ردیابی مقصد ضمانت‌نامه‌های صنعتی

براساس آخرین آمار اعلام شده از مجموع ۵۰ شرکتی که قرار بود به مرور عرضه سهام آنها در فرابورس آغاز شود، تاکنون عرضه سهام ۱۲ شرکت در فرابورس نهایی شده است و باقی طرحها در انتظار طی کردن مراحل قانونی برای عرضه در بورس قرار دارند تا به این طریق روند تامین سرمایه موردنیاز کوچکها شتاب گیرد. از سوی دیگر آمار اعلام شده از سوی صندوق ضمانت سرمایهگذاری صنایع کوچک نیز بیانگر آن است که در نیمه نخست سالجاری در مجموع ۱۱۶ فقره ضمانتنامه به ارزشی در حدود ۸۹۰ میلیارد ریال برای SMEها صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ارزش ضمانتنامههای صادره رشد ۱۲۶ درصدی داشته است.

ریسک بالای اعطای تسهیلات به صنایع کوچک و متوسط از جمله دلایلی است که موجب شده تا بانکها تمایل چندانی به تامین مالی SMEها از خود نشان ندهند. به گفته فعالان اقتصادی، نبود اطلاعات اعتباری شفاف، هزینههای عملیاتی بالا برای تسهیلات خرد، کمبود وثیقه مورد درخواست و... عمده دلایلی است که دسترسی این بنگاهها به منابع مالی را سخت کرده است؛ موانعی که فعالان اقتصادی معتقدند با استفاده از صندوقهای ضمانت میتوان از آن عبور و به واسطه این صندوقها روند دریافت تسهیلات را تسهیل کرد. برنامهای که چندی است بهصورت جدی در دستور کار متولیان بخش صنعت قرار گرفته و این امر موجب شده تا شاهد شتاب تامین منابع مالی صنایع کوچک و متوسط در کشور باشیم. جغرافیای ضمانتنامههای صادره از سوی صندوق ضمانت سرمایهگذاری صنایع کوچک بیانگر آن است که در نیمه نخست سالجاری، استانهای «خراسان رضوی، گیلان، مازندران، کرمانشاه و ایلام» بیشترین سهم ارزشی ضمانتنامههای صادره را به خود اختصاص دادهاند. همچنین آمار اعلام شده بیانگر آن است که به لحاظ تعداد ضمانتنامهها نیز استان های«خراسان رضوی، تهران، کرمانشاه، مازندران و گیلان» در رتبه اول تا پنجم قرار گرفتهاند.

روند صدور ضمانتنامه

فعالان صنعتی معتقدند رشد ۱۲۶ درصدی صدور ضمانتنامههای سرمایهگذاری برای بنگاههای کوچک و متوسط گامی برای عبور این واحدها از بنبست مالی محسوب میشود. بررسیهای صورت گرفته حکایت از آن دارد که بنگاههای کوچک و متوسط سهم قابلتوجهی در کل صنعت و اشتغالزایی در اختیار دارند و رشد این بخش میتواند رشد اقتصادی را به همراه داشته باشد. براساس این گزارش، ضمانتنامه صادره از سوی این صندوق از نوع «سرمایه در گردش»، «ایجادی»، «توسعهای»، «پیشپرداخت»، «حسن انجام تعهدات»، «مناقصه» و «اعتبار خریدار» است.

با توجه به آمار ارائه شده در مدت زمان مورد بررسی، بیشترین ارزش ضمانتنامه صادره با مبلغ ۳۵۶ میلیارد ریال برای تامین سرمایه در گردش موردنیاز بنگاههای کوچک و متوسط اختصاص داشته و نسبت این مبلغ به کل نیز ۴۰ درصد بوده است. تعداد ضمانتنامههای صادره برای تامین سرمایه در گردش صنایع کوچک و متوسط نیز برابر ۴۸ فقره بوده است. پس از سرمایه در گردش، سهم ضمانتنامههای ایجادی صادره از سوی صندوق ضمانت سرمایهگذاری صنایع کوچک نیز برابر با ۳۴ فقره به ارزش ۳۳۵ میلیارد ریال بوده و نسبت ارزش ضمانتنامههای صادره برای این بخش به کل مبلغ نیز ۳۸ درصد ارزیابی شده است.

براساس آمار اعلام شده، سهم ضمانتنامههای توسعهای نیز در نیمه نخست سالجاری از ضمانتهای صادره ۱۳۹میلیارد ریال بوده و مجموع ضمانتنامههای صادره در این بخش نیز ۱۷فقره بوده است. همچنین نسبت ارزش ضمانتنامههای صادره برای طرحهای توسعهای به کل مبلغ نیز ۱۶ درصد ارزیابی شده است. اما برای «حسن انجام تعهدات» بهعنوان یکی دیگر از بخشهایی که ضمانتنامه سرمایهگذاری به آن تعلق میگیرد نیز در مجموع ۶ ضمانتنامه به ارزش ۲۴میلیارد ریال صادر شده که ۳ درصد از ارزش کل ضمانتنامههای صادره را شامل میشود.

نسبت ارزش ضمانتنامههای «اعتبار خریدار» (۲۴میلیارد ریال) نیز در مدت زمان مذکور نسبت به کل مبلغ ضمانتنامهها برابر با ۳ درصد بوده است؛ ضمانتنامههای صادره برای این گروه برابر با دو فقره است. همچنین آمار اعلام شده بیانگر آن است که در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۶ فقره ضمانت سرمایهگذاری برای شرکت در «مناقصه» بهعنوان یکی دیگر از بخشهایی که ضمانتنامه سرمایهگذاری به آن تعلق میگیرد، صادر شده است. ارزش ضمانتنامههای صادره برای این بخش ۹ میلیارد ریال بوده است. در مورد «پیشپرداخت» نیز در مجموع سه فقره ضمانتنامه به ارزش ۳ میلیارد ریال صادر شده است.

استانهای پیشتاز در اخذ ضمانت

براساس آمار اعلام شده در مدت زمان مورد بررسی از میان ۳۰ استان و به لحاظ ارزش ضمانتنامههای صادره استانهای خراسان رضوی، گیلان، مازندران، کرمانشاه و ایلام بیشترین سهم را به خود اختصاص دادهاند. دادههای اعلام شده بیانگر آن است که در مجموع ۱۴ درصد از ضمانتنامههای صادره در نیمه نخست سال جاری به استان خراسان رضوی اختصاص داشته و استان گیلان نیز ۹ درصد از کل ارزش ضمانتنامههای صادره را به خود اختصاص داده است. اما سهم دو استان مازندران و کرمانشاه از ارزش کل ضمانتنامههای صادره برابر با ۸ درصد بوده است.

استان ایلام هم با سهم ۷ درصدی از کل ارزش ضمانتنامههای صادره در رده بعدی قرار دارد.  اما به لحاظ تعداد نیز در نیمه نخست سال جاری استانهای خراسان رضوی، تهران، کرمانشاه، مازندران و گیلان بیشترین ضمانتنامههای صادره را به خود اختصاص دادهاند، سهم خراسان رضوی از ضمانتنامههای صادره برابر با ۱۴ ضمانتنامه است. ضمانتنامههای صادره برای استان تهران نیز برابر با ۱۱ فقره است. سهم استان کرمانشاه نیز از ضمانتنامههای صادره برابر با ۹ ضمانتنامه بوده و استان مازندران نیز با ۸ فقره ضمانتنامه صادره در جایگاه بعدی قرار گرفته است، اما ضمانتنامههای صادره برای استان گیلان نیز ۷ فقره است و به این طریق این استان در جایگاه پنجم قرار گرفته است.