رتبه ضدتروریستی ۱۶۳ کشور جهان

روز گذشته «موسسه اقتصاد و صلح (IEP)» پنجمین نسخه از سلسله گزارشهای «شاخص جهانی تروریسم» خود را منتشر کرد. در این شاخص کشورهای جهان بر اساس میزان آسیبپذیری در برابر تروریسم رتبهبندی شدهاند که در آن ایران با رتبه ۵۳ نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه و حتی اروپا در جایگاه بهتری قرار گرفته و علاوه بر آن نسبت به جایگاه پیشین خود در گزارش پیشین شاهد بهبود رتبه بوده است. رتبه ایران در گزارش پیشین ۴۷ بوده است.

به گزارش این نهاد، در سال ۲۰۱۶ تعداد کشتههای حملات تروریستی با کاهش ۱۳درصدی نسبت به سال ۲۰۱۵ (و ۲۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۴) به ۲۵۶۷۳ نفر رسید. کشورهای سوریه، پاکستان، افغانستان و نیجریه – ۴ کشور از ۵ کشوری که تروریسم بیشترین تاثیر را در آنها داشته است – در کاهش تعداد کشتههای حملات تروریستی رکورددار بودهاند. البته سهچهارم از مجموع کشتههای حملات تروریستی در سال ۲۰۱۶ در این ۴ کشور به همراه عراق اتفاق افتاده است. در رتبهبندی «شاخص جهانی تروریسم ۲۰۱۷» عراق کشوری است که بیشترین هزینه را از حملات تروریستی سال ۲۰۱۶ متحمل شده است و در رتبه نخست این رتبهبندی قرار گرفته است. پس از عراق، کشورهای افغانستان، نیجریه، سوریه و پاکستان به ترتیب در ردههای دوم تا پنجم جای گرفتهاند. همچنین ۳۰ کشور در رده انتهایی (۱۳۰) این فهرست بهعنوان کشورهایی که کمترین تاثیر را از تروریسم پذیرفتهاند، جای گرفتهاند.

افول تروریسم در سالی که گذشت

بر اساس گزارش جدید «شاخص جهانی تروریسم»، در سال ۲۰۱۶ تعداد کشتههای حملات تروریستی با کاهش ۱۳ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۵ (و ۲۲ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۴) به ۲۵۶۷۳ نفر رسید. در این شاخص که ۱۶۳ کشور جهان بر اساس امتیاز صفر (بهترین) تا ۱۰ (بدترین) رتبهبندی شدهاند، عراق با امتیاز ۱۰ در رتبه نخست قرار گرفته است. پس از عراق کشورهای افغانستان، نیجریه، سوریه و پاکستان به ترتیب در ردههای دوم تا پنجم جای گرفتهاند. همچنین ۳۰ کشور در رده انتهایی (۱۳۰) این فهرست بهعنوان کشورهایی که کمترین تاثیر را از تروریسم پذیرفتهاند، جای گرفتهاند. ایران اما در رتبهبندی «شاخص جهانی تروریسم ۲۰۱۷» در جایگاه ۵۳ قرار گرفته است. این درحالی است که کشورهایی همچون هند (۸)، ترکیه (۹)، فرانسه (۲۳)، عربستان سعودی (۲۶)، چین (۳۱)، آمریکا (۳۲)، روسیه (۳۳)، انگلیس (۳۵)، آلمان (۳۸) و سوئد (۵۲) به مراتب شرایط بدتری نسبت به ایران دارند.

البته کشورهای افغانستان، نیجریه، سوریه و پاکستان که در ردههای دوم و چهارم این فهرست قرار گرفتهاند، بیشترین کاهش تعداد کشتههای حملات تروریستی را داشتهاند. تعداد کشتههای حملات تروریستی نیجریه در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۱۵، حدود ۳۱۰۰ نفر کمتر بوده است (۸۰ درصد کاهش در قربانیهای حملات گروه تروریستی «بوکوحرام»). کشورهای یمن، افغانستان و سوریه نیز در مجموع ۵۰۰ کشته کمتر در حملات تروریستی سال ۲۰۱۶ داشتهاند. با این وجود بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶، نمره «شاخص جهانی تروریسم» ۴ درصد وخیمتر شده است. این امر بهخاطر افزایش تعداد کشورهایی است که حداقل یک کشته مربوط به حملات تروریستی را تجربه کردهاند. در این راستا تعداد کشورهایی که حداقل یک قربانی از حملات تروریستی داشتهاند از ۶۵مورد در سال ۲۰۱۵ به ۷۷ مورد در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است. به گزارش این نهاد، در سال ۲۰۱۶ حدود ۴۰ درصد از افزایش مرگومیر حملات تروریستی جهان مربوط به عراق بوده است. «موسسه اقتصاد و صلح» در بخشی از گزارش خود نیز ۵۰ مورد از مرگبارترین حملات تروریستی سال ۲۰۱۶ را معرفی کرده است. در این باره حمله تروریستی شهر پالمیرا سوریه که در دهم دسامبر ۲۰۱۶ توسط گروه تروریستی داعش اتفاق افتاد با ۴۳۳ کشته در رده نخست قرار دارد.

از سال ۲۰۱۲ تاکنون هشت منطقه از ۹ منطقه جهان افزایش تروریسم را تجربه کردهاند. بر این اساس آمریکای شمالی تنها منطقهای بوده است که تروریسم در آن کاهش یافته است. طی ۱۵ سال اخیر، بیشترین فعالیتهای تروریستی در آسیای جنوبی اتفاق افتاده است، درحالیکه آمریکای جنوبی و مرکزی کمترین میزان فعالیتهای تروریستی را داشتهاند. در این راستا، بیشترین افزایش تروریسم مربوط به منطقه منا بوده است. در میان کشورهای جهانی نیز، ترکیه و مصر طی این سالها بیشترین افزایش تروریسم را داشتهاند. در سطح جهانی، تعداد حملههای تروریستی در سال ۲۰۱۶ نسبت به ۲۰۱۵، حدود ۱۷ درصد افزایش یافته است. هدف اصلی این حملات شهروندان عادی و داراییهای آنها بوده است. در سال ۲۰۱۶ حدود یک درصد از کل قربانیهای حوادث تروریستی مربوط به کشورهای عضو «سازمان همکاریهای اقتصاد و توسعه (OECD)» بوده است. از سال ۲۰۱۴ نیز گروه تروریستی داعش در ۱۸ مورد از ۳۳ کشور عضو این سازمان حمله تروریستی صورت داده است. در سال ۲۰۱۶ مجموع هزینههای اقتصادی حملات تروریستی ۸۴ میلیارد دلار بوده است، مقداری که نسبت به سال ۲۰۱۵، معادل ۱۵ درصد کاهش یافته است. همچنین براساس گزارشی که «موسسه اقتصاد و صلح» منتشر کرده، درآمد ماهانه داعش از ۸۱ میلیون دلار در سال ۲۰۱۵ به ۶۱ میلیون دلار در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته است.

چگونگی محاسبه شاخص

«موسسه اقتصاد و صلح» یک اتاقفکر مستقل، بیطرف و غیرانتفاعی است که در زمینه فرآیندهای صلح جهانی متمرکز است. این نهاد مستقر در سیدنی که شعبی نیز در نیویورک، لاهه، مکزیکوسیتی و بروکسل دارد، روز گذشته پنجمین نسخه از گزارشهای «شاخص جهانی تروریسم» خود را منتشر کرد. در «شاخص جهانی تروریسم ۲۰۱۷» براساس میانگین ۴ شاخص اصلی طی پنج سال، ۱۶۳ کشور رتبهبندی شدهاند. این چهار شاخص برای هر کشور عبارتند از: تعداد حملات تروریستی در یک سال معین، تعداد کشتههای ناشی از حملات تروریستی در یک سال معین، تعداد مجروحان ناشی از حملات تروریستی در یک سال معین و مجموع خسارت به داراییها تحتتاثیر حملات تروریستی در یک سال معین. نمره این شاخصها با توجه به مقداری که دارند بین صفر تا سه است. در نهایت با درنظر گرفتن نمره این چهار شاخص طی ۵ سال و بهکارگیری برخی روشهای ریاضی، نمره «شاخص جهانی تروریسم» به صفر (بهترین) تا ۱۰ (بدترین) تعیین شده است.