فصلی نو در تجارت هفت میلیارد دلاری ایران و ترکیه

رئیس جمهوری ترکیه امروز در راس هیاتی که نهاد زیبکچی وزیر اقتصاد، برات آلبایراک وزیر انرژی، بولنت تفنگچی وزیر گمرگ و تجارت و نعمان کورتولموش وزیر فرهنگ و گردشگری به همراه سرمایهگذاران و تجار ترک در آن حضور دارند، وارد تهران میشود و با مقامهای ایرانی در موضوعات دوجانبه و منطقه ای گفتوگو میکند.

توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با همسایگان که در سرفصل سیاست خارجی دولتهای یازدهم و دوازدهم قرار دارد، سبب همگرایی هرچه بیشتر ایران و ترکیه در سالهای اخیر شده است به شکلی که مقامهای بلندپایه دو کشور تجارت 30 میلیارد دلاری را به عنوان چشم انداز روابط تجاری خود ترسیم کردهاند.

در دوره ریاست جمهوری حجت الاسلام حسن روحانی، رئیسان جمهوری ایران و ترکیه دو بار به طور رسمی به کشور مقابل سفر کردهاند و سفر امروز اردوغان به ایران، دومین سفر وی به تهران در سه سال اخیر به حساب میآید؛ نخستین سفر وی در فرودین ماه 94 انجام شد.

حجت الاسلام روحانی نیز نخستین بار در خرداد سال 93 به دعوت رسمی همتای ترکیهای خود به آنکارا سفر کرد و پس از آن فروردین ماه پارسال نیز در حاشیه اجلاس سران «سازمان همکاری اسلامی» در استانبول، رایزنی و دیدارهای دوجانبه انجام شد که نتیجه آن امضای هشت یادداشت تفاهم و موافقتنامه همکاری میان تهران - آنکارا بود.

علاوه بر این، دو طرف پنج بار در حاشیه اجلاسهای جهانی در پاکستان، قزاقستان، نیویورک و استانبول با هم ملاقات و مذاکره کردهاند ضمن آنکه در طول چهار سال گذشته تماسهای تلفنی مستمری در خصوص مسائل مهم دو جانبه و تحولات مهم منطقه بین روسای جمهوری دو کشور ایران و ترکیه برقرار شده است و همه این تماسهای مستقیم و غیرمستقیم نشان دهنده روابط مهم دو کشور در سطح عالی و ضرورت تقویت و توسعه فزاینده آن است.

به گفته محمدابراهیم طاهریان فرد سفیر جمهوری اسلامی ایران در آنکارا، دو طرف در همه دیدارها بر توسعه مناسبات دو جانبه همکاری های منطقهای و تحقق هدف 30 میلیارد دلاری روابط تجاری تاکید کرده اند و دیدگاه های مشترکی در اغلب حوزه های روابط کاری بین دو طرف وجود دارد.

سفیر ایران در ترکیه اظهار داشت: مناسبات دو کشور رو به توسعه است و گسترش روابط برای رفاه مردم دو طرف و نیز در تحقق صلح و ثبات در منطقه نیز نقش موثری خواهد داشت.

در کنار اشتراکات فرهنگی و همگرایی های سیاسی تهران و آنکارا، موقعیت راهبردی دو کشور و اهمیت آن در مناسبات اقتصادی سبب نزدیکی بیش از پیش مسئولان ایرانی و ترک شده است؛ جایگاه ترکیه به عنوان دروازه اروپا و موقعیت ژئوپولتیک ایران در منطقه خاورمیانه، بر اهمیت این همگرایی در زمینه ترانزیت کالا افزوده است.

ترکیه کشوری اوراسیایی است که بخش بزرگ آن یعنی آناتولی یا آسیای کوچک در جنوب غرب آسیا و خاورمیانه واقع است و بخش کوچکی نیز به نام تراکیه در منطقهٔ بالکان در جنوب شرق اروپا قرار دارد.

ترکیه دارای موقعیت جغرافیایی راهبردی و بسیار خوبی است و گذرگاه جنوب غرب آسیا و اروپا به شمار میآید و کشورهای بسیاری، بویژه ایران از خاک ترکیه برای ترانزیت کالا و انرژی استفاده میکنند.

«رضا کامی»، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه در زمینه همکاری های اقتصادی دو کشور گفت: مطابق آمار رسمی اداره آمار ترکیه، حجم مبادلات اقتصاد ایران و ترکیه تا پایان ماه اوت (مرداد - شهریور) سال 2017 افزون بر هفت میلیارد و 250 میلیون دلار بوده است.

به گفته وی، از این میزان پنج میلیارد و 150 میلیون دلار صادرات ایران به ترکیه و 2 میلیارد و 100 میلیون دلار نیز سهم واردات جمهوری اسلامی ایران از این کشور بوده است.

رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه با یادآوری هدفگذاری 30 میلیارد دلاری حجم روابط اقتصادی دو کشور، بیان داشت: در سال 2014 میلادی شاهد بیشترین حجم روابط تجاری و اقتصادی دو کشور بودیم که طی آن رقم 22 میلیارد دلاری حاصل شد، اما پس از آن به دلیل تحریمهای اقتصادی ایران و رکود نسبی اقتصادی در کشور، شاهد کاهش روابط تجاری با همسایه ترک بودیم. وی تصریح کرد: با وجود سابقه بسیار خوب سیاسی دو کشور، اما در زمینه اقتصادی دو طرف شناخت مناسبی از پتانسیل ها و ظرفیت های یکدیگر ندارند و نیاز است تا با توسعه روابط دو جانبه و بویژه برپایی نمایشگاه های متعدد، این کاستی جبران شود.

برپایه آمار اعلامی گمرک جمهوری اسلامی ایران، در نیمه نخست امسال (1396) ترکیه با یک میلیارد و 678 میلیون دلار در ردیف سومین کشور صادرکننده کالا به ایران قرار گرفته است.

پارسال واردات ایران از ترکیه نیز حدود 2 میلیارد و 400 میلیون دلار و چهارمین کشور مهم طرف تجاری ایران در واردات کالا بود.

سال گذشته همچنین میزان صادرات ایران به ترکیه نزدیک به سه میلیارد و 700 میلیون دلار بود و در این خصوص ترکیه رتبه سوم را در صادرات ایران داشت که گاز، محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی مهمترین اقلام صادراتی ایران به این کشور را در بر می گیرد.

«فرود عسگری» معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل گمرک ایران پیشتر اعلام کرده بود: دو کشور برای گسترش حجم تجارت خود تا سقف 30 میلیارد دلار هدفگذاری کردهاند و علاوه بر حوزههای سیاستگذاری اقتصادی و تجاری، در حوزه گمرکی نیز اقداماتی برای تحقق این هدف آغاز شده است.

هفته گذشته رئیسان گمرک ایران و ترکیه بر هشت محور مهم در همکاریهای مشترک گمرکی توافق کردند؛ این محورها شامل حذف کامل تاییدیه گواهی مبدا کالاهای ایرانی توسط کنسولگریهای ترکیه، 24 ساعته شدن گمرکات گوربلاغ - بازرگان، تبادل اطلاعات تصاویر ایکس ری به صورت بر خط، تردد کامیونهای ترک از ایران همزمان با بسته شدن مرزهای ترکیه با اقلیم کردستان عراق، ایجاد تسهیلات برای ترانزیت کالاهای ترکیه به قطر، مبارزه مشترک با قاچاق مواد مخدر، هماهنگی لازم برای احیای پروژه جاده ابریشم و تبادل اطلاعات در بستر دروازه مشترک مجازی بود.

در مرزهای ایران و ترکیه سه گمرک مرزی بازرگان ـ گوربولاغ، رازی ـ کاپیکوی و سرو ـ اسندره فعال است.

بین ایران و ترکیه در بسیاری زمینهها شباهتها و نقاط مشترک وجود دارد و همه این ویژگیهای مشترک ایجاب میکند که دو کشور در بسیاری از زمینهها با یکدیگر همکاری کرده و از همدیگر پشتیبانی کنند.