حد تاثیرپذیری مسکن از موضع‌گیری ترامپ

اولین شنبه معاملات مسکن بعد از اظهارات ترامپ همان روندی را طی کرد که شنبههای گذشته طی ماههای اخیر در بازار معاملات خرید وفروش واحدهای مسکونی تجربه شده بود. حجم معاملات خرید وفروش مسکن طی ماههای اخیر به اندازهای افزایش یافت که کارشناسان و صاحبنظران این بازار از شروع دوره رونق در بازار معاملات مسکن خبر دادند که البته مختصاتی متفاوت از آنچه در دورههای قبلی رونق تجربه کرده بود، دارد. واسطههای خرید وفروش مسکن در بازار معاملات ملک بعد از اظهارات ترامپ اعلام کردند بازار معاملات مسکن در هفته اول بعد از این اظهارات هیچگونه تحول خاصی را در حجم مراجعات متقاضیان و همچنین حجم معاملات قطعی مسکن ایجاد نکرد. به این علت که هماکنون بازار معاملات خرید و فروش مسکن تحتتاثیر متغیرهای مهمتر و قدرتمندتری نسبت به اظهارات و موضعگیریهای اخیر رئیسجمهوری آمریکا قرار دارد.

به گفته آنها هر چند در صورت خروج آمریکا از برجام یا تکرار ادعاها علیه ایران بهصورت تهاجمیتر بازار سرمایهای مسکن (خریدهای سرمایهای ملک) میتواند تحتتاثیر قرار بگیرد، اما در شرایط فعلی که عمده تقاضای موجود در بازار ملک تقاضای مصرفی از ناحیه متقاضیان مربوط به دهکهای درآمدی متوسط است، اینگونه موضعگیریها چندان اثری بر بازار معاملات مسکن ندارد. بازار معاملات مسکن در شرایط فعلی، عمدتا از سمت متقاضیان مصرفی برای خرید واحدهای کوچک متراژ و میان متراژ مورد استقبال قرار گرفته است و به عبارت دیگر رونق اولیه در این بازار از ناحیه این دسته از متقاضیان به وجود آمده است؛ این درحالی است که بازار معاملات سرمایهای مسکن مربوط به خرید و فروش غیرمصرفی واحدهای مسکونی لوکس، گرانقیمت و بزرگمتراژ، همچنان در وضعیت رکود به سر میبرد.

فعالان بازار معاملات خرید وفروش مسکن میگویند اظهارات و مواضع ترامپ درخصوص برجام طی حدود یک هفته گذشته تاثیر خاصی در حجم تقاضا و میزان خرید و فروش واحدهای مسکونی مصرفی نداشته است همچنین رکود در بازار خرید وفروش واحدهای لوکس بیش از آنکه مربوط به این نوع موضعگیریها باشد ناشی از مازاد عرضه سالهای اوج ساخت وساز این نوع واحدهای مسکونی- اوایل دهه ۹۰-است. علاوه بر ساخت و سازهای بیرویه واحدهای مسکونی لوکس و گرانقیمت در سالهای پایانی دهه ۸۰ و سالهای ابتدایی دهه۹۰، جهش قیمت مسکن در سالهای ۹۱ و ۹۲، افزایش شکاف بین قدرت خرید متقاضیان و قیمت مسکن و همچنین جذابیت سایر بازارهای اقتصادی به خصوص بازارهای زودبازده و با قابلیت نقدشوندگی بالا (همچون طلا، ارز، سهام و...)،سبقت عرضه از حجم تقاضا برای خرید واحدهای لوکس و...موجب شد حجم زیادی از این واحدها بدون مشتری و فروش نرفته باقی بماند.

هرچند در بازار واحدهای مسکونی مصرفی نیز بهرغم ایجاد رونق اولیه ناشی از افزایش حجم معاملات خرید و فروش واحدهای مسکونی ارزانقیمت یا با سطح قیمتی متوسط، کوچک متراژ و میان متراژ، به واسطه برخی مسائل همچون در استطاعت نبودن تسهیلات خرید مسکن برای برخی گروههای درآمدی متوسط رو به پایین، ضعف بنیه مالی متقاضیان برای خرید مسکن، سودآوری بیشتر بازار پول در مقایسه با بازار مسکن و... سمت عرضه نیز با اطلاع از کشش و ظرفیت قیمتی بازار، تمایلی برای افزایش قیمت در واکنش به این نوع رویدادها ندارد؛ چراکه افزایش قیمت مسکن در شرایط فعلی به معنای فروش نرفتن واحدها یا دشواری در فروش است. به همین علت مالکان و سازندگان مسکن نیز طی یک هفته گذشته، تغییر محسوسی در قیمتهای پیشنهادی فروش مسکن ایجاد نکردند و طی هفت روز گذشته روال قبلی بازار مسکن مشابه هفتههای گذشته طی شد.

کارشناسان و فعالان بازار مسکن با اشاره به اینکه در صورت اثرگذاری اظهارات ترامپ بر سایر بازارهای اقتصادی به خصوص بازار ارز،بازار مسکن از ناحیه تقاضای سرمایهای تحت تاثیر قرار میگیرد، معتقدند: اظهارات جمعه شب ترامپ در سطح فعلی عملا نمیتواند بر روند فعلی رفتار خریداران و فروشندگان ملک و سمت وسوی فعلی بازار مسکن اثر محسوسی داشته باشد؛ در حال حاضر بازار معاملات مسکن تحت تاثیر متغیرهای درونی مهمتری است که اینگونه رویدادها نمیتواند اثر پررنگتری نسبت به آن متغیرها از خود به جای بگذارد. با این حال اگر در آینده برخوردهای شدیدتری از سوی مقامات آمریکایی در رابطه با برجام و تشدید ادعاها علیه ایران صورت بگیرد ممکن است بازار مسکن با تاخیر زمانی و به واسطه بروز نوسانات احتمالی در اقتصاد کشور تحت تاثیر التهاب در نرخ ارز، از دو بعد متفاوت تحت تاثیر قرار بگیرد.

کارشناسان و صاحبنظران اقتصاد مسکن معتقدند: بیشترین نگرانی از برخوردهای قهرآمیز رئیسجمهوری آمریکا علیه ایران در شرایط فعلی متوجه بازار مسکن نیست؛ بلکه در صورت تشدید این ادعاها احتمال ایجاد التهاب در نرخ ارز وجود دارد؛ در صورت ایجاد التهاب در نرخ ارز، بهطور قطع قیمت برخی نهادههای ساختمانی (به جز زمین) تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و افزایش هزینه ساخت مسکن در نهایت میتواند سطح قیمتها را در بازار ملک در سالهای آینده افزایش دهد. به این معنا که التهاب ارزی اثر مستقیم خود را بر قیمت مصالح ساختمانی خواهد داشت؛ هرچند این احتمال مربوط به ساختوسازهای آینده در بازار مسکن است و اینگونه احتمالات آنقدر قوی نیست تا بتواند سطح قیمتها را در بازار مسکن در شرایط فعلی و در مورد واحدهای مسکونی موجود، تحت تاثیر قرار دهد.

به گفته آنها هماکنون به رغم افزایش سطح معاملات خرید و فروش در بازار معاملات مسکن بازار مسکن از ظرفیت افزایش قیمت برخوردار نیست و پیشبینی میشود حتی در صورت تاثیرگذاری اینگونه موضعگیریها در بازار ملک سمت سرمایهگذاری کلان در این بازار مخاطب قرار بگیرد؛ با این وجود برخی دیگر از کارشناسان میگویند هر چند تشدید احتمالی ادعاها علیه ایران در آینده میتواند بازار مسکن را تحت تاثیر قرار دهد اما همزمان با بروز نااطمینانی در اقتصاد کشور، احتمال اینکه بخشی از سرمایهها به بازار امن و کمریسک مسکن هدایت شوند نیز دور از ذهن نخواهد بود.