در حال حاضر وضعیت سنگآهن وارداتی توسط چین که یکی از نشانه های تغییر قیمت برای این محصول است اندکی بهبود یافته، اما تولید فولاد در این کشور در حال کنترل و حتی کاهش است. این تناقض چه مفهومی دارد؟ اکبریان در پاسخ به این سوال میگوید: سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶ «تولید فولاد جهانی و سنگآهن» و عرضه و تقاضای این دو محصول شرایط بهتری داشته است، در این باره بیشتر کشورها افزایش تولید فولاد را از سرگذراندهاند.بیشتر معادن در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶ افزایش تولید سنگآهن داشتهاند، از نظر قیمتی هم اگر میانگین قیمتی سال ۲۰۱۷ را نگاه کنیم، باز هم شرایط بهتری را شاهد هستیم.چین در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۶ در شرایط بهتری بوده است. این در حالی است که باید گفت حدود ۵ درصد افزایش تولید را در فولاد خام چین میتوان متصور بود، همان طور که در ۶ ماه ابتدایی سال به میزان 4.5 درصد نسبت به ۶ ماه قبل آن افزایش تولید سنگآهن و فولاد در چین رخ داده است.این در حالی است که چین در ۶ ماه ابتدایی سال ۲۰۱۷، معادل ۸۷۰ میلیون تن سنگآهن مصرف کرده که این میزان مصرف سنگآهن در ۶ ماه ابتدایی سال ۲۰۱۶، حدود ۷۹۰ میلیون تن بوده است.
تاثیر محدودیتهای چینی در بازار ایران
دولت چین طی سالهای اخیر در مقابل موضوعی مانند آلودگیهای زیست محیطی بهعنوان موضوعی استراتژیک رفتار کرده است. رئیس انجمن سنگآهن ایران درباره ارتباط آلودگیهای زیست محیطی و چالشهایی که این موضوع روی روند تولید و تقاضا در چین و در سطح بینالمللی میگذارد میگوید: با استناد به مواردی که به آن اشاره شد باید گفت چین مجددا «تخصیصهای آلودگیهای زیست محیطی» را بهعنوان ابزاری که در دست دولت است افزایش داده و برای یکسری از کارخانهها مجددا محدودیتهایی را تعریف کردهاند.اگر این محدودیتها عمل کنند، کاهش تولید در چین، در ماههای پیش رو را خواهیم داشت؛ در این باره تنها راهکاری که کارخانههای مشمول این محدودیتها برای فرار از این وضعیت برای ادامه تولیدشان دارند، استفاده از «سنگآهنهای عیار بالا» است.
این در حالی است که اگر این روند ادامه پیدا کند، سنگآهنهای با عیار بالا و کنسانتره سنگآهن که عیار بالایی دارد، از وضعیتی بهتر از سنگآهنهای عیار پایین برخوردار خواهند شد. سنگآهنهایی که حاوی عناصر مزاحم مانند فسفر اضافه و گوگرد اضافه هستند شرایط بدتری نسبت به امروز برای تقاضای خرید در بازار چین خواهند داشت.
اکبریان در پاسخ به این سوال که سیاستهای چین در حوزه کاهش اجباری تولید فولاد چه اثراتی بر بازار سنگآهن دارد میگوید: زمانی که کاهش تولید در چین اتفاق میافتد، تقاضا برای خرید سنگآهن کم میشود، در ادامه زمانی که تقاضا کم شود، بازار ایران برای چین، «بازارثانوی» محسوب میشود. بازار ایران، بازار اولیه برای چین محسوب نمیشود، در این رابطه بازارهای اولیه تامین مواد خام معدنی در چین، در ابتدا خود این کشور، بعد استرالیا و بعد برزیل است، این در حالی است که تامین سنگآهن از ایران بهعنوان بازار دوم این کشور است.در واقع باید گفت: متاسفانه تحرکات تقاضا در چین، خیلی سریع روی بازار ایران تاثیر میگذارد.
از طرفی به این دلیل که منشا محدودیتهای تولید و تقاضا در چین در وهله اول به آلودگیهای محیط زیستی این کشور و سیاستهای اتخاذ شده در قبال این آلودگیها باز میگردد، سنگآهنهای با عیار پایین، بیشتر متاثر از وضعیت افت قیمتها میشوند.اکبریان در رابطه با صادرات سنگآهن و آثاری که این موضوع روی عرضه جهانی میگذارد میگوید: مقایسه «سالهای دور گذشته» در وضعیت آهن و فولاد جهان با شرایط «سالهای نزدیک گذشته» نشان میدهد که در حال حاضر آن چنان که افت و خیز عرضه معادن و کشورهای صاحب معادن بزرگ مانند برزیل و استرالیا روی قیمتهای جهانی تاثیرگذار و تعیینکننده معادلات است، چین بهعنوان مصرفکننده، آن چنان تاثیر گذار نیست.
از آنجا که چین از لحاظ قوانین و بخشنامه، میزان درصد رشد کشور و پروژههای در دست ساخت در حال رسیدن به تعادل است، این موضوع مسائل این کشور از لحاظ سیاستگذاریهای کلان را قابل پیش بینی کرده است.از سویی شاید هر چند وقت یکبار، یک شوک در بازار توسط عوامل گفته شده وارد شود ولی سریعا بازگردانده میشود، به این معنا که اگر کاهش یا افزایش قیمتی هم به وجود میآید، بعد از چند ماه جبران میشود.از سویی باید گفت تاثیرات ماندگار در عرصه جهانی را «تولیدکنندگان سنگآهن» انجام میدهند و این دو کشوربنا به سیاستهای اتخاذ شده شان و حتی در بدترین شرایط بازار و زمانی که تقاضا برای سنگآهن کاهش پیدا کرده بود و عقل حکم میکرد که تولید این ماده هم افزایش پیدا کند، خلاف این موضوع عمل کردند.
در توضیح این موضوع باید گفت: زمانی که تقاضا برای خرید سنگآهن کم شده بود، این کشورها تولیدشان را افزایش دادند، در رابطه با خبر افزایش تولید و صادرات برزیل هم باید گفت: این موضوع شرایط را در بازارهای جهانی بدتر خواهد کرد و اگر این کار را انجام دهند، بازار برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی تنگتر خواهد شد.