مسیر طلایی برای عبور از چالش‌های فلز نقره‌ای

 به گفته کارشناسان این صنعت، یکی از چالشهای اصلی صنعت آلومینیوم، کمبود مواد اولیه است؛ زیرا آلومینا به اندازه کافی در ایران موجود نیست. به همین دلیل باید مواد اولیه را تامین کنیم و در این زمینه واردات داشته باشیم. تامین انرژی لازم، یکی دیگر از چالشهای پیش روی این صنعت است که باید در چشمانداز صنعت آلومینیوم در نظر گرفته شود؛ زیرا برای تولید آلومینیوم در مرحله تولید شمش، برق زیادی مورد نیاز است. بنابراین تولید شمش آلومینیوم نیازمند تاسیس نیروگاههای بسیاری در این زمینه است. خود این موضوع یکی از چالشهای این صنعت بهشمار میرود. در گفتوگو با هوشنگ گودرزی، رئیس سندیکای آلومینیوم ایران چالشها و راهکارهای صنعت آلومینیوم بررسی شده که در ادامه میخوانید:

 
در حال حاضر صنعت آلومینیوم کشور با چه مشکلاتی روبهرو است و چه تعداد نیرو با مشکل بیکاری مواجه هستند؟

در حال حاضر، سندیکای آلومینیوم بهعنوان یک مجموعه حرفهای پیگیر مشکلات این بخش است اما متاسفانه با مشکل نبود متولى مستقیم براى برنامهریزى کلان صنعت آلومینیوم کشور و شنیده نشدن حرف دستاندرکاران و صنعتگران این بخش روبهرو هستیم.بیشتر واحدهاى پاییندستى با ظرفیتهاى بسیار پایینتر از توان کارى خود در حال تلاش براى عبور از این بحران هستند. حتى واحدهایى که بهطور رسمی ورشکسته اعلام شدهاند، براى حفظ اشتغال و استقلال صنعتى، دست از تلاش بر نداشته و به کار خود ادامه میدهند. ادامه فعالیت این واحدها حد و مرزى دارد که باید در چارچوب توانشان بگنجد و زیانده نباشند؛ اما گلوگاههاى متفاوت موجود از جمله کمبود و گران بودن خارج از استاندارد مواد اولیه، ادامه حیات و تولید صنایع پاییندستى را تهدید میکند. همچنین بىتوجهى به این صنعت صنعتکاران را با مشکل مواجه کرده است.

  آیا تولیدکنندگان داخلی به میزان کافی شمش در اختیار شما میگذارند؟

تولیدکنندگان داخلى شمش را فقط در شرایطى که خودشان بخواهند به بازار عرضه میکنند. شرایط آنها بسیار ساده است. «باید شمش را به نحوى به بازار ارائه کنند که با حداکثر قیمت ممکن به فروش برسد» و راهکارهاى متفاوتى را براى رسیدن به این هدف به کار میگیرند. از جمله این راهکارها عبارت است از عرضه محدود و ایجاد کمبود مصنوعى، عدم عرضه مستمر و مداوم در هفته، عرضه بلوکهاى بزرگ براى محدود کردن خریداران به افراد یا ارگانهاى خاص و فروش با قیمت تکلیف شده به آنها، ایجاد بازار انحصارى عرضه از طرف خریداران کلان شمش، خریدارى شمش یک تولیدکننده داخلى به وسیله تولیدکننده دیگر براى ایجاد انحصار در عرضه و افزایش قیمت، فروش شمش به بازار داخلى با قیمت بسیار گرانتر از قیمتى که صادر میکنند، صادرات بىرویه و غیرمعقول براى ایجاد کمبود در بازار داخلى و در نتیجه افزایش قیمت شمش آلومینیوم.

  با توجه به تغییر ذائقه مشتریان و روی آوردن به سایر محصولات، سندیکا چه برنامهای برای حفظ بازار دارد؟

اگر چه بالا رفتن قیمت تمام شده صنایع پاییندستى به علت بالا بودن نرخ مواد اولیه موجب تغییر ذائقه بعضى از مصرفکنندگان و روى آوردن به محصولات غیر آلومینیومى شده و خواهد شد؛ اما خواص این فلز به نحوى است که همه نیازها، قابل جایگزینى با محصولات دیگر نیست. آنچه موجب مشکل مضاعف میشود، واردات و غیررقابتى بودن قیمت تولید آن است. این موضوع ناشى از بالا بودن قیمت مواد اولیه، کمبود یا نداشتن سرمایه در گردش، گران بودن تسهیلات و نداشتن اعتبار کافى براى تامین مواد اولیه است. سندیکا معتقد است که بیشتر این مسائل به علت نبود یک کارگروه کاردان در این حوزه براى تصمیمسازى و نبود تضمین اجرای تصمیمات اتخاذ شده است.

 
درخصوص وعده ایمیدرو مبنی بر تامین شمش صنایع پاییندستی توضیح دهید.

ایمیدرو وعده مشخصى براى تامین شمش موردنیاز صنایع پاییندستى نداده است. اما این سازمان، یکى از ارگانهایى است که به علت جایگاه ویژهاش، میتواند بهعنوان متولى این صنعت نقشآفرینى کند. در حال حاضر ایمیدرو، بررسى این مشکل را در برنامه کارى خود قرار داده است. پیشنهاد مشخص سندیکا براى جلوگیرى از کمبود مواد اولیه و جلوگیرى از انحصار آنها به شرح زیر خلاصه میشود:

ایجاد کارگروه صنعت آلومینیوم با محوریت وزارت صنعت، معدن و تجارت و همکارى و نظارت سندیکا، عرضه مستمر هفتگى شمش، بیلت و نظارت بر اجراى آن، جلوگیرى از صادرات مواد خام (شمش آلومینیوم) تا تامین مواد مورد نیاز صنایع پاییندستى، تصحیح قیمت فروش به بازار داخلى و محدود کردن آن تا سقف قیمت صادراتى شمش و همچنین تصحیح ضریب مقدار صادرات براى تهاتر مواد اولیه، ضمانت اجرایى براى تصمیمات کارگروه به منظور سیاستگذارى مناسب براى برنامهریزیهای لازم در این صنعت.

  نظرتان درخصوص ورود سرمایهگذاران خارجی در صنعت آلومینیوم چیست؟

حدود ۳۰ سال است که این صنعت سرمایهگذار جدی نداشته و تا این جلسات به عمل تبدیل نشود، نمیتوان این موضوعات را جدی گرفت.صنعت آلومینیوم در ایران میتواند جایگاه بسیار رفیعی داشته باشد. به دلیل موقعیت استراتژیک ایران در حوزه انرژی، این موهبت را به شکل ارزان در اختیار داریم که میتواند مزیتهای تولیدی بسیاری را برای ما ایجاد کند. کشورهای حاشیه خلیج فارس با سرمایهگذاریهایی که در صنعت آلومینیوم انجام دادهاند، سالانه ۵ میلیون تن آلومینیوم تولید میکنند. این درحالی است که ما میتوانیم در مقایسه با منابع خود تولید بسیار باصرفه و بیشتری را در صورت جذب سرمایه در این صنعت داشته باشیم.

باید اذعان داشت با وجود تمام مزیتهای تولیدی که در کشور ما وجود دارد، براساس برنامهای که تا پایان سال ۲۰۱۴ تدوین شده است، میزان تولید قرار است به 1.5 میلیون تن برسد. این میزان در مقایسه با تولید فعلی کشورهای حاشیه خلیج فارس ۷۰ درصد کمتر است. درخصوص جذب سرمایه خارجی باید گفت با وجود اینکه بعد از برجام بسیاری از شرکتها و هیاتهای خارجی به اسم سرمایهگذاری وارد کشور شدند و از تجهیزات و زیرساختهای تولیدی آلومینیوم در ایران بازدید کردند، اما هیچ کدام از آنها به مرحله عمل نرسید و به خاطر برخی موانعی که در انتقالهای بانکی و قوانین بیثبات در ایران وجود دارد، نتوانستند به توافق نهایی برسند.

یکی از اساسیترین مشکلاتی که پیشروی سرمایهگذاران قرار میگیرد، عدم ثبات قیمتها از جمله انرژی است. اگر مسوولان بخواهند این مشکلات را برطرف کنند، میتوانند با مشخص کردن قیمت انرژی در یک دوره ۱۰ساله برای برخی صنایع خاص تکلیف سرمایهگذاران داخلی و خارجی را روشن کنند تا آنها بتوانند با برنامهریزی آینده را برای کسب و کار صنعت خود پیشبینی کنند.امید ما در سرمایهگذاری داخلی به بخش خصوصی است، زیرا بخش دولتی هم سرمایه کافی و هم توان ورود به این صنعت را ندارد چراکه اگر میتوانستند پیش از این در سرمایهگذاریهای خود موفق باشند ساخت و توسعه واحد المهدی ۲۰ سال به طول نمیانجامید و نیازی به گفتن ندارد که اگر فرآیند ساخت یک واحد تولیدی بیش از حد طول بکشد در زمان بهرهبرداری، فناوری آن به فناوری روز نزدیک نخواهد بود.