها ۹۰ درصد، سهم بیمه کمتر از ۶ درصد و سهم بازار سرمایه کمتر از ۳ درصد است در حالی که نقش بیمهای بیمههای امریکا در بازار مالی این کشور ۳۳ درصد است.

توسعه پایدار اقتصادی زمانی اتفاق میافتد که از توسعه بازار مالی بهرهمند باشیم. برای داشتن این توسعهیافتگی نیز لازم است در بازار مالی یکپارچگی ایجاد شود. اما وقتی به بازار مالی و ترکیب آن نگاه میکنیم هیچ انسجامی در آن قابل مشاهده نیست.

محمد حسینپور، پژوهشگر بیمه میگوید: در کشور ما به طرز غریبی همه منابع مالی به سمت بانکها میرود و مردم تنها راه سرمایهگذاری که با آن آشنا هستند؛ سپردهگذاری در بانکهاست. هرچند این سپردهگذاری نرخهای نامعقولی هم داشته باشد باز هم از جاذبه آن کم نمیشود. در واقع مردم این نوع سرمایهگذاری را کم ریسکترین میشناسند حال آنکه از سرمایهگذاری در بیمهها کمترین اطلاعی ندارند. این در شرایطی است که در اغلب کشورها وقتی بازدهی یک بازار مالی بالا میرود منابع به سمت آن حرکت کرده و پس از مدتی که بازدهی این بازار کم میشود؛ بازارهای رقیب میتوانند منابع بیشتری جذب کنند.

او با بیان اینکه بررسی بازار بیمههای عمر و سرمایهگذاری نشان میدهد این بیمهها به دلیل داشتن تعهدات بلندمدت از سایر بازارهای مالی حتی از اوراق بدهی که از سوی دولت تضمین میشود نیز بازدهی بالاتری دارد، گفت: این در شرایطی است که اوراق مورد اشاره در بلندمدتترین حالت خود تا پایان سال ١٣٩٦ مهلت دارد. وی افزود: در صورتی که بیمه عمر و سرمایهگذاری به صورت تخصصی دنبال شود میتواند تاثیر مهمی در بازار مالی ایفا کند، بهطوری که عرضه وجوه در بازار مالی بلندمدت به عمق بازار اضافه خواهد کرد و تاثیر غیرمستقیم آن وارد شدن افراد متخصص به بازار مالی است که باعث حرفهایتر شدن این بازار خواهد شد.