۸ ادعای دروغین در سخنرانی ترامپ

این ادعاها به ترتیبی که در سخنرانی ترامپ آمدهاند به این شرحند:

ادعای نخست: «دولت ایران مقامات تروریستهای ۱۱ سپتامبر از جمله پسر اسامه بن لادن را پناه داد.» رئیسجمهوری آمریکا فهرستی از اقدامات خصمانه دولت ایران در برابر آمریکا از زمان سرنگونی شاه در سال ۱۹۷۹ را مطرح کرد. این ادعا که ایران به تروریستهای القاعده پناه داد، کمتر شنیده شده بود و ادعایی است که به تازگی در کتابی با عنوان «تبعید» چاپ ۲۰۱۷ مطرح شده است. در این کتاب آمده است که موج ورود عوامل القاعده به ایران پس از حملات ۱۱ سپتامبر بین گروههای مختلف مورد مناقشه است. واشنگتن پست اما در ادامه نوشت که در واقع حکومت ایران چند تن را در این رابطه دستگیر و برخی از عوامل القاعده را به کشورهایشان مسترد کرد.

ادعای دوم: «حکومت ایران پیشتازترین حکومت جهان در حمایت از تروریسم است و با القاعده، طالبان و دیگر شبکههای تروریستی همکاری میکند.» ادعای ترامپ این است که همکاری ایران با القاعده تا به امروز ادامه دارد، این ادعا منطبق با گزارش اخیر وزارت کشور آمریکا در رابطه با تروریسم است که در ماه ژوئیه منتشر شد. در آن گزارش آمده است: «دست کم از سال ۲۰۰۹ تاکنون، ایران اجازه داده است که عوامل القاعده یک عملیات خطوط لوله را در کشور اجرایی کنند که به القاعده اجازه میدهد از طریق آن، پول و نیروهای جنگی را به جنوب آسیا و سوریه منتقل کنند.» این گزارش تفاوتی فاحش با گزارشهای پیشین دارد که در آنها ادعا شده بود ایران در گذشته حامی القاعده بوده است. بنابر این گزارشهای آمریکایی در این رابطه ضد و نقیض هستند و میتوان گزارش جدید را تحریف شده فرض کرد.

ادعای سوم: «دولت پیشین آمریکا از طریق توافق بحثبرانگیز هستهای با ایران در سال 2015، تحریمها را درست در زمانی برداشت که میتوانست زمان فروپاشی کامل حکومت ایران باشد.»

واشنگتن پست در مورد این ادعا نوشته است شواهد چندانی وجود ندارد که نشان دهد دولت ایران در آن زمان در آستانه «فروپاشی کامل» بود. البته دولت اوباما با کمک فشار تحریمها بر ایران توانست حمایت کشورهایی همچون چین و روسیه را که جزو متحدان ایران به شمار میآمدند جلب کند و آنها را بر سر میز مذاکره بیاورد و اگر آمریکا بهخاطر دوام تحریمها در انجام مذاکرات برجام تردید میکرد، احتمالا حمایت چین و روسیه را نیز از دست میداد.

ادعای چهارم: «برجام به حکومت ایران یک کمک مالی فوری رساند و بیش از 100 میلیارد دلار در اختیار دولت ایران قرار گرفته است. علاوه بر این ایران نقدینگی عظیمی به مبلغ ۷/ ۱ میلیارد دلار از آمریکا دریافت کرده که بخش اعظم آن بهصورت فیزیکی بار یک هواپیما شد و به ایران پرواز کرد.» واشنگتنپست در این رابطه نوشته است که ترامپ اغلب میگوید آمریکا ۱۰۰ میلیارد دلار به ایران داده ، اما این داراییهای خود ایران بوده است که بلوکه شده بودند. وزارت خزانهداری آمریکا برآورد کرده که بهمحض اجرای تعهدات ایران ۵۵ میلیارد دلار باقیمانده را نیز دریافت خواهد کرد (بخش اعظم این بودجهها در پروژههای غیرنقدشونده در چین گرفتار شده است). بانک مرکزی ایران اعلام کرده که رقم درست ۳۲ میلیارد دلار است و نه ۵۵ میلیارد دلار. علاوه بر این ایران شکایت کرده است که نمیتواند این پول را به ایران بازگرداند چون بانکهای خارجی بهخاطر ترس از نقض تحریمهای آمریکا و طرف شدن با آن به چنین اقدامی دست نخواهند زد.

در مورد مبلغ ۷/ ۱ میلیارد دلار نقدینگی هم باید گفت که به داستان یک دهه پیش بین دو کشور مربوط است. ۴۰۰ میلیون دلار اولیه در تاریخ ۱۷ ژانویه ۲۰۱۶ تحویل داده شد یعنی درست همان روزی که ایران پذیرفت بازداشتشدگان آمریکایی را آزاد کند از جمله آنان جیسون رضاییان از همین نشریه واشنگتنپست بود. همزمانی ایجاد شده در این میان باعث شد که این نقدینگی بهعنوان بهای آزادی این افراد تلقی شود در حالیکه چنین نبود. اما پرداختی نقدی اولیه پول ایران بود. در دهه ۱۹۷۰ حکومت وقت ایران که طرفدار غرب بود ۴۰۰ میلیون دلار برای خرید ادوات نظامی پرداخت کرده بود اما این ادوات هرگز به ایران ارسال نشد چون روابط دو کشور بهخاطر حمله به سفارت آمریکا در ایران و گروگانگیری قطع شد. دو پرداختی دیگر در مجموع به ارزش ۳/ ۱ میلیون دلار بهعنوان بهره این ۴۰۰ میلیون دلار چند هفته بعد عودت داده شد.

ادعای پنجم: «برجام به ایران اجازه میدهد که توسعه برخی بخشهای برنامه هستهای خود را ادامه دهد و مهمتر آنکه طی تنها چند سال، همزمان با از بین رفتن محدودیتهای کلیدی، ایران میتواند به سرعت به سمت سلاح نظامی پیش رود.»

واشنگتنپست در این رابطه نوشته است که دو سال از عمر برجام میگذرد و بسیاری از مفاد آن برای مدت نامحدود تنظیم نشدهاند. محدوده زمانی همه مفاد آن بین 10 تا 25 سال است. در ذهن نمیگنجد که ایران برای مدت نامحدود توقف فعالیتهای هستهای خود را بپذیرد ضمن اینکه این حق را دارد که برنامههای غیرهستهای خود را تحت انپیتی ادامه دهد. به همین دلیل مشخص نیست که چرا ترامپ از لفظ «چند سال» برای گسترش سلاحهای اتمی استفاده کرده است.

ادعای ششم: «حکومت ایران چند نقض توافق انجام داده است بهعنوان مثال در دو موقعیت متفاوت از محدوده 130 تن آب سنگین تجاوز کردند و تا همین اواخر حکومت ایران نتوانست انتظارات ما را در عملیات سانتریفیوژهای پیشرفته برآورده سازد.»

واشنگتنپست در این رابطه نوشت که با همه این ادعاها حامیان برجام بر این باورند که برجام موثر است. گر چه ایران توانسته است از ابهام موجود در برجام استفاده کند، اما بازرسان بینالمللی بر عملکرد ایران نظارت داشتهاند و در موارد مقتضی سایر کشورهای دخیل در توافق بر لزوم رعایت مفاد برجام تاکید کردند. در مورد سانتریفیوژها چه به لحاظ تعداد و چه به لحاظ نوع ایران مجاز به استفاده از آنهاست. در واقع ایران از مزیت ابهام در مفاد برجام استفاده کرده است. در برجام از لفظ «در حدود ۱۰» سانتریفیوژ پیشرفته استفاده شده است.

ادعای هفتم: «بسیاری از افراد هستند که تصور میکنند ایران با کرهشمالی همکاری میکند. من در حال آموزش آژانسهای اطلاعاتیمان هستم تا آنالیز جامعی انجام دهند و به یافتههایی بیش از آنچه پیش از این رسیده بودند دست یابند.»

بهزعم واشنگتنپست این جمله ترامپ معماگونه و گیجکننده است. این عبارت نشان میدهد که شواهد کافی برای این ادعا که ایران با کرهشمالی همکاری میکند وجود ندارد اما آژانسهای اطلاعاتی همچنان به تفحص خود ادامه میدهند. اما این پرسش مطرح است که چرا رئیسجمهوری آمریکا پیش از دستیابی به شواهدی در این باره سخن رانده است.

ادعای هشتم: «برجام تحت بررسی مداوم است و حضور ما در برجام میتواند توسط من بهعنوان رئیسجمهوری در هر زمانی لغو شود.»

سایر کشورهای حاضر در برجام این موضوع را که آیا ترامپ میتواند توافق را پایان بخشد مورد مجادله قرار دادهاند. ترزا می از انگلستان و آنگلا مرکل از آلمان همواره تاکید کردهاند که بر اساس یافتههای درازمدت آژانس بینالمللی انرژی اتمی ایران مطابق مفاد برجام عمل کرده است و بنابراین نمیتوان چنین توافقی بینالمللی را که با نظارت سازمان ملل متحد بوده به این روش از بین برد؛ بنابراین چنین ادعایی بیاساس است.