پنج اثر توفانی بر بازار نفت

هنوز دو هفته از وقوع توفان ویرانگر هاروی در ایالت تگزاس بهعنوان قلب تولید نفت ایالاتمتحده آمریکا نمیگذشت که اواخر هفته گذشته هشدارهایی نسبت به ورود توفانی قویتر به منطقه کارائیب و فلوریدا که نقش اثرگذاری در حمل و نقل و مصرف نفت در آمریکا دارند، شنیده و باعث شد بازار نفت آخرین روز کاری خود در هفته گذشته را منفی به پایان ببرد. توفانهای پیدرپی در آمریکا اگرچه این واقعیت را بیش از هر زمان دیگری بازنمایی میکند که «تغییرات آب و هوایی» تهدیدی جدید برای زندگی انسان بهشمار میرود، اما در کوتاهمدت برای بازار نفت نیز تهدیدهایی به همراه دارد و میتواند با تحتتاثیر قرار دادن تقاضا مسیر قیمتها را در این بازار منحرف کند. در واقع با کاهش تقاضای پالایشگاهها برای نفت خام (در پی متوقف شدن فعالیت آنها بر اثر توفان) عرضه طلایسیاه در بازار انباشته شده و اثر خود را به شکل کاهش قیمتها در بازار نشان میدهد. اما این تنها اثر سلسله توفانهای گرمسیری بر بازار نفت آمریکا و در پی آن بازار جهانی نفت نیست. هرچند برخی کارشناسان عقیده دارند توفانهای فعلی در بلندمدت میتوانند زیر سایه بازگشت گسترده پالایشگاهها به مدار تولید و بازسازی زیرساختها مصرف نفت را شتاب دهند، با این حال پنج اثر توفانهای گرمسیری بر بازار نفت دستکم تا چند هفته آینده آثار منفی به همراه دارند.

توفان ایرما در نخستین روزهای غرش خود در آمریکا 14 کشته در کارائیب بر جای گذاشت و تعداد قربانیان را تا روز گذشته و همزمان با ورود به فلوریدا به 22 نفر افزایش داد، تا شدت آن در مقابل توفان هاروی مشخص شود. بر اساس گزارش بلومبرگ (تا لحظه تنظیم این گزارش در روز گذشته) مرکز توفان ایرما پس از پاکسازی سواحل کوبا، وارد تنگه فلوریدا شد، جایی که بالا بودن دمای آب (32 درجه سانتیگراد) میتواند شدت توفان را افزایش دهد. به این ترتیب توفان ایرما پس از عبور از جزایر کارائیب و کوبا، بهعنوان پرهزینهترین توفان در تاریخ آمریکا وارد فلوریدا شد تا خسارتی حدودا 200 میلیارد دلاری از خود بهجای بگذارد و خروج اضطراری 6/ 5 میلیون نفر از منطقه فلوریدا را در پی داشته باشد. اما ایرما پایان توفانهای گرمسیری در آمریکا نیست زیرا «خوزه» و «کاتیا» نیز در راه هستند. «خوزه» نام توفان بعدی است که تکمیلکننده سهگانه توفانهای گرمسیری در آمریکا است. توفان خوزه در ردهبندی توفانها در آمریکا رده 4 را به خود اختصاص داده است که نشان میدهد این توفان از انواع بسیار قوی است. شدت بادهای توفان خوزه به حدود 250 کیلومتر در ساعت میرسد.در عین حال یک زلزله 8 ریشتری در مکزیک که باعث ایجاد یک سونامی شده است نیز پالایشگاه نفت سالینا کروز را در این کشور به تعطیلی کشاند. به این ترتیب میتوان مشاهده کرد مخاطرات طبیعی تا چه میزان میتواند بر روند فعالیت نفتی در آمریکا اثرگذار باشد.

کاهش تقاضای نفت خام

کاهش تقاضا برای نفت خام در آمریکا شاید یکی از پررنگترین آثار وقوع توفانهای گرمسیری در سواحل جنوبی این کشور باشد. به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، «هفته گذشته میزان مصرف نفت در ایالات متحده آمریکا با 9/ 16درصد کاهش مواجه شد و به پایینترین نرخ از سال 2010 به اینسو رسید. همچنین میزان کاهش مصرف نفت خام در سواحل خلیج مکزیک با کاهش بیشتری نیز همراه بوده است.» این میزان کاهش تقاضا در مصرف نفت خام اتفاقی بود که رشد ذخایر نفت خام تجاری آمریکا در هفته گذشته را به همراه داشت.آمارهای هفتگی ذخایر نفت خام آمریکا که به شکل رسمی از سوی اداره اطلاعات این کشور اعلام میشود؛ همواره یکی از عوامل اثرگذار بر قیمت نفت در بازار جهانی بوده است. به این ترتیب که کاهش حجم ذخایر نفت خام تجاری در آمریکا نشان از کاهش عرضه و افزایش تقاضا دارد و باعث تقویت قیمتها میشود و افزایش سطح این ذخایر با به همراه داشتن نشانه افزایش عرضه، بر قیمتها فشار وارد میکند. با وقوع توفان هاروی و کاهش تولید نفت آمریکا در خلیجمکزیک، اگرچه اعلام شد این کشور آمادگی لازم رابرای استفاده از ذخایر نفت خام استراتژیک دارد، اما از آنجا که توفان پالایشگاههای بسیاری را نیز در منطقه به تعطیلی کشانده بود، کمبود نفت خام اتفاق نیفتاد.

در واقع با کاهش تقاضا از سوی پالایشگاهها در پی وقوع توفان هاروی، مصرف نفت کاهش یافت. به گزارش رویترز، اداره اطلاعات انرژی آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد سطح ذخایر نفت خام تجاری آمریکا 6/ 4 میلیون بشکه در هفته گذشته رشد داشته است. این میزان از پیشبینی رشد 4 میلیون بشکهای کارشناسان نیز بیشتر بوده است.هرچند در حال حاضر پالایشگاههای خلیجمکزیک در حال بازگشت دوباره به چرخه فعالیت هستند، اما با این حال توقف پالایش روزانه 8/ 3 میلیون بشکه نفت خام در این منطقه که معادل 20 درصد از کل ظرفیت پالایشی آمریکا است؛ بهخصوص با وقوع توفان ایرما، چشمانداز تیره و تاریکی برای نفت خام آمریکا ترسیم کرده است. در این میان جان کیلداف، تحلیلگر مطرح بازار جهانی نفت تاکید کرده است «کاهش شدید سطح بهرهبرداری از پالایشگاههای نفت تقریبا این اطمینان را حاصل میکند که ذخیرههای نفت خام تجاری آمریکا در هفتههای آینده همچنان روندی افزایشی داشته باشد.»

روند کند احیای پالایشگاهها

آخرین گزارشها حاکی از آن است که اختلال ایجاد شده در ظرفیت پالایش حدودا 4 میلیون بشکهای در روز در منطقه خلیج مکزیک به نصف کاهش یافته است و پالایشگاههای اصلی این منطقه فعالیت خود را از سر گرفتهاند. اکسونموبیل یکی از این شرکتها است که فعالیت خود را در واحد بایتون که دومین پالایشگاه بزرگ در آمریکا است از سر گرفته. والرو انرژی، دیگر شرکتی است که دو پالایشگاه در کریستی و تگزاس را به مدار تولید بازگردانده و یکی دیگر از پالایشگاههای بزرگ بندر آرتور نیز نیز فعالیت خود را به زودی از سر خواهد گرفت. با این حال پالایشگاه موتیوا که با ظرفیت 600 هزار بشکه در روز بزرگترین پالایشگاه در آمریکا شناخته میشود، هنوز خاموش است و روند آرامی در بازگشت به سمت عملیات مجدد داشته است.

به این ترتیب بازگشت حجم زیادی از ظرفیت تولید در پالایشگاهها اگرچه در اواسط هفته گذشته قیمت نفت خام آمریکا را با بهبود همراه کرد و نرخ معاملات بنزین را به تعادل رساند، اما وقوع توفان ایرما بار دیگر ورق را برگرداند و باعث ریزش قیمتها در آخرین روز از هفته کاری گذشته شد. چرا که ایرما در پی خود ترسها و نگرانیهایی از بازگشت دوباره توفانها به خلیج مکزیک و همچنین منطقه کارائیب به همراه دارد. در واقع خوزه که توفانی زاده شده از دل ایرما است احتمالا تا روز جمعه تبدیل به توفانی بزرگ میشود که «کاتیا» را در پی خود دارد؛ توفانی که بار دیگر از خلیج مکزیک عبور خواهد کرد. به این ترتیب کارشناسان عقیده دارند با وقوع توفانهای متعدد، روند احیای پالایشگاهها در آمریکا کند پیش خواهد رفت و فشار بیشتری بر تقاضای نفت خام خواهد آورد.

چالشهای تقاضای بنزین

افزایش تقاضا برای بنزین اتفاقی بود که در جریان وقوع هر دو توفان هاروی و ایرما رخ داد. اگرچه قبل از وقوع توفان هاروی بسیاری از پیشبینیها بر رشد قیمت نفت تاکید داشتند اما «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «توفان آمریکایی در راه بازار نفت» به رشد قیمت بنزین در پی افزایش تقاضای سوخت و همچنین کاهش تولید پالایشگاهها اشاره کرد. افزایش تقاضا برای بنزین در پی نزدیک شدن توفان ایرما به فلوریدا نیز باعث شد خردهفروشان سوخت گزارشهایی از کمبود سوخت ارائه دهند؛ زیرا با نزدیک شدن توفان، تقاضای مردم برای سوخت به خصوص برای ذخیره کردن آن افزایش یافت. اما تقاضای بنزین اگرچه در روزهای قبل از توفان به منظور پر کردن باکهای بنزین اوج میگیرد، اما در روزهای پس از توفان فروکش میکند. برای مثال توفان هاروی ایالت هوستون را بهعنوان چهارمین ایالت بزرگ آمریکا به همراه 500 هزار دستگاه خودرو زیر آب فرو برد، خودروهایی که دیگر قابل استفاده نیستند و به این زودیها روانه جادهها نخواهند شد. این اتفاق ممکن است در فلوریدا هم رخ دهد، شهری که شاهد بزرگترین خروج اضطراری در طول تاریخ آمریکا به علت بروز توفان خواهد بود. با نزدیک شدن ایرما به فلوریدا، هشدارها باعث شد تا 5/ 6 میلیون نفر خانههای خود را در این ایالت جنوب شرقی که یکی از مصرفکنندگان بزرگ انرژی در آمریکا است، ترک کنند. بر اساس اطلاعات موجود، فلوریدا بعد از کالیفرنیا و تگزاس، بیشترین مصرف سوخت را در آمریکا دارد.

ایرما و محدودیتهای صادراتی

اما در حالیکه توفان هاروی در اواخر ماه آگوست با بادهایی نزدیک به 200 کیلومتر بر ساعت به قلب تولید و پالایش نفت در ایالات متحده ضربه وارد کرد و حدود یک چهارم از ظرفیت پالایشگاهی و 8 درصد از تولید نفت خام آمریکا را به تعطیلی کشاند، توفان ایرما با شدتی بیشتر وارد بخش دیگری از سواحل جنوب آمریکا شد تا حملونقل و ذخیرهسازی نفت خام را در این منطقه با اشکالاتی همراه کند. «ایرما» در دو روز گذشته با ورود به منطقه کارائیب دستکم دو مجتمع ذخیره نفت در این ناحیه را با مجموع ظرفیت 6/ 18 میلیون مترمکعب، با توقف فعالیت همراه کرد. به این ترتیب، اگرچه هاروی به تاسیسات تولید و پالایش نفت در خلیجمکزیک صدمه وارد کرد، ایرما به تاسیسات ذخیرهسازی و انتقال نفت در منطقه کارائیب ضربه زد. به گزارش یکی از مجتمعهای نفتی منطقه کارائیب که یک ترمینال 14 میلیون بشکهای در جزیره سنت ایستاتیوس در اختیار دارد، در قسمت تانکرهای نگهداری و برخی تجهیزات دیگر، خسارتهایی در پی توفان ایرما به بار نشسته است. فعالیتها در دیگر مجتمع ذخیرهسازی در پورتو ریکو نیز سهشنبه هفته گذشته متوقف شد و این شرکت در حال آمادهسازی 2/ 26 میلیون بشکه از ذخایر برای مقابله با توفان است.

به گزارش پلتس، با رسیدن توفان ایرما به ایالت فلوریدا در شرق آمریکا، بنادر این ناحیه تعطیل خواهند شد، اتفاقی که میتواند عرضه محصولات نفتی را در این ناحیه مختل کند. این اتفاق زمانی با اهمیت به نظر میرسد که بدانیم فلوریدا 97 درصد از محصولات نفتی خود را از طریق دریا دریافت میکند. برای مثال بندر اورگلدز در شرق فلوریدا که سال گذشته پذیرای 07/ 121 میلیون بشکه نفت بوده، از جمله بنادری است که در این ناحیه به علت توفان به تعطیلی کشیده شد. به این ترتیب یکی از ترسهای اصلی از توفان ایرما به مختل شدن واردات و صادرات نفت خام بازمیگردد که البته ترسی بجا به نظر میرسد؛ زیرا این منطقه محل تردد کشتیهای حامل نفت و فرآوردههای نفتی است. تجربه توفان هاروی نیز در این زمینه نشان داد که صادرات نفت خام آمریکا از خلیج مکزیک در پی وقوع این توفان، 749 هزار بشکه در روز کاهش یافت و به کمتر از 153 هزار بشکه در روز رسید. این اتفاق که باعث شد تا تحویل نفت خام در بنادر خلیجمکزیک به کمترین سطح از سال 1990 به این سو برسد و بر انباشته شدن حجم ذخایر نفت خام تجاری آمریکا سهم زیادی دارد.

ایرما و کاهش قیمت گاز

ایالت فلوریدا حدود 108 هزار مشترک گاز دارد که به آنها توصیه شده است حتی با وجود ترک منازل خود، جریان گاز را قطع نکنند. گفته میشود آمادگی لازم برای مقابله با مشکلات گازی در این ناحیه وجود دارد؛ اما از دیگر سو قیمت گاز طبیعی با بروز توفان ایرما با کاهش همراه شد. بر اساس اطلاعات موجود قیمت گاز طبیعی در روز پنجشنبه در جنوب شرقی آمریکا با کاهش همراه شد و با کاهش 9 سنتی به 88/ 2 دلار بر BT رسید. همچنین قیمت گاز طبیعی در مرکز هنری (Henry Hub) نیز با 5 سنت کاهش به 88/ 2دلار رسید. کارشناسان امیدوارند با تغییر مسیر توفان ایرما، مصرف گاز افزایش پیدا کند و قیمت آن اصلاح شود. توفان ایرما که به لحاظ شدت با توفان اندرو در سال 1994 با حدود 25 میلیارد دلار خسارت مقایسه میشود، شدیدترین توفانی است که ایالت فلوریدا به خود دیده است و احتمالا حدود 200میلیارد دلار خسارت بهجا میگذارد. با این حال باید دید داستان دنبالهدار توفانهای گرمسیری در آمریکا سرنوشت طلای سیاه را به کدام سو خواهد برد؟