بهبود چشم‌انداز تجارت جهان

بر این اساس، برآورد سازمان تجارت جهانی نشان میدهد که رشد تجارت جهان در سالجاری میلادی به 6/ 3 درصد خواهد رسید. این درحالی است که پیشبینی قبلی سازمان این رشد را تنها 4/ 2 درصد نشان میداد و طیف تغییرات آن در محدوده بین 8/ 1 درصد تا 6/ 3 درصد اعلام شده بود که از سطح بالای نااطمینانی اقتصادی و سیاسی موجود حکایت داشت. حالا در گزارش جدید بالاترین سطح این طیف یعنی رشد 6/ 3 پیشبینی شده است. رشد 6/ 3 درصدی تجارت جهان نشاندهنده یک بهبود اساسی نسبت به رشد ضعیف 3/ 1 درصدی سال 2016 است. در گزارش جدید همچنین طیف تغییرات پیشبینی برای رشد تجارت جهان بین 2/ 3 تا 9/ 3 اعلام شده است که منعکسکننده تداوم ریسک پیشبینی است که ناشی از نااطمینانیهای عمیق در زمینه تحولات کوتاهمدت اقتصادی و سیاسی است. علت افزایش پیشبینی سازمان از رشد تجارت جهان بهطور خاص مربوط به افزایش جریانهای تجاری آسیا و افزایش تقاضای واردات در آمریکای شمالی پس از رکود سال 2016 اعلام شده است.

روبرتو آزودو، دبیرکل سازمان تجارت جهانی در این باره گفت: «بهبود چشمانداز تجارت خبر خوبی است اما ریسکهای اساسی که اقتصاد جهان را مورد تهدید قرار میدهند، همچنان وجود دارند و به آسانی میتوانند هرگونه احیای تجارت را تحت تاثیر قرار دهند.» وی افزود: «این ریسکها شامل احتمال تبدیلشدن شعارهای حمایتگرایانه به اقدامات محدودکننده تجارت، افزایش نگرانکننده تنشهای ژئوپلیتیک و خسارات رو به فزونی بلایای طبیعی است.» در جایی دیگر از سخنان او آمده است: «گرچه برآورد اندازه این ریسکها دشوار است، اما این ریسکها بسیار واقعی هستند. بنابراین، افزایش خوشبینی در مورد تجارت باید با احتیاط شکل گیرد. از سوی دیگر، این واقعیت که رشد تجارت هماکنون در مناطق مختلف جهان هماهنگتر از گذشته است، میتواند امیدبخش باشد که این افزایش رشد ثبات خواهد داشت. چنین نتیجه مثبتی در صورتی محتملتر خواهد شد که کشورها همچنان در برابر وسوسههای حمایتگرایی مقاومت کنند و با یکدیگر و شرکایشان در نظامی چندجانبه همکاری کنند تا اطمینان حاصل شود که دستاوردهای تجارت علاوه بر آنکه زیاد خواهد بود، همه را نیز منتفع خواهد کرد.»

برآورد جدید سازمان از رشد تجارت جهان که همتراز با بالاترین سطح از طیف پیشبینی قبلی است، تا حدودی نیز به بهبود متوسط پیشبینیها از رشد تولید ناخالص داخلی جهان مربوط است. نظرسنجی از اقتصاددانان نشان میدهد که آنان پیشبینی میکنند رشد اقتصادی جهان براساس نرخ ارز بازار در سال 2017 به 8/ 2 درصد خواهد رسید که نسبت به 3/ 2 درصد در سال 2016 بالاتر است. بهبود چشمانداز تجارت همچنین تا حدودی به بهبود ترکیب این رشد اقتصادی در جهان مربوط است. براساس اعلام سازمان تجارت جهانی، طی فصل دوم رشد تولید ناخالص داخلی در اغلب اقتصادهای عمده جهان بهویژه چین سرعت یافت. در چین این رشد در فصل نخست نسبت به فصل پیش از آن 3/ 1 درصد بود درحالیکه در فصل دوم به 7/ 1 درصد رسید.

در آمریکا هم رشد اقتصادی تقویت شد و از 2/ 1 درصد در فصل نخست به 0/ 3 درصد در فصل سوم افزایش یافت. در ناحیه یورو هم رشد اقتصادی از 2/ 2 درصد در فصل نخست به 6/ 2 درصد در فصل دوم افزایش یافت. تقویت رشد اقتصادی بهویژه در چین و آمریکا موجب افزایش تقاضا برای واردات شد که این امر نیز به نوبه خود موجب افزایش تجارت داخلی قاره آسیا شد. بر این اساس، تقاضای چین در نیمه نخست سال 2017 ناشی از رشد قدرتمند صنعت است که رشد حقیقی 4/ 6 درصدی را تا امروز به ثبت رسانده و همچنین ناشی از رشد قدرتمندتر بخش خدمات است که رشد 7/ 7 درصدی را در همان مدت به ثبت رسانده است. سازمان تجارت جهانی همچنین اعلام کرد که شرایط بخش مالی در آسیا نیز نسبت به فصل نخست 2016 که طی آن پرنوسان بود، بهبود یافته و این بهبود منجر به افزایش اعتماد کسب و کارها و مصرفکنندگان شده است.

احیای جزئی قیمتهای نفت در سال 2017 نیز تا حدودی از سرمایهگذاری در آمریکا حمایت کرد. سرمایهگذاری در آمریکا بهویژه در بخش انرژی طی سال 2016 کند شده بود اما در اوایل سال میلادی جاری افزایشی شد. سازمان تجارت جهانی در گزارش جدید خود همچنین پیشبینی کرده است که رشد سریع تجارت در سال 2017 در سال آینده پایدار نخواهد ماند. سازمان دلایل این پیشبینی خود را چنین برشمرده است: نخست اینکه رشد تجارت در 2018 نسبت به یک سال ضعیف سنجیده نمیشود درحالیکه امسال نسبت به یک سال ضعیف سنجیده شده بود. دوم اینکه انتظار میرود سیاست پولی در کشورهای توسعهیافته سختگیرانه شود چون فدرال رزرو بهتدریج نرخ بهره را در آمریکا افزایش خواهد داد و بانک مرکزی اروپا بهدنبال آن است تا تسهیل مقداری را در ناحیه یورو بهتدریج از میان بردارد.

سوم اینکه توسعه مالی و ارائه آسان اعتبارات در چین احتمالا مبارزه با افزایش بیش از حد قیمتها و شرایط حبابی در اقتصاد این کشور را با اختلال مواجه خواهد ساخت. همه این عوامل موجب تعدیل رشد تجارت در سال 2018 خواهد شد تا جایی که این رشد در حد 2/ 3 درصد پیشبینی شده و طیف پیشبینیها بین 4/ 1 درصد تا 4/ 4 درصد بوده است. بنا به گزارش سازمان تجارت جهانی، در نیمه نخست سال میلادی جاری، تجارت جهان رشدی 2/ 4 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرد. طی این مدت صادرات کشورهای توسعه یافته نسبت به مدت مشابه سال قبل 1/ 3 درصد افزایش داشت. این افزایش در کشورهای در حال توسعه 9/ 5 درصد بود. در نیمه نخست امسال واردات در کشورهای توسعه یافته 1/ 2 درصد و در کشورهای در حال توسعه 9/ 6 درصد افزایش را به ثبت رساند.