سرگیجه نفت در تضاد نیروها

در واقع پس از وقوع توفان هاروی در سواحل خلیج مکزیک و توقف فعالیت بخش چشمگیری از پالایشگاههای آمریکایی در این منطقه، کاهش تقاضا برای نفتخام فشار میآورد و مانع از رشد آن میشود؛ بهطوری که کاهش شدت بزرگترین توفان یک دهه گذشته آمریکا در روز گذشته، کاهش تولید نفت خام در لیبی و کلمبیا تحتتاثیر عوامل ژئوپلیتیک و کاهش شاخص دلار نتوانست چندان به بازار نفت کمک کند. اما اینها تنها عواملی نبودند که بازار نفت را تحتتاثیر قرار دادند؛ آزمایش موشکی کرهشمالی که با عبور یک موشک از فراز آسمان ژاپن عملیاتی شد، عامل ژئوپلیتیکی بود که در مقابل بازار نفت قرار گرفت. پس از انجام این آزمایش اگرچه شاخص دلار با افت بیشتری همراه شد، اما افزایش ریسک در سمت تقاضای بازار نفت، فشار بر قیمتها را بیشتر کرد.

تمام اتفاقات رخ داده در کنار کاهش تقاضا برای نفت خام آمریکا (به علت کاهش فعالیت پالاشگاهها) باعث شد تا فاصله قیمتی نفت خام آمریکا با نفت خام برنت به بیشترین سطح در دو سال گذشته برسد که از نگاه کارشناسان واگرایی نفتهای شاخص را نشان میدهد. به گزارش «دنیای اقتصاد» بهای نفت خام آمریکا روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش روی مرز 57/ 46 دلار(قیمت نفت در روز دوشنبه) نوسان کرد و تغییرات محسوسی را بهثبت نرساند. نفت برنت نیز شرایط مشابهی داشت و حول قیمت 90/ 51دلار معامله شد.

اثر توفان هاروی بر بازار نفت ادامه دارد

به این ترتیب در حالیکه سرخط اخبار نفتی این روزها با نام توفان بیسابقه هاروی گره خورده است و این انتظار از سوی برخی رسانهها وجود داشت که با بروز این توفان نمودار قیمت نفت افزایشی شود، عملا این اتفاق رخ نداد. توفان هاروی روز شنبه با قدرت تمام وارد خلیجمکزیک شد، منطقهای که 30 درصد از کل ظرفیت پالایشی آمریکا در آن قرار دارد و نقطهای مهم برای واردات و صادرات نفت خام و فرآوردههای سوختی آمریکا است. نتیجهای که شدیدترین توفان یک دهه گذشته آمریکا در این منطقه به جا گذاشت، متوقف شدن حدود 2/ 11 درصد از مجموع ظرفیت پالایشگاهی آمریکا بود. این اتفاق اثری فوری بر قیمت بنزین در آمریکا گذاشت و بهای هر گالن بنزین ایالات متحده آمریکا را به 78/ 1 دلار در روز دوشنبه رساند که بیشترین سطح از سال 2015 به این سو است. این قیمت روز گذشته به 73/ 1 دلار بر هر گالن کاهش یافت. بعد از وقوع توفان هاروی، نفت خام آمریکا وارد فاز نزولی شد.

این روند اما روز گذشته اندکی تعدیل شد و نفت خام آمریکا در ساعاتی از معاملات، با رشد همراه شد. به این ترتیب قیمت نفت و بنزین در حالی روز گذشته با فروکش کردن نقطه اوج توفان برای رسیدن به تعادل تلاشهایی کردند که به گزارش رویترز «تعدادی از پالایشگاهها در خلیج مکزیک برای از سرگیری فعالیت خود آماده میشوند.» با این حال انتظار میرود بارانهای سنگین تا آخر امروز و بعد از وقوع سیلهای فاجعهبار در منطقه ادامه پیدا کند. طبق اعلام بانک بارکلیز «حدود 2 تا 3 میلیون بشکه از ظرفیت روزانه پالایشگاههای خلیج مکزیک از مدار خارج شده و بیش از 500 هزار بشکه نیز از تولیدات نفت خام این منطقه کاسته شده است.» در گزارش این بانک تاکید شده است که «تاثیرات توفان تا چند هفته دیگر باقی خواهد بود.»

به عقیده تحلیلگران بازار، توقف فعالیت پالایشگاهها افزایش ذخایر نفت خام تجاری را در پی دارد. این در حالی است که «افزایش ذخایر نفت خام تجاری» یکی از عوامل مهم در کاهش قیمت نفت خام است. در پی افزایش ذخایر نفت خام آمریکا، فاصله قیمت این نفت شاخص در مقایسه با نفت خام برنت در روز گذشته به 64/ 5 دلار به ازای هر بشکه بشکه رسید که بیشترین فاصله قیمتی این دو نفت شاخص در دو سال گذشته است. بانک ای ان جی در این زمینه اعلام کرده است «افزایش تولید نفت خام آمریکا، کاهش فعالیت پالایشگاههای این کشور و به پایان رسیدن فصل مسافرتهای جادهای از دلایل اصلی کاهش چشمگیر قیمت نفت خام آمریکا در مقابل نفت خام برنت است.»

افزایش تولید نفت خام در آمریکا و کاهش تقاضای پالایشگاهها در پی توفان هاروی به حدی بوده است که باوجود آمادگی آمریکا برای آزادسازی ذخایر راهبردی سوخت به منظور تامین نیاز داخلی پس از وقوع توفان، آژانس بینالمللی انرژی روز دوشنبه اعلام کرد: اکنون نیازی نیست در واکنش به توفان هاروی در آمریکا ذخایر اضطراری سوخت اعضای این نهاد به بازار تزریق شود، زیرا عرضه نفت در بازارهای جهانی کافی است.به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تا ابتدای ژانویه سال جاری میلادی، 141 پالایشگاه نفت با مجموع ظرفیت 6/ 18 میلیون بشکه در روز در ایالاتمتحده آمریکا فعال بودهاند. طبق این گزارش، تگزاس که در روزهای گذشته با توفان هاروی دست به گریبان بود، میزبان 30 پالایشگاه آمریکا با ظرفیت 7/ 5میلیون بشکه در روز است. در پی بروز توفان هاروی پالایشگاههای موجود در منطقه یادشده با محدودیت فعالیت مواجه شدند و هنوز هم به شکل کامل به مدار تولید بازنگشتهاند. بر اساس آخرین گزارشها، توفان هاروی از امروز به سمت شرق تگزاس حرکت میکند و فعالیتهای پالایشی را در این منطقه نیز با محدودیت همراه میکند.

اثر لیبی و کلمبیا بر بازار نفت

کاهش تولید نفت خام در حالی همواره عاملی اثرگذار بر رشد قیمت طلای سیاه بوده است که کاهش تولیدات لیبی و کلمبیا در روزهای گذشته نتوانست بر بازار نفت اثرگذار باشد. به گزارش رویترز، یک منبع پالایشگاهی در لیبی اعلام کرده است پالایشگاه نفتی زاویه در این کشور که ظرفیت پالایش 120هزار بشکه نفت در روز را دارد هماکنون به علت توقف فعالیت میدان نفتی شرارا، با نیمی از ظرفیت مشغول به کار است. شرارا که بزرگترین میدان نفتی لیبی این عضو آفریقایی اوپک است، در حالی از حدود یک هفته گذشته با فشار گروههای مسلح مخالف دولت تطعیل شده که ظرفیت تولید آن 280 هزار بشکه در روز است. در همین حال فعالیتهای نفتی در نقطهای دیگر از دنیا نیز تحت تاثیر فعالیتهای تروریستی قرار گرفته و باعث کاهش عرضه به بازار جهانی نفت خام شد.

شرکت دولتی نفت کلمبیا در اطلاعیهای اعلام کرده است که «طی یک بمبگذاری از سوی گروهی شبهنظامی، پمپاژ نفت در دومین خط لوله بزرگ انتقال نفت در این کشور متوقف شده که به معنای کاهش عرضه 210 هزار بشکهای نفت خام در روز است.» از نگاه کارشناسان از آنجا که با وجود اختلالات ایجاد شده عرضه نفت به شکل گسترده ادامه دارد، نمیتوان به رشد قیمت نفت زیر سایه این اتفاقات امیدوار بود.با این وجود بهنظر میرسد عوامل یاد شده در کنار کاهش ارزش شاخص دلار در پی پرتاب موشک کرهشمالی، توفان هاروی و افزایش ارزش یورو، برای بازار قانعکننده نبوده و قیمتها را با رشد همراه نکرد. واکنش بازار جهانی نفت به افت شاخص دلار بهطور معمول رونق معاملات است؛ زیرا دیگر ارزها در مقابل دلار قدرت میگیرند و توان بیشتری برای خرید نفت (که براساس شاخص دلار قیمتگذاری میشود) پیدا میکنند.

علاوه بر این مهمترین تاثیر آزمایش موشکی کرهشمالی بر بازار نفت نه از طریق کاهش دلار، بلکه به دلیل افزایش ریسک تقاضا بوده است. بعد از آزمایش موشکی کره شمالی که اقدامی تحریکآمیز به شمار میرود، بسیاری از بازارهای کالایی (به غیر از کالاهای امن مانند طلا) صبح روز گذشته را با ریزش قیمتها آغاز کردند، چراکه اقدام کرهشمالی احتمال وقوع جنگ در منطقهای که بیشترین رشد تقاضا برای کالاها را به خود اختصاص داده، افزایش داد.در عین حال اخباری مبنی بر تصمیم عربستان برای افزایش قیمت نفت خام سبک این کشور برای مشتریان آسیایی منتشر شده است که میتواند آثار مثبتی بر قیمت نفت خام برنت داشته باشد.

طبق این اخبار ممکن است در نتیجه تقاضای قوی در آسیا، قیمت نفت خام سبک عربستان در این منطقه بین 20 تا 50 سنت به ازای هر بشکه برای عرضه ماه اکتبر، رشد داشته باشد. به گزارش رویترز در پی وقوع توفان هاروی و کاهش ظرفیت پالایشی در آمریکا، فرآوردههای نفتی تولید شده در آسیا راهی آمریکا شدند و این اتفاق مهمترین دلیل برای افزایش تقاضا در آسیا ارزیابی شده است. به این ترتیب رشد قیمت نفت خام عربستان برای تحویل در ماه اکتبر نه تنها میتواند قیمت نفت خام برنت را که در بازار آسیا عرضه میشود تحتتاثیر قرار دهد، بلکه روند قیمتگذاری نفت ایران، کویت و عراق را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.