پرطرفدارترین مقاصد گردشگری شهری

گردشگری از ابعاد دیگری مانند: مدت زمان سفر، فاصلههای مکانی و نیز انگیزه و اهداف، قابل تعریف بوده و شاخصههای مرتبط با خود را دارد. گردشگری، صنعتی است در حال توسعه که نقش موثری در ارتقای ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جوامع ایفا میکند و از ارکان توسعه پایدار به حساب میآید. صنعت گردشگری، در بسیاری از کشورهای جهان صنعتی نوپاست و جاذبههای آنکه به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی در فاصله کمتر از یک دهه دیگر، بزرگترین صنعت صادراتی جهان خواهد شد، کشورها را به حرکت در مسیر رسیدن به رشدی پایدار در این حوزه تشویق میکند.

پرطرفدارترین مقاصد گردشگری شهری

سولماز رضایی، شهرساز در این زمینه نوشته است: گردشگری شهری، اصطلاحی است که در تعریفی اولیه فعالیتهای گردشگری چندگانهای را که در آن شهرها مقصد اصلی به شمار میآیند، مورد توجه قرار میدهد. در تعریفی دیگر گردشگری شهری، رفتار متقابل گردشگر - میزبان و تولید فضای گردشگری پیرامون سفر به شهرها با انگیزههای متفاوت و استفاده از تسهیلات و خدمات مربوط به گردشگری است. از انگیزههای گردشگری شهری میتوان به مواردی از قبیل: حضور در کنفرانسها، بازدید از میراث فرهنگی، سفرهای مذهبی، مقاصد درمانی، تفریح، فعالیتهای اداری، مسائل آموزشی و دلایل شخصی اشاره کرد. شهرها در این فرآیند گردشگری، بهعنوان دروازه ورود به کشورها، محل وجود مراکز اقامتی و مبدا برنامههای طبیعت گردی به حساب آمده که به دلیل تجمع نهادهای مدنی و زیر ساختهای اجتماعی محل مناسبی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است. به دلیل تغییر در سبک زندگی انسانها در دهههای اخیر که زمان بهعنوان ارزشمند ترین مولفه در زندگی به خصوص برای افراد شهر نشین مطرح است، رشد سفرهای کوتاه مدت، شهرها را به یکی از مهمترین مقاصد گردشگری تبدیل کرده که کاهش میانگین زمان سفر گردشگران نشاندهنده این مساله است.

 گردشگری شهری که با تعریف امروزین تا قبل از دهه ۸۰ میلادی وجود نداشت، به میزان قابل توجهی با رشد و پیشرفت تکنولوژیک شهرها در حوزههای مختلف از قبیل جاده ها، حمل و نقل و راه آهن مرتبط است. در عصر کنونی مسافرت به شهرها ساده تر، سریع تر و در بسیاری مواقع ارزان تر است که این موارد شهرها را به مقاصد گردشگری محبوبی در جهان تبدیل کرده است. در این راستا مفهومی با عنوان TBD (Tourism Business District) (ناحیه تجارت گردشگری) بهعنوان تبلور تولید فضایی گردشگری در شهرها مطرح شده است. منطقهای از شهرها که جاذبههای مخصوص گردشگران و خدمات موردنیاز آنها به همراه کارکردهای CBD (Central Business District) (ناحیه تجاری مرکزی یا همان مرکز شهر) در یکجا قرار میگیرد. به عبارتی در پیکره گردشگری کلان شهر ها، فضا، بهصورت کالایی بسته بندی شده و قابل فروش به آنان درمیآید. این موضوع از آنجایی نشات میگیرد که گردشگران میخواهند امکانات اقامتی، حملونقل، امور اداری، خدماتی، مالی، بانکی، بیمه و... در نزدیکی جاذبههای گردشگری بهصورتی سهل و آسان در اختیارشان باشد.

در عصر کنونی مدیریت یکپارچه شهری مفهومی فراتر از اداره امور شهرها دارد. در نگاهی جامع، مدیریت شهری جایگاهی استراتژیک در تدوین چشم انداز یک شهر در تمام ابعاد با رویکرد توسعه پایدار شهری دارد که بدین منظور باید تعاملی مستمر با ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شهر داشته باشد. در این میان، سیاستگذاری در حوزه توسعه پایدار گردشگری شهری که از نظام اقتصاد محلی حمایت میکند، مشارکت اجتماعات محلی را به همراه داشته باشد، بر اصول بازاریابی صنعت گردشگری توجه ویژه داشته باشد و آموزشهای اصولی را در این حوزه به شهروندان ارائه کند، از وظایف اصلی مدیریت شهری است. این مدیریت در مواجهه با مقوله گردشگری پایدار وظایفی بنیادین بر عهده دارد. مدیریت شهری هوشمند باید به ظرفیتهای گردشگری شهری در تهیه طرحهای توسعه شهری توجه ویژهای داشته باشد و بر اساس اصول توسعه پایدار شهری، امکانات زیربنایی را برای این صنعت گسترش دهد. بهعنوان مثال اقداماتی از قبیل احداث پارکهای توریستی در شهرهای بزرگ در فصولی با حداکثر میزان جذب گردشگر و نیز تلاش در جهت راهاندازی بازارچههای محلی به منظور ایجاد فرصتهای اقتصادی برای شهروندان، میتواند در استفاده بهینه از ظرفیتهای اقتصاد گردشگری شهری موثر باشد. گردشگری شهری درآمدهای شهر را افزایش داده و ارز معتنابهی را به شریانهای اقتصادی شهر وارد میکند. به عبارتی این صنعتِ پیشرو، منجر به جریانی اقتصادی با عنوان «صادرات نامرئی» میشود.

باید بدانیم توسعه گردشگری شهری هنگامی با شاخصههای توسعه پایدار هماهنگ خواهد بود که مخرب نبوده و منابع ارزشمندی از قبیل آب، خاک، و منابع زیستی را برای آیندگان حفظ کند. همچنین با توجه به اهداف توسعه پایدار شهری، گردشگری شهری باید در ارتباطی مثبت با دیگر کارکردهای شهری باشد. به عبارتی در برنامه ریزیهای مرتبط باید با در نظر گرفتن عوامل محیطی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی، کارکرد بهینه سیستم عرضه و تقاضای گردشگری را که دربرگیرنده سه سطح بازار، رشد شهری و اجتماعات محلی است فراهم آورد. باید بدانیم تمرکز بیش از حد بر فعالیتهای گردشگری ممکن است سایر فعالیتهای اقتصادی شهر را مختل و تعادل در حوزه اقتصادی شهر را بر هم بزند. از سویی دیگر گرایش شاغلان حوزههای دیگر اقتصادی بهصورت پاره وقت روی فعالیتهای صنعت گردشگری شهری باعث خواهد شد تا اثرگذاری این صنعت در کاهش بیکاری بهصورت کلی، کاهش یابد.

بر اساس بررسیهای WTO، در سال ۲۰۱۰ صنعت گردشگری درآمدی بالغ بر ۱۵۵۰ میلیارد دلار را عاید کشورهای جهان کرده و این سازمان اشتغال زایی در این بخش را ۱/ ۲ برابر سریعتر از سایر حوزههای اقتصادی برشمرده است. در حال حاضر بهترین و پرطرفدارترین مقاصد گردشگری شهری جهان به ترتیب شهرهای هنگکنگ، لندن، سنگاپور، بانکوک، پاریس، ماکائو، شنژن، نیویورک، استانبول، بالی، رم و بارسلونا میباشند.