سرمشق‌های نو در صنعت پتروشیمی جهان

در این نشست تولیدکنندگان این صنعت با توجه به ایجاد زمینه اقتصادی مشترک در حوزه پتروشیمی اظهار داشتند که به گسترش این صنعت خوشبین هستند و چشمانداز روشنی را برای این صنعت چه در بخش بالادست و چه در بخش پایین دست متصور هستند. یکی از نتایج این نشست بر این پایه و مبنا استوار بود که کاهش هزینههای نفتا و در دسترس بودن گازهای LPG (گازهای مایع نفتی) و اتان نشاندهنده یک مزیت رقابتی است که میتواند سرنوشت بازیگران این میدان را مشخص کند، پس بهرهمند بودن از این موارد امتیاز بزرگی برای برد در این بازی بهحساب میآید.

با توجه به موقعیت استراتژیک ایران و بهرهمندی از گاز طبیعی و دسترسی به خوراک ارزان ایران نیز میتواند از این مزیت رقابتی استفاده کرده و با تعریف استراتژیهای درست راهکارهای درستی در جهت جهش این صنعت چه در بخش بالا دست و چه در بخش پاییندست بیندیشد و بتواند به یکی از قطبهای پتروشیمی جهان تبدیل شده و ارزش افزوده قابل توجهی را از این بخش از صنعت نصیب خود کند.  به گزارش CINA (Chemical Industries News and Analysis)در بخش دیگری از این کنفرانس آمده که تولیدکنندگان پتروشیمی در اروپا بهطور مداوم و بهسختی کار میکنند تا بتوانند روابط پیچیده میان تولید مشتقات، عرضه آن در زنجیره ارزش و ارتباط با مشتریان نیازمند به کالا و خدمات را کشف کرده و برای هرکدام از این بخشها برنامهریزیهای دقیقی داشته باشند.

آنها با هزینه انرژی بالا و یک محیط نظارتی دقیق کار میکنند اما درجهای از پیچیدگیهای مربوط به طراحی محیط و نقشه کار وجود دارد که نقطه قوت آنها محسوب میشود و آنان را کمک میکند تا چالشهای پیشرو را برطرف سازند.  شرکتهای پتروشیمی در اروپا نقشهها و برنامهریزیهای دقیقی برای از سرگیری سرمایهگذاری در صنعت پتروشیمی و زنجیره ارزش این صنعت دارند و در تلاشند تا نقشه راهی درست را متصور شوند و بتوانند در این صنعت از رقبا پیشی بگیرند.  طی مدت زمانی که قیمت نفت در شرایط تعادلی بهسر میبرد و اعضای اوپک و روسیه به پیمان خود درخصوص تولید نفت و عرضه این کالای استراتژیک متعهد بودند، محیطهای عملیاتی درخصوص گسترش این صنعت و نهایتا رشد اقتصادی وجود داشت اما این در شرایطی است که با توجه به اتفاقات اخیر که در خاندان آلسعود رخ داده است تشدید تنشهای منطقه باعث شد تا بهای نفت خام بالا برود که این عامل میتواند بهعنوان ضدمحرک و سدی در جهت انجام و پیشرفت پروژههای پتروشیمی عمل کند.

یکی دیگر از نگرانیهایی که درخصوص پیشرفت و گسترش پروژههای پتروشیمی وجود دارد و در آن جلسه به آن اشاره شد، برخی از تصمیمات بانک مرکزی اروپا (ECB) از یکسو و احتمال خروج انگلستان از اتحادیه اروپا است.این در حالی بود که شرکتکنندگان در این کنفرانس بر این امید بودند که با تعریف راهکارهای مشترک و تجمیع سرمایه در یک راستا بتوانند افق روشنی از تحقق پروژهها در صنعت پتروشیمی را رقم بزنند.  گزارش این کنفرانس حاکی از آن است که در صنعت پتروشیمی اروپا، تولیدکنندگان، مصرفکنندگان، معاملهگران فعال در زنجیره تامین به رویدادهای منطقهای و جهانی واکنش نشان داده و در تلاشند تا بتوانند با استفاده از راهکارهای مختلف کمترین تاثیر از نوسان این بازارها را دریافت کنند.  فعالان این صنعت با برنامهریزیهای دقیق و مدون توانستند طی سالجاری با رفع مشکلاتی که در عملکرد کراکرها وجود دارد، سبب شوند خروجی کراکرها به مقدار چشمگیری بالا برود.

از طرفی تغییرات شدید در عرضه و تقاضای الفینها و آروماتیکها نیز موجب نوسان بهای نفت در زمانهایی شده که قیمت نفت در رقمهای پایینتری بهسر میبرد. بهطور طبیعی این نوسان قیمتی به مواد اولیه مورد نیاز زنجیره تامین منتقل شده و بهطور مستقیم روی قیمت آنها تاثیر خود را گذاشته است.  ICIS بر این عقیده است که اپراتورهای کراکرها در اروپا انتظار دارند که برای سال ۲۰۱۷ دو شرایط متفاوت برای دو نیمه از سال درخصوص محصولات پتروشیمی و خوراک تولیدکنندگان پاییندستی رقم خورده باشد که در آن طی نیمه اول، شرایط خوب و در نیمه دوم وضعیت نهچندان خوبی درخصوص تولید این محصولات در اروپا تجربه شده، اما این در حالی است که کاهش شدید عرضه و تقاضای جهانی و فشار قیمت نفت ناشی از توفان هاروی میتواند این ایده را برهم بزند و چشماندازها را تغییر دهد.  البته این در حالی است که تولیدکنندگان در برلین به این امر خوشبین بودند که توفان هاروی شرایطی را فراهم آورد که امکان صادرات از منابع در آمریکا بیشتر شود و این امر بتواند بستری را برای تولید محصولات پتروشیمی در بخش پاییندست و تولید محصولاتی چون نایلون ایجاد کند.

با این وجود نمیتوان این امر را فراموش کرد که بازارهای پتروشیمی جهانی هستند و این انتظار وجود دارد که ظرفیتهای جدید پلیمر در ایالاتمتحده و هند تاثیر خود را بر صنایع پاییندستی در جهان بگذارند که قاعدتا بخش پاییندست صنعت پتروشیمی اروپا هم از این قاعده مستثنی نخواهد بود.  در کنار این امر توجه به نفوذ اژدهای زرد در تولید و مصرف محصولات پتروشیمی و پلاستیکی به وضوح احساس میشود. 

شرایط فعلی تولید محصولات نهایی و زنجیره تامین صنعت پتروشیمی به علاوه افزایش اخیر بهای نفت، به حرکت بعدی چین و تصمیم مقامات این کشور درخصوص خاموش کردن برخی از کارخانهها برای کمک به کاهش آلودگی محیط زیست وابسته است و از آن تاثیر میگیرد.  در انتهای کنفرانس تجاری اروپا پنلی درخصوص مباحث دیجیتالی و ورود فناوریهای دیجیتالی به صنعت پتروشیمی چه در بخش بالادست و چه در بخش پاییندست صنعت پتروشیمی برگزار شد که در آن تولیدکنندگان، معاملهگران، ارائهدهندگان خدمات و مصرفکنندگان مجموعهای از فناوریهای جدید دیجیتالی را در اختیار دارند و بر آنند که این تکنولوژیها را ارتقا داده و در جهت رشد و جهش این صنعت از آن استفاده کنند.

در این کنفرانس آورده شد که تکنولوژیهای خاصی میتوانند مزایای کسب و کار و زنجیرههای عرضه را مختل و فرصتهایی را برای شرکتکنندگان فعلی و جدید ایجاد کنند و شرایطی را به وجود آورند که تولیدکنندگان سنتی به راحتی از چرخه تولید این صنعت حذف شوند. البته در کنار این امر به این موضوع هم اشاره شد که دیجیتالسازی پیشرفت نسبتا کندی در صنایع پتروشیمی دارد.  این در حالی است که مدیران شرکتهای پتروشیمی بهطور واضح میدانند شرکتشان نیازمند است که مجهز به ماشینآلات و فناوریهای فوقپیشرفته شود و با توجه به فرصتها و سهم صنعت پتروشیمی در آینده باید در اینخصوص راهکارهای مناسبی اندیشیده و در پیش گرفته شود.