سفر موگرینی به واشنگتن برای نجات برجام

بانوی دیپلمات اروپایی برای نجات برجام، راهی واشنگتن میشود. فدریکا موگرینی اگرچه از نیمههای راه مذاکره هستهای به این توافق پیوست اما تاکنون تمامقد برای حفظ آن کوشیده است. خبرگزاری فرانسه روز گذشته خبر داده که فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای مذاکره و رایزنی با مقامات آمریکایی در ماه نوامبر (آبان- آذر) به واشنگتن سفر میکند. این تصمیم چند روز بعد از آن اعلام شده که به نظر میرسد برجام وارد روزهای سختش شده است. دونالد ترامپ روز جمعه در سخنرانی خود اتهاماتی علیه ایران مطرح کرد و تصمیمگیری در مورد برجام را برعهده کنگره گذاشت. همچنین آنها سپاه پاسداران را به حمایت از گروههای تروریستی متهم کردند. بر اساس سخنان ترامپ او به تعهد آمریکا مبنی بر تأیید هر سهماهه عملکرد ایران در مورد برجام، عمل نخواهد کرد و این میتواند گامی جدی در راستای نقض برجام باشد. طبق قرار گذاشتهشده بین اعضای ١+٥ و ایران، رئیسجمهور آمریکا هر سه ماه یک بار باید پایبندی ایران به تعهداتش در برجام را تأیید کند؛ همچنین تعلیق تحریمهای هستهای علیه ایران را تمدید کند. اما با سخنرانی ترامپ در روز جمعه مشخص شد که او قصد ندارد این کار را انجام دهد و این توپ را به زمین کنگره شوت کرده است. کنگره نیز میتواند در مورد بازگرداندن تحریمهای ایران تصمیم جدیدی بگیرد.  همان ساعات اولیه بعد از این سخنرانی بود که موگرینی بار دیگر یادآوری کرد که این توافق بین چند کشور و ایران انجام شده و رئیسجمهور یک کشور نمیتواند در مورد آینده آن تصمیمگیری کند. اما با توجه به آنچه بعد از آن وزیر امور خارجه آمریکا گفته، به نظر میرسد توافق روزهای سختی در پیش دارد. تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته این کشور به دنبال توافقی ثانویه و اصلاح موارد مندرج در توافق فعلی است. چیزی که از سوی مقامات ایرانی بارها به دفعات رد شده است. حسن روحانی و جواد ظریف تأکید کردهاند که مذاکره مجددی نخواهند کرد و برجام را تغییر نمیدهند. ترامپ جمعه گفته که از کنگره خواسته با افزودن تبصرهای به این توافق، نقایص آن را رفع کند. در حالی که ایران با این موضعگیری کاملا مخالف است و این مخالفت را بارها تکرار کرده. روز گذشته علیاکبر ولایتی، مشاور بینالملل مقام معظم رهبری، نیز تأکید کرد که «بههیچوجه در برجام تجدیدنظر نخواهد شد و مذاکره ثانویه نخواهیم داشت و کشورهای ١+٥ باید به تعهد خود عمل کنند».
اکنون زمین بازی برای نقشآفرینی اروپاییها آماده است. در شرایطی که آنها بیش از آمریکا، روسیه و چین از این توافق منتفع بودهاند، حال میخواهند از نقض این توافق توسط آمریکا پیشگیری کنند. طبق متن توافق آمریکا باید برای تسهیل تجارت با ایران اقدامات سازنده انجام دهد، در حالی که اکنون دولتمردان آمریکا دقیقا برخلاف این عمل میکنند.

یادآوری به ترامپ 

فدریکا موگرینی از نوامبر ٢٠١٤ به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انتخاب شد اما او یک دوره سهماهه همچنان در مذاکرات هستهای دخالت نکرد به این امید که کاترین اشتون، در این سمت بتواند مذاکرات را به توافق برساند. اما این توافق که بهدنبال مذاکرات ١٨ماهه به دست آمد، بالاخره در دوران مسئولیت موگرینی به دست آمد. او در مذاکرات بین کری و ظریف که به شکل سهجانبه و با حضور اتحادیه اروپا طراحی میشد، حضور داشت. موگرینی بعد از این توافق نیز دو بار به تهران سفر کرد. یک بار در دولت یازدهم برای مذاکره با حسن روحانی و در قالب مذاکره بین اتحادیه اروپا و دولت ایران و بار دیگر برای حضور در مراسم تحلیف ریاستجمهوری دوره دوازدهم. او رابطه خوبی با ایران بعد از برجام دارد بهویژه این رابطه بعد از رویکارآمدن دونالد ترامپ خود را نشان داده است. اولینبار موگرینی چندین ماه پیش از این گفت که اگر آمریکا بخواهد از برجام خارج شود، اروپا پای این توافق میماند. این را بعدتر در نشستهایی با حضور رسانهها هم گفت و از اهمیت این توافق برای اعضای اروپایی سخن گفت. همچنین او بارها در پاسخ به اظهارات ترامپ مبنی بر لغو یا پارهکردن توافق یادآوری کرده که این توافق بین چند کشور و ایران منعقد شده و یک کشور نمیتواند در مورد سرنوشت آینده آن تصمیمگیری کند. او همچنین بر ضمانت توافق توسط قطعنامههای سازمان ملل نیز تأکید کرده است. در همان حال وقتی زمزمههایی از مواضع منفی ترامپ در مورد نقش منطقهای ایران مطرح میشد موگرینی تأکید کرد که برجام در مورد مسئله هستهای ایران بوده و توافقی است که کار خود را خوب انجام داده و روندش به خوبی در حال ادامه است. اما به زعم او مسائل منطقه نیازمند مذاکره و توافق دیگری است و اروپا در این مورد اعلام آمادگی میکند.
حال فدریکا موگرینی به دنبال سخنان روز جمعه ترامپ، بار دیگر باید نقشآفرینی کند. خبرگزاری فرانسه نوشته فدریکا موگرینی برای دفاع از بقای توافق هستهای ایران و شش قدرت جهانی اوایل نوامبر به آمریکا سفر میکند. موگرینی پس از نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا گفت اوایل نوامبر به آمریکا میرود تا از قانونگذاران این کشور بخواهد از توافق خارج نشوند. اما غیر از موگرینی دیگر اعضای اروپایی ١+٥ نیز نگران توافق هستند. این را میتوان از اظهارات روز گذشتهشان در نشست لوکزامبورگ دید؛ چه آنکه این نشست با محوریت برجام پیش رفت. یک روز قبل از این نشست نیز رهبران بریتانیا و آلمان در تماس تلفنی بر ادامه برجام تأکید کرده بودند. 

نشست لوکزامبورگ در حمایت از برجام

به نقل از خبرگزاری فرانسه، وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه در نشست خود در لوکزامبورگ بهطور قوی از ادامه اجرای کامل توافق هستهای حمایت کردند. موگرینی توضیح داد: واضح است که وزیران نسبت به این حقیقت که پیام برجام میتواند روی احتمال شروع مذاکرات یا حتی بازشدن فضای مذاکرات با جمهوری خلق کره تأثیر منفی بگذارد، نگران هستند. این کشورها در بیانیه پایانی خود آوردهاند: برجام حاصل ١٢ سال دیپلماسی است که توسط اتحادیه اروپا تسهیل شد و به طور یکپارچه نیز در قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت سازمان ملل تأیید شد. اتحادیه اروپا بر اهمیت اینکه آژانس بینالمللی انرژی اتمی با یک نظام راستیآزمایی دقیق و جامع تاکنون هشت بار راستیآزمایی کرده است که ایران به تمام تعهدات مرتبط هستهای عمل میکند، تأکید دارد. در ادامه این بیانیه آمده است: اتحادیه اروپا بر ادامه اجرای کامل و مؤثر تمام بخشهای برجام، متعهد است. اتحادیه اروپا تأکید میکند که لغو تحریمهای مرتبط هستهای تأثیری مثبت روی روابط اقتصادی و تجاری با ایران داشته که شامل مردم این کشور شده است. این توافق همکاری را تقویت و امکان ادامه گفتوگو با ایران را فراهم میکند. اتحادیه اروپا در ادامه تصمیم رئیسجمهور ترامپ برای تأییدنکردن پایبندی ایران به برجام را به عنوان یک روند داخلی در آمریکا برشمرد و از آمریکا خواست تا تعهداتش در برجام را اجرا کند و پیش از هر اقدام دیگری تأثیرات روی امنیت آمریکا، متحدانش و منطقه را در نظر داشته باشد.
به گزارش رویترز، زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان در نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ در واکنش به سیاستهای دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا هشدار داد که تهدیدات ترامپ برای خارجشدن از توافق هستهای ممکن است به تقابل نظامی بینجامد. چنین اقدامی همچنین بحران کرهشمالی را بدتر خواهد کرد. ما اروپاییها به شدت نسبت به تصمیم رئیسجمهور آمریکا نگران هستیم؛ چراکه میتواند ما را به تقابل نظامی با ایران بازگرداند.وی همچنین گفت که برای حفظ توافق هستهای که آلمان، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین، ایران و اتحادیه اروپا از دیگر امضاکنندگان آن هستند، با همکاران اروپاییاش رایزنی خواهد کرد. بوریس جانسون، وزیر امور خارجه انگلیس نیز گفت: ما بهعنوان اروپاییها برای ادامه توافق هستهای تلاش میکنیم. انگلیس همواره بر این باور بوده است که این توافق برای امنیت مشترکمان بسیار حائز اهمیت است. توافق برای جهان خوب است. این توافق برای ایران خوب است. همچنین وزرای خارجه هلند و لوکزامبورگ در این نشست از برجام حمایت کردهاند.
نمیشود به این کشور اعتماد کرد
وزیر امور خارجه روسیه نیز روز گذشته در شهر سوچی بار دیگر به مواضع ترامپ واکنش نشان داد. او با اشاره به سیاستهای رئیسجمهور آمریکا گفته: اقدامات آمریکا در قبال ایران و کرهشمالی به رقابت تسلیحاتی منجر خواهد شد. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری اینترفکس، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز دوشنبه در نشستی با دانشجویان و جوانان در شهر سوچی رویکرد دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، درباره ایران و کره شمالی را نگرانکننده توصیف کرد. «اقدامات آمریکا در قبال ایران و کرهشمالی به رقابت تسلیحاتی منجر خواهد شد و خطر اشاعه تسلیحات کشتار جمعی را ایجاد میکند. دو سال پیش توافقی درباره برنامه هستهای ایران حاصل شد که ازسوی شورای امنیت سازمان ملل نیز تصویب شد و همه جامعه جهانی از آن استقبال کردند. اکنون واشنگتن در حال خروج از آن است، این موضوع بار دیگر مشکل را درباره مذاکرات با آمریکا نشان میدهد». وزیر خارجه روسیه اضافه کرد: تصمیم آمریکا درباره ایران نشاندهنده آن است که نمیشود به این کشور اعتماد کرد؛ بنابراین هیچ دلیلی وجود ندارد که کرهشمالی با آمریکا وارد مذاکره شود.