مردم و طرح رجیستری؛ از استقبال تا بی‌خبری

سابقه عزم برای ساماندهی بازار گوشیهای تلفن همراه با اجرایی شدن طرح ملی «ثبت گوشی در شبکه و یا احراز اصالت تلفن همراه» (رجیستری) به 11 سال پیش میرسد؛ چنین طرحی برای نخستین بار در سال 1383 مطرح و مرحله اجرایی آن 2 سال طول کشید و سرانجام در سال 1385 عملیاتی شد که به دلیل ضعفهای موجود نتوانست موفقیتهای لازم را کسب کند و نهایت در سال 1395 طرح متوقف شد.

پس ازگذشت 10 سال از طرح شکست خورده اولیه در تابستان 1395 دوباره زمزمههای اجرای رجیستری به گوش رسید و تعریف جدید «ثبت نمایندگی رسمی گوشیهای موبایل وارداتی» و «ثبت گوشیها در شبکه اپراتورهای موبایل » به موازات یکدیگر، برای ساماندهی بازار ارائه شد.

مسئولان وعده دادند که این طرح از مهرماه 1395 اجرایی میشود، اما این وعده نیز عملیاتی نشد و اما اکنون با گذشت یک سال از آخرین وعده مسئولان این طرح از 28 مهرماه 96 عملیاتی شده است.

طرح کددار کردن گوشیهای تلفن همراه تلاش دارد بازار قاچاق این محصول را ساماندهی کرده و جلوی این معضل را برای همیشه بگیرد و به مردم کمک کند از شیوه ورود گوشی های تلفن همراه به کشور آگاه شده و از خرید گوشی های وارداتی از مسیرهای غیررسمی خودداری کنند.

همچنین این طرح سبب میشود وارد کنندگان قانونی خدمات مطلوب پس از فروش را در اختیار مردم قرار دهند و کسی از نداشتن خدمات پس از فروش گوشیهای تلفن همراه متضرر نشود.

اجرای طرح رجیستری گوشی تلفن همراه دومین هفته خود را نیز پشت سرگذاشت و با آنکه هنوز اسامی برندهایی که قرار بود مشمول اجرای این طرح شوند اعلام نشده است اما شهروندان از اجرای آن استقبال کردهاند.

بیست و هشتم مهرماه بود که طرح رجیستری موبایل وارد فاز نخست خود شد که پایش و رصد بازار بود؛ در این مرحله به گفته محمدجواد آذری جهرمی قرار بود تنها بازار از وجود گوشیهای قاچاق رصد شده و علاوه برآن گوشیهای فعال در شبکه تلفن همراه کشور رجیستر شوند.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هفتم آبانماه در نشست خبری خود در نمایشگاه مطبوعات به مرحله نخست اجرای طرح کددار کردن گوشیهای تلفن همراه (رجیستری) اشاره کرد و گفت: تاکنون 60 درصد گوشیهای فعال شبکه تلفن همراه کشور رجیستر شدهاند.

آذری جهرمی ادامه داد: مرحله پایش بازار تا آخر این هفته به پایان خواهد رسید و از ابتدای هفته آتی وارد مرحله عملیاتی خواهد شد.

وی ادامه داد: با پایان یافتن مرحله نخست وارد فاز عملیاتی و اجرایی ثبت و شناسه دار کردن گوشیهای موبایل در شبکه ارتباطی کشور میشویم تا ساماندهی بازار از گوشیهای قاچاق اجرایی شود.

اکنون گرچه هفته دوم اجرای طرح رجیستری به روزهای پایانی خود نزدیک شده است و مسئولی در باره اینکه آیا مرحله دوم طرح شروع شد یا خیر توضیحی ارائه نداده است اما با مراجعه خبرنگار به مراکز عرضه موبایل در خیابانهای جمهوری و حافظ و صحبت با مردم، شهروندان اجرای طرح رجیستری را اقدامی خوب در برخورد با گوشیهای قاچاق توصیف کردند.

گفتههای مردم
محمد که خود را دانشجو معرفی کرد به خبرنگار گفت: اجرای طرح رجیستری برای گوشیها بسیار خوب است زیرا از این به بعد گوشی خریداری شده اصل بوده و دارای خدمات پس از فروش خوب باشد.

به گفته وی، پیشتر گوشی مشخص نبود چگونه وارد کشور شده اما اکنون رجیستری کمک خواهد کرد گوشی غیراصلی و غیرمجاز آنتن نداشته باشد و این به نفع ما خریداران است.

خانمی که برای خرید گوشی به همراه فرزندش به بازار موبایل ایران مراجعه کرده بود نیز به خبرنگار گفت: اگر این طرح بتواند ریشه گوشیهای قاچاق را بکند کمک بزرگی به خانوادهها است زیرا زمانی که گوشی خریداری شد دیگر نگران آن نیستیم که به علت نبود نمایندگی رسمی و با بروز مشکل همه هزینهای که کردهایم از بین برود و فروشنده بگوید به دلیل نداشتن خدمات پس از فروش نمیتوانیم قطعات را تامین کنیم. وی به تجربه قبلی در این باره اشاره کرد که گوشی قبلی فرزندش را که خریداری کرده بوده به دلیل اصل نبودن خراب شده و کسی خدمات پس از فروش به آن نمیداد.

دو خواهر نیز که برای خرید به مرکز خرید علاءالدین آمده بودند اجرای طرح رجیستری را مثبت دانستند و گفتند: اکنون میدانیم که اگر گوشی موبایلی که میخریم اصلی نباشد رجیستر نخواهد شد و این گام بسیار خوبی است.

پدرام هم که دانش آموز بود گفت: اکنون و با اجرای طرح رجیستری شرکتهای سازنده نیز مجبور خواهند بود خدمات پس از فروش خوبی به مردم ارائه دهند زیرا اگر ارائه نکنند با آنها برخورد خواهد شد.

امیرحسین نیز به خبرنگار گفت: گوشی را باید رجیستر کرد زیرا بعد از آن آنتن نخواهد داشت. وی به خبرنگار توصیه کرد که برای رجیستری به یک فروشگاه معروف سر بزنید و خبرنگار هنگام مراجعه به فروشگاه با این گفته فروشنده مواجه شد که اگر گوشی شما فعال است نیازی به رجیستری ندارد زیرا خود رجیستر شده است.

ناآگاهی تعدادی از مردم از اجرای طرح
البته در این میان تعدادی از شهروندان نیز در پاسخ به خبرنگار از وجود طرح رجیستری اظهار بیاطلاعی کردند.

آقای میانسالی با موهای جو گندمی به خبرنگار گفت: نمیدانم این طرح برای چیست و چه کاربردی دارد؛ فقط آمدهام یک گوشی بخرم.

بی اطلاعی برخی افراد از چگونگی رجیستری
خانمی نیز از خبرنگار پرسید: برای این طرحی که میگویید باید به کجا مراجعه کنیم؟ آقایی نیز میخواست به وی مرکزی را که رجیستری میکند معرفی کنم. وی پس از اینکه شنید به هیچ اقدامی نیاز نیست، خیالش راحت شد.

گوشیهای فعال در شبکه تلفن همراه کشور به رجیستری نیاز ندارند
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هیجدهم مهرماه در حاشیه نشست بررسی طرح کددارکردن گوشیهای تلفن همراه در محل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: مردم نگران اجرای طرح کددار کردن گوشیهای تلفن همراه ( رجیستر) نباشند زیرا از نظر ما همه گوشیهایی که اکنون در شبکه تلفن همراه کشور فعالند، قانونی بوده و مشمول اجرای این طرح نمیشوند. وی گفت: هیچ هزینهای برای اجرای این طرح از مردم گرفته نمیشود.

با این وجود به نظر میرسد بسیاری از هموطنان از این موضع اطلاع چندانی ندارند و باید بیشتر اطلاع رسانی شود.

مزایای طرح از زبان مقام مسئول
دبیرکل فناوری اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز هفدهم مهرماه در نشست خبری به مناسبت آغاز اجرای حفظ سلامت کاربران، کسب حقوق ورودی برای دولت، جلوگیری از فروش گوشیهای سرقتی و برخورداری از گارانتی و خدمات پس از فروش را از جمله مزایای این طرح عنوان کرد.

به گفته «حمیدرضا دهقانی نیا» کشور سالیانه تا 12 میلیون گوشی تلفن همراه نو نیاز دارد که تنها یک میلیون دستگاه در داخل تولید میشود و مطابق آمارها حدود 15 شرکت مجوز تولید گوشی تلفن همراه در کشور دارند و بقیه به صورت قاچاق و از مبادی غیررسمی وارد کشور میشود که اجرای طرح رجیستری میتواند بستری برای سرمایهگذاری و افزایش تولید داخل این محصولات باشد.

دهقانی نیا، تلفن همراه را همانند انگشت ششم افراد توصیف کرد که حاوی اطلاعات مختلف فردی، خانوادگی و هویتی اشخاص است، اما هر آن امکان لو رفتن (درز) این اطلاعات وجود دارد؛ در صورتی که با اجرای طرح رجستری این اثر انگشت به صورت عینی تحقق مییابد.

کلام آخر
طرح ملی کددارکردن گوشیهای تلفن همراه با هدف سامان دادن بازار تلفن همراه کشور از وجود گوشیهای قاچاق در حالی به مرحله اجرا درآمد که تجربه قبلی آن با شکست مواجه شده است.

اینطور به نظر میرسد که موفقیت آمیز بودن آن میتواند رضایت خاطری در مصرفکننده ایجاد کند مبنی بر اینکه گوشی وی از مبادی رسمی وارد شده است و خدمات پس از فروش خوب و مناسب دریافت میکند.

از این نکته نیز نباید غافل شد قاچاقچیان به همین سادگی از بازار پر سود گوشی تلفن همراه نمیگذرند و همه تلاش خود را برای به شکست کشیدن آن به کار میگیرند. بنابراین باید هر مرحله این طرح با در نظر گرفتن همه جوانب و مطالعه دقیق عملیاتی شود.

اطلاع رسانی شفاف از همه رسانهها نیز امری ضروری به نظر میرسد تا مردم احساس نگرانی نکنند و فروشندگان نیز با آرامش خود را با این تغییرها هماهنگ کنند.