سه گمانه از افت نفت

هرچند ریسکهای ژئوپلیتیک از جمله ریسک کاهش صادرات نفت عراق در پی تحریم اقلیم کردستان و همچنین کاهش تولید نفت ایران در پی بازگشت احتمالی تحریمها بازار آینده عرضه را تهدید میکند، اما در حال حاضر عوامل بنیادی بازار موجب نگرانی از بازگشت مازاد عرضه به بازار نفت است، چراکه از سویی با پایان فصل تابستان تقاضا برای نفتخام رو به کاهش گذاشته و از سوی دیگر شاهد رشد تولید از سوی آمریکا و همچنین تولیدکنندگان عضو اوپک هستیم، بنابراین بسیاری از کارشناسان بر این باورند که نفت در سه ماه چهارم سال بر خلاف سه ماه سوم رشد قیمتی نخواهد داشت.

توفان نفت آمریکا را درهم‎ پیچید

سلسله توفانهایی که از اواخر ماه آگوست شروع شده و هر بار آسیبی از خود بر پیکره صنعت نفت آمریکا به جا میگذارد، سر باز ایستادن ندارند. افت قیمت نفت در روز جمعه نیز تا حدودی به وقوع توفان دیگری در خلیج مکزیک باز میگردد. این توفان که نیت نامیده میشود بعد از توفانهای هاروی، ایرما و خوزه چهارمین توفان شدیدی است که در بیش از یک ماه گذشته به سواحل آمریکا رسیده است. نیت اواخر روز گذشته یا اوایل امروز وارد خلیج مکزیک شده و سپس ایالت لوئیزیانا و پالایشگاههای مستقر در آن را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. در زمان تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) توفان هنوز به آمریکا نرسیده و از تاثیرات واقعی آن بر صنعت نفت این کشور خبری در دست نیست. به گزارش خبرگزاری رویترز از هیوستن، اداره نظارت بر ایمنی و محیط زیست در وزارت کشور آمریکا روز جمعه اعلام کرد پیش از فرارسیدن توفان نیت حدود ۷۱ درصد از تولید نفت آمریکا در خلیج مکزیک متوقف شده است. علاوه بر آن حدود ۵۳ درصد از تولید گاز در خلیج مکزیک نیز تعطیل شده است. این سازمان همچنین اعلام کرد شرکتهای نفتی پیش از آغاز توفان، کارکنان خود را از سکوهای فراساحلی خارج و تولید خود

را متوقف کردهاند، به گونهای که تولید روزانه یک میلیون و ۲۴۰ هزار بشکه نفت تعطیل شده است. بیپی و شورون بهعنوان دو شرکت بزرگ نفتی جهان در تایید این موضوع اعلام کردند که بهطور کامل تولید در بخش فراساحل در خلیجمکزیک را متوقف کردهاند. به گزارش فایننشال تایمز، بیپی اعلام کرده است که تولید نفت در چهار سکوی تندر هورس، مد داگ، آتلانتیک و نا کیکا را متوقف کرده که در مجموع ۳۰۰ هزار بشکه در روز نفت تولید میکنند. شورون نیز چهار سکوی بلایند فایس، جنسیس، پترونویوس و تاهیته را از مدار خارج کرده که تاهیته به تنهایی ۱۳۰ هزار بشکه در روز نفت تولید میکند. اکسون موبیل، رویال داچ شل و آنادارکو پترولیوم که دیگر شرکتهای فعال در بخش تولید فراساحل در خلیج مکزیک هستند نیز از توقف تولید در سکوهای نفتی خود و خارج کردن کارکنان از آنان خبر دادهاند.

ریچارد مالینسون، تحلیلگر گروه مشاورهای Energy Aspects در این خصوص به مارکتواچ گفته است: «وقوع توفان در تعطیلات پایان هفته موجب شده که روز جمعه بازار نفت روی ابعاد این توفان و پیامدهای آن بر میزان تولید و ظرفیت پالایشگاهی آمریکا تمرکز کند.» به گفته این تحلیلگر بازار نفت، مانند آنچه در پی توفان هاروی در بازار نفت رخ داد، معاملهگران بیش از آنکه نگران افت تولید نفت باشند نگران از مدار خارج شدن پالایشگاهها و کاهش تقاضای نفتخام هستند. با این حال، بلومبرگ در این خصوص نوشت که بعید است، قدرت توفان به حدی باشد که بتواند به زیرساختهای تولید آسیب وارد کند. این سایت خبری به اظهارات باب یاوگر، مدیر بخش بازار آتی شرکت Mizuho Securities USA اشاره میکند که در این خصوص گفته است: «انتظار میرود نیت بهطور کلی از بخشهای مهم تولید نفت دور بماند.» از سویی شواهد مبنی بر نگرانی پالایشگاهها از آسیبهای توفان نیت است. بهطور مثال پالایشگاه اتحاد فیلیپس ۶۶ اعلام کرده که در حال آمادگی برای مقابله با توفان است، در حالی که شل گفته است که فعالیت پالایشگاه خود به نام Norco را کاهش داده است. هر دو این پالایشگاهها در لوئیزیانا قرار دارند.

بین توفانهایی که در چند وقت اخیر خاک آمریکا را در نوردیده است، هاروی بیشترین تاثیر مخرب را بر صنعت نفت این کشور داشت. این توفان موجب شد که حدود ۴۵ درصد از ظرفیت پالایشی آمریکا از دور خارج شود، با این حال تاثیر آن بر تولید نفت این کشور به مراتب کمتر بود. از این رو توفان هاروی رشد شدید قیمت فرآوردههای نفتی در بازار آمریکا و دیگر بازارهای جهان را به دنبال داشت و در مقابل موجب افت قیمت نفت شد. حال روز جمعه با وجود اینکه مشخص نبود که توفان نیت چه اثراتی از خود به جا خواهد گذاشت، الگوی تقریبا مشابهی تکرار شد. با این تفاوت که به دلیل ابهام در اثرگذاری این توفان بر ظرفیت پالایشگاهی آمریکا، نتوانست موجب رشد قیمت بنزین و دیگر فرآوردههای نفتی شود. به گزارش مارکت واچ، قیمت هر گالن بنزین در بازار نایمکس ۵ سنت(۴/ ۳ درصد) کاهش یافت و به ۵۶/ ۱ دلار رسید.  بنابراین پیشبینی میشود بسته به اینکه توفان نیت چه آثاری از خود بجا بگذارد، بازار نفت روز دوشنبه یعنی اولین روز بازگشایی بازارهای بینالمللی در هفته میلادی آینده به همان سمت حرکت کند. یعنی اگر این توفان اثر مخربی بر تاسیسات نفتی فراساحل این کشور داشته باشد، شاهد رشد قیمت نفت خواهیم بود، اما اگر پالایشگاههای منطقه را تخریب کند، قیمت نفت کاهش و قیمت بنزین افزایش خواهد یافت.

ناامیدی از مذاکرات روسیه و عربستان

روز پنجشنبه در پی اظهارات خالد الفالح، وزیر انرژی و معادن عربستان مبنی بر اینکه پوتین پیشنهاد داده که توافق نفتی تا پایان سال ۲۰۱۸ ادامه یابد، قیمت نفت رشد قابلتوجهی یافت. وی که از این پیشنهاد پوتین استقبال کرده بود، اعلام کرد: «هرچند روسیه هیچ پایبندی به توافق نداشته اما عربستان درباره پیشنهاد روسیه، انعطافپذیر است.» وی افزوده است: «هرچند تاثیر توافق در بازار نفت در حال پیشرفت است، اما ما برای دستیابی به توافق مشتاق هستیم و در چند هفته آینده، یعنی پیش از نشست اوپک، با روسیه همکاری بیشتری خواهیم داشت.» با این حال کرملین این خبر را رد کرد و این موضوع  از دلایل افت قیمت‎ها در روز جمعه به شمار می‎رود. کرملین اعلام کرد که پوتین پیشنهادی به عربستان نداده است، بلکه تمدید توافق تا پایان سال ۲۰۱۸ را بهعنوان یک امکان مطرح کرده است. اندرو لیپو، یکی از تحلیلگران بازار نفت در اینخصوص به خبرگزاری رویترز گفته است: «ما روز پنجشنبه روسیه و عربستانی را داشتیم که در حال مذاکره برای تداوم همکاری و تمدید توافق بودند. اما روز جمعه و به دنبال بیانیه کرملین، شواهد کمتری درخصوص تمدید توافق وجود دارد.» وی افزود: «بنابراین طبیعی است که بازار نفت تمام رشدی را که به این دلیل در روز پنجشنبه داشت، در روز جمعه از دست بدهد.»

اوپک و برخی کشورهای تولیدکننده نفت خارج از این سازمان از جمله روسیه، اواخر سال ۲۰۱۶ توافق کردند که در مجموع حدود ۸/ ۱میلیون بشکه در روز در نیمه اول سال ۲۰۱۷ از عرضه جهانی نفت بکاهند. این توافق در نشست قبلی اوپک که در ماه ژوئن برگزار شد تا مارس ۲۰۱۸ تمدید شد. با این حال بهنظر میرسد این مدت زمانی برای از بین بردن مازاد عرضه و رساندن موجودی انبارهای نفتی به متوسط ۵ساله کافی نباشد، از اینرو برخی کشورهای عضو اوپک از جمله عربستان مذاکرات فشردهای را برای هماهنگی با دیگر کشورها برای تمدید توافق آغاز کردهاند، با این حال بهنظر نمیرسد هیچ تصمیمی در حالحاضر اتخاذ شود و نتیجه این مذاکرات در نشست آتی اوپک که ۳۰ نوامبر برگزار میشود، اعلام خواهد شد.

سد تکنیکال

نفت شاخص بازار آمریکا در پایان معاملات روز جمعه در کمتر از ۵۰ دلار و زیر متوسط ۲۰۰روزه خود ایستاد. از اینرو به گزارش بلومبرگ، تحلیلگرانی که برای انجام معاملات خود عوامل تکنیکال بازار نفت را رصد میکنند، این موضوع را بهعنوان سیگنال فروش در نظر گرفته و اقدام به فروش برخی قراردادهای خود در بازار آتی کردند. علاوه بر این صعود نفت به قله ۵/ ۲ ساله در هفته پایانی ماه سپتامبر موجب شد که در هفته گذشته بسیاری از معاملهگران بازار آتی نفت شناسایی سود کرده و با قرار گرفتن در موقعیتهای فروش شروع به نقد کردن قراردادهای خود کنند. هفته گذشته حجم معاملات به بیش از متوسط ۱۰۰ روزه خود رسید.  همچنین هفته گذشته نگرانیهایی درخصوص رشد عرضه ایجاد شد که به افت قیمتها و افزایش معاملات در موقعیت فروش کمک کرد چراکه از سویی اخباری مبنی بر رشد تولید اوپک در ماه گذشته و کاهش پایبندی به توافق از سوی اعضای این سازمان منتشر شد و از سوی دیگر نگرانی از رشد تولید آمریکا بر قیمتها فشار آورد. بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت این کشور در هفته آخر آگوست به ۵۶/ ۹ میلیون بشکه در روز رسیده که بیشترین مقدار از جولای سال ۲۰۱۵محسوب می‎شود. از سویی رسیدن قیمتها به بیش از ۵۰ دلار موجب افزایش نگرانی از افزایش تولید نفت شیل شد چراکه به گفته کارشناسان در قیمتهای ۵۰ دلاری تولید نفت از بسیاری از میادین نفتی شیل صرفه اقتصادی مییابد، بنابراین تغییر موقعیتها در بازار آتی یکی از دلایل مهم افت قیمتها در هفته گذشته محسوب میشود.