چرا رونق به بورس تهران بازنمی‌گردد؟

به گزارش المانیتور، بورس تهران در سال شمسی ای که از 21 مارس 2013 آغاز شد، بهترین عملکرد خود را در تاریخ 50 ساله اش به ثبت رساند. اما تا ژانویه 2014، بورس تهران نتوانست مجددا رکورد شکنی کند یا حتی رکورد ثبت شده در سال قبل (89 هزار 500 واحد) را حفظ کند. افت شاخصها در بازار بورس حدود 6 ماه پس از آن اتفاق افتاد که حسن روحانی برای اولین بار به ریاست جمهوری رسید. اکنون با گذشت بیش از 3 سال و نیم از آن تاریخ، شاخص اصلی بورس تهران در زیر 84 هزار واحد در نوسان است.

نرخ بالای سود بانکی، نوسانات جهانی قیمت کالاها و دو نرخی بودن ارز از عواملی هستند که به عنوان دلایل اصلی رشد پایین حجم و ارزش معاملات بورس تهران محسوب میشوند. با این حال، نظارت سوال برانگیز بر شرکتهای عرضه شده در بورس نیز یک عامل اصلی است.

با توجه به اینکه نرخ سود سپردههای بانکی بسیار بالاتر از نرخ تورم است، سرمایه گذاران انگیزه چندانی برای ورود گسترده به بازار بورس ندارند. از سوی دیگر، پرداخت نرخ سود بالا بابت اعتبارات گرفته شده از بانکها یک هزینه عمده برای شرکتها به شمار میرود و این مستقیما بر سود دهی شرکتها تاثیر میگذارد. بنابراین نرخ سود بر میزان فعالیت اقتصادی تاثیر میگذارد و این حاشیه سود شرکتها را محدود میکند. نرخ بالای سود بدان معناست که سرمایه گذاران بابت سپرده گذاری در بانکها، سود بالاتر و تضمین شدهای را دریافت میکنند. از سوی دیگر، میزان بازدهی بالای اوراق قرضه نیز سرمایه گذاران را تشویق میکند تا سهام خود در بورس را بفروشند و سرمایه گذاری بیشتری در اوراق قرضه یا سپردههای دولتی انجام دهند. بنابراین میزان بالای سود حاصل از حسابهای سپرده بانکی و صکوک (اوراق قرضه اسلامی) یکی از دلایل عمده عدم اشتیاق سرمایه گذاران به حضور فعالانه در بازار بورس ایران است.

قیمت در حال نوسان کالاها نیز تاثیری منفی بر میزان درآمد بخش پتروشیمی ایران دارد. بخش پتروشیمی متشکل از 40 شرکت است و بیش از 43 درصد از ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران را تشکیل میدهد. بر اساس گزارش ماهانه منتشر شده توسط سازمان بورس در بازه زمانی 22 می تا 21 ژوئن، کاهش 13 درصدی در قیمت نفت، تاثیر منفی 703 واحدی بر بورس تهران بر جای گذاشته است.

همچنین تلاشهای دولت برای محدود کردن افزایش ارزش دلار در بازار ارز بیشتر به نفع وارد کنندگان تمام میشود تا صادر کنندگان کالاهای ایرانی. سیاست بانک مرکزی ایران در کنترل کردن ارزش دلار، منجر به کاهش درآمد پتروشیمیها و پایین آمدن میزان سود سهام این شرکتها در بین سرمایه گذاران شده است.

به علاوه، میزان سوددهی شرکتهای عرضه شده در بورس تهران، به ریال و به دلار، به نحوی ناامید کننده به نقطهای برگشته که در طی 4 و 6 سال گذشته قرار داشت. این آمار نشان میدهد که این شرکتها دوران سختی را سپری میکنند و تلاش دارند به میزان سود برآورد شده خود بابت هر سهم برسند، چه برسد به اینکه بخواهند از این سود عبور کنند و به ارقام بالاتری برسند. در واقع، این یکی دیگر از دلایلی است که سرمایه گذاران در ماههای اخیر اقدام به خروج سرمایههای خود از بورس تهران کردهاند.