برنامه دولت ترامپ برای مهار منطقه‌ای ایران از عراق شروع شد

یک هفته پس از اعلام استراتژی جدید ترامپ علیه ایران و احاله سرنوشت برجام در آمریکا به کنگره این کشور، اصلیترین حامیان این تصمیم، پیروزی اولیه خود در عدم تصدیق برجام از سوی رئیسجمهور آمریکا را با حضور دو مقام ارشد آمریکایی جشن گرفتند. در نشست بنیاد دفاع از دموکراسیها ـ که اصلیترین اندیشکده طراح تحریمهای آمریکا علیه ایران طی سالیان گذشته بوده است ـ مایک پمپئو، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و ژنرال هربرت مک مستر مشاور امنیت ملی به تفصیل در خصوص برنامههای آمریکا علیه ایران سخن گفتهاند.

شدت ابراز عشق و علاقه متقابل مسئولان تندروی اندیشکده دفاع از دموکراسیها (FDD) و دو مقام ارشد دولت ترامپ به حدی است که دانیل لاریسون نویسنده ارشد امریکن کنسرواتیو نوشته است: «بله، دولت ترامپ سیاستگذاری در خصوص ایران را به این اندیشکده سپرده است».

نشنال اینترست نیز در خصوص فضای جلسات برگزار شده با حضور پمپئو و مکمستر نوشته است: به رغم مباحثات جدی که در جلسه صبح با حضور پمپئو و جلسه عصر با حضور مک مستر مطرح شد، این را نمیتوان فراموش کرد که همایش برگزار شده از سوی برگزارکنندگان آن، شبیه یک جشن پیروزی بود. FDD و حامیان آن، در نبردی مهم به موفقیت رسیدهاند و توانستهاند یکی از وعدههای انتخاباتی ترامپ را به تحقق نزدیک کرده و آینده برجام را با ابهام مواجه کنند.

پس از برگزاری جلسه صبح که در آن رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا برنامه کاری سازمان خود برای مقابله با ایران و از جمله در موضوع برجام را توضیح داد، مکمستر در جلسه عصر همایش برگزار شده توسط FDD، شیوه تهیه استراتژی در دولت ترامپ، اصول راهنمای تدوین استراتژی و مسائل مختلف مربوط به ایران را توضیح داده است.

بنا به اظهار مکمستر، یکی از انتقادات اولیه ترامپ از کاخ سفید و شورای امنیت ملی آمریکا این بوده که آنها خود را با مسائل تاکتیکی که پیگیری آنها وظیفه وزارتخانهها و آژانسهای مختلف دولت است سرگرم کردهاند و از فکر کردن به مسائل کلان و منافع کلانی که میتواند توازن قوا در سطح جهانی را به نفع ایالات متحده رقم بزند، دور شدهاند.

در نتیجه درخواست ترامپ، شورای امنیت ملی آمریکا در دوره مکمستر، چهار موضوع اصلی را به عنوان منافع ملی آمریکا در نظر گرفته است که عبارتند از: دفاع از مردم و سرزمین آمریکا، رونق اقتصادی، دستیابی به صلح از مسیر قدرت و در نهایت گسترش نفوذ ایالات متحده.

مکمستر مدعی است، دولت ترامپ در مورد هر چهار اولویت فوق به پیشرفتهای چشمگیری دست یافته و تعیین چالشهای امنیت ملی آمریکا نیز با عنایت به همین چهار مورد در دستور کار قرار گرفته است.

تعیین استراتژی ایالات متحده در قبال ایران، مثالی است که مکمستر با استفاده از آن، شیوه تعیین استراتژی در دولت ترامپ را توضیح داده است. به گفته وی، تیم مسئول تدوین استراتژی آمریکا در قبال ایران، به جای تمرکز بر موضوع برجام، در تدوین استراتژی جدید به همه آن چه که رفتارهای ثباتزدا و مخرب ایران نام نهادهاند توجه کرده است. بنا به اظهار مکمستر در این استراتژی به حمایت ایران از افراطگرایی و تروریسم، حمایت ایران از دولت بشار اسد در سوریه، دشمنی همیشگی با اسرائیل، تهدید ایران علیه کشتیرانی آزاد به ویژه در خلیج فارس، حملات سایبری به آمریکا و متحدانش، وضعیت حقوق بشر در ایران و بازداشت خودسرانه و غیرقانونی خارجیها و از جمله شهروندان آمریکایی در ایران توجه شده است.

به گفته مکمستر در استراتژی جدید آمریکا علیه ایران به چند مسأله توجه شده است. نخست این که آمریکا از همه ابزارهایی که دارد در قالبی نظاممند و یکپارچه علیه ایران استفاده خواهد کرد. دوم آنکه امریکا تلاش خواهد کرد که از اتحادهای سنتی و مشارکتهای منطقهای خود برای مقابله با ایران استفاده کند. متحدان آمریکا قرار است در همکاری با مؤسساتی مانند FDD به محدود کردن توان ایران و به ویژه سپاه پاسداران بپردازند و در نهایت این که باید همه راه های رسیدن ایران به سلاح هستهای مسدود شود. دولت ترامپ همچنین قصد دارد در صورت نیاز به مجوزها و اختیارات جدید برای مقابله با ایران، این مجوزها و اختیارات را کسب کند.

استراتژی آمریکا علیه ایران در عراق و سوریه
بخش مهمی از برنامههای منطقهای آمریکا علیه ایران، به عراق و سوریه مربوط میشود. مکمستر در پاسخ به سؤال مارک دوبوویتز، مدیر FDD در خصوص نحوه عمل آمریکا در عراق و سوریه اظهار داشت: در عراق کار کردن سختتر از حرف زدن درباره آن است. آن چه ما در عراق به دنبال آن هستیم، عراقی باثبات است که با ایران همراه نباشد. طبق دستور رئیسجمهور، هدف ما از بین بردن داعش است، ولی نباید اجازه دهیم، گروهی مانند داعش ظهور کند. برای این کار باید نقاط امن برای چنین گروههایی را از بین ببریم، منابع مالی آنها را قطع کنیم و ایدئولوژی آنها را شکست دهیم. منفعت جدی ایالات متحده در یک عراق قوی است. من معتقدم که دیگر بازیگران و به خصوص ایران، تلاش دارند که عراق را ضعیف نگاه دارند. ایران قصد دارد از عراق مدلی شبیه به حزبالله درآورد؛ یعنی دولت ضعیف باشد و در کنار آن گروههای شبهنظامی خارج از کنترل دولت و وابسته به ایران باشند.

مکمستر پس از توضیح نظرات دولت آمریکا در خصوص وضعیت در شمال عراق، خسارات وارده به سوریه در نتیجه جنگ داخلی در این کشور را حدود 200 میلیارد دلار برآورد کرد و در خصوص سیاست آمریکا در قبال سوریه اظهار داشت: ما باید مطمئن شویم که حتی یک دلار صرف بازسازی زیربناهای سوریه در مناطق تحت کنترل دولت این کشور نشود؛ ما باید از اهرمهای در دسترس خود استفاده کنیم تا شرایط رسیدن به توافقی سیاسی درباره آینده سوریه و همچنین شرایط بازگشت آوارگان سوری به شهرهای خود را تعیین کنیم. آمریکا باید به گونهای عمل کند که طراحیهای ایران در سوریه به نتیجه نرسد و هر که در مسیر رسیدن ما به اهدافمان مانع شود، مسئولیت آن را نیز بپذیرد.