دوئل برجامی در کنگره

به گزارش انتخاب، المانیتور ادامه داد: «رئیسجمهور و تیم او بهجای اینکه مستقیما از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شوند، با کنگره همکاری میکنند تا اگر ظرف یک سال، ایران به توانایی تولید سلاح هستهای دست یافت، بهطور خودکار تحریمهای هستهای را مجددا تحمیل کنند.» ترامپ اعلام کرد: «در این رویداد ما از طریق همکاری با کنگره و متحدانمان، توانایی رسیدن به راهحل را نداریم، بنابراین توافق مجددا به پایان خواهد رسید. این توافق تحت بازبینی مداوم قرار دارد و مشارکت ما، از جانب شخص من بهعنوان رئیسجمهور در هر لحظه قابلیت فسخ دارد.»

همچنین ترامپ گفت چنین قانونی «کمک میکند تا تمامی محدودیتهای وارد بر فعالیت هستهای ایران، بر مبنای قانون آمریکا بهصورت دائمی صورت گیرد. با این حال، دیگران نگران هستند که این تصمیم نتیجه عکس داشته باشد. کلسی داونپورت، مدیر سیاستگذاری در انجمن کنترل تسلیحات که موسسهای غیردولتی و حامی برجام است، به المانیتورگفت: «این یک توافق براساس بده بستان است و اگر واشنگتن منافعی که ایران در قبال توافق به دست میآورد را قطع کند، تهران نیز به تدریج انگیزه خود را برای ادامه رفع محدودیتهای خود از دست خواهد داد.» بهرغم جنجالهای اخیر، ترامپ به رئیس کمیته روابط خارجی سنا، باب کورکر، عضو جمهوریخواه، اتکا کرده تا همراه با تام کاتن، عضو تندروی حزب جمهوریخواه از آرکانزاس، پیشنویس قانونی که ملزومات تاییدیه فعلی را اصلاح میکند، تهیه کنند. این درحالی است که کورکر عنوان کرد او میخواهد هفته آینده لایحه را ارائه کند. کورکر بهطور مشخص بیان کرد: «مفاد اصلی که به زودی در لایحه اعلام میشود این است که اگر زمان گریز هستهای تهران به زیر یک سال برسد و به سلاح هستهای نزدیک شود، تحریمها بهطور خودکار بازمیگردند.»

درحالیکه برخی مفاد برجام دائمی هستند، محدودیتهای موجود در زمینه دسترسی ایران به سانتریفیوژهای نسل اول و تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای کارآمدتر در سال ۲۰۲۵ منقضی میشود و تاریخ انقضای محدودیتهای ذخایر اورانیوم با غنای پایین، سال ۲۰۳۰ است. کورکر روز گذشته به گزارشگران مطبوعاتی گفت: «ما بسیار تلاش کردهایم تا اطمینان حاصل کنیم به هیچوجه برجام را تغییر ندهیم، هدف ما احترام به مفاد برجام است.»

کنس کتزمن، تحلیلگر ارشد مرکز پژوهشی کنگره آمریکا در زمینه تحریمهای ایران تایید کرد، طرح کلی کورکر به شکلی که اخیرا بازگو کرده است، تناقضی با برجام ندارد. اما عنوان کرد ممکن است به «مفاد غروب آفتاب» نپردازد.

کتزمن به المانیتور گفت، میتوان بدون اینکه ضرورتا زمان گریز هستهای تحتتاثیر قرار گیرد، برخی پارامترها را تغییر داد. به عبارت دیگر، میتوانید تعداد سانتریفیوژها را افزایش و حجم ذخیرهسازی اورانیوم را کاهش دهید و با این حال همان زمان گریز هستهای را داشته باشید. بنابراین، این یک روش کاملا جدید است که عملکرد ایران را در زمینه برنامه هستهای مورد ارزیابی قرار میدهد.

 در واقع مسائل پیچیده بیشتری وجود دارد؛ کورکر مشخص نمیکند قانون او چه سنجهای را بهکار میبرد تا زمان گریز هستهای ایران را مورد ارزیابی قرار دهد یا چه کسی مسوولیت این تصمیم را به عهده خواهد گرفت. این درحالی است که لازمه اعمال مجدد تحریمها بر ایران بر مبنای قانون فعلی، رای ۵۱ سناتور است؛ اصلاح آن نیازمند رای معمولا ۶۰ نفر است. جمهوریخواهان فقط ۵۲ کرسی دارند و حتی دموکراتهایی که علیه توافق ۲۰۱۵ رای دهند، شدیدا مخالف تصمیم ترامپ در عدم تایید توافق بودهاند. کورکر گفت که او در مورد لایحهاش با چاک شومر رئیس اقلیت در سنا و همچنین سناتور بن کاردین عضو ارشد دموکرات در کمیته روابط خارجی به توافق رسیده است. با این حال، کاردین بیانیهای در محکومیت تصمیم ترامپ منتشر کرد. سخنگوی کاردین به المانیتور گفت: «در این مورد اصلا بحث حمایت یا عدم حمایت مطرح نیست چراکه دموکراتهای سنا تاکنون متن این لایحه را ندیدهاند و این قاعده مذاکره نیست.»

تلاشها برای رسیدن به ۶۰ رای در سنا ممکن است با مشکل و پیچیدگی مواجه شود، چراکه برخی جمهوریخواهان معتقدند لایحه کورکر راه بهجایی نخواهد بود. درحالیکه کورکر اعلام کرده بود مارکو روبیو دیگر سناتور ضد ایرانی با او همراه شده، اما روبیو به پولتیکو گفته است که حمایت او از این لایحه صددرصد نیست.