آدم که از ترس مرگ خودکشی نمی‌کند

شرکت توتال فرانسه که اولین شرکت عمده نفتی غرب است و برای توسعه فاز ١١ پارس جنوبی با ایران قراردادی به ارزش پنج میلیارد دلار بسته، از نگاه برخیها با ترس روبهرو شده است؛ ترسی که ممکن است روی قرارداد با ایران خط بطلان بکشد؛ اما این وضعیتی که توتال گرفتار آن شده، از نگاه شیخ الوزرا نمیتواند خدشهدار شود؛ چراکه قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی قراردادی معتبر و قانونی است و این شرکت در شرایط عادی نمی‎تواند از این پروژه کنار برود.

ضمن اینکه در این قرارداد مشخص شده که این شرکت در چه شرایطی میتواند از این پروژه کنار برود؛ مگر اینکه تحریمهای بینالمللی از سوی شورای امنیت علیه ایران اعمال شود. این در حالی است که پیش از این، توتال بر ادامه فعالیت در ایران حتی در صورت تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه تهران، تأکید کرده و گفته بود: با وجود رد پایبندی ایران به برجام از سوی رئیسجمهوری آمریکا، حتی اگر ایالات متحده تحریمهای یکجانبهای را علیه ایران اعمال کند، به پروژههای گازی مشترک با ایران ادامه خواهیم داد. با این وجود، برخی رسانهها بهتازگی بر اساس ترجمه گزارشی که در رویترز منتشر شده، از احتمال خروج توتال از پروژه فاز ١١ پارس جنوبی خبر دادهاند.

توتال علاقهای به کنارهگیری ندارد

توتال میتواند از قرارداد با ایران شانه خالی کند؟ منصور معظمی، عضو هیئت علمی دانشکده نفت، دراینباره به «شرق» میگوید: این قراردادی دوطرفه است که بین شرکت توتال و شرکت ملی نفت بسته شده است. اگر به هر دلیلی توتال از این قرارداد کنارهگیری کند، از منظر بینالمللی به نفع توتال نیست. درست است توتال یک شرکت بینالمللی است؛ اما در قالب قرارداد کار میکند. در عالم تجارت و کسبوکار، اینکه شرکا به تعهدات خود احترام بگذارند نکتهای کلیدی است. به نظر من توتال نیز نمیخواهد و علاقهمند نیست از قرارداد بیرون برود. توتال هم میخواهد کار خود را بر اساس قرارداد انجام دهد و هم به تعهدات خود عمل کند؛ مگر اینکه مناسبات بینالمللی ایران و فرانسه تغییر کند و به سمت دیگری برود. توتال منافع زیادی در کشورهای دیگر دارد و از منظر بینالمللی برایش مزاحمت ایجاد میکنند؛ بنابراین روابط سیاسی ما با فرانسه روابط خوبی است و به نظر نمیرسد دچار چالشی جدی شود. بااینحال باید صبر کنیم و ببینیم چه پیش خواهد آمد.

ضمن اینکه پرداختن به این مسئله به صلاح کشور نیست. بههرحال توتال قرارداد بسیار مهمی را بسته و صلاح کشور هم بر این است که این قرارداد اجرائی شود و همه باید شرایط را فراهم کنیم تا شرکتهای بینالمللی در ایران سرمایهگذاری کنند. به گفته معظمی، در صنعت نفت حدود ١٥٠میلیارد دلار در پنج سال نیاز به سرمایهگذاری داریم؛ یعنی حداقل سالی ٣٠ میلیارد دلار. منابع داخلی کشور اجازه نمیدهد؛ بنابراین باید اجازه دهیم شرکتهای معتبر بینالمللی با ما مشارکت کنند. اینکه آنها را بترسانیم و فضا را تیرهوتار نشان دهیم و فضاسازی کنیم، به نفع کشور نیست.

من هم فکر نمیکنم توتال به این سادگی کنارهگیری کند. به نظر میرسد تا جایی که امکانپذیر است، سعی میکند سختیها را بپذیرد؛ مگر اینکه شرایط از نظر بینالملل خیلی ویژه شود. او در پاسخ به این پرسش که بر اساس قرارداد این مجوز به توتال داده میشود که کنارهگیری کند یا خیر، ادامه میدهد: هر قراردادی یکسری شروط دارد که چگونه طرفین کنار بروند. قراردادهای توتال تابع قانون تجارت بینالملل است. ممکن است روزی نه توتال که ایران تصمیم بگیرد از این پروژه بیرون برود؛ اما قرارداد بهگونهای نوشته شده که سعی شود منافع دو طرف حفظ شود. بههرحال، توتال آماده شده، اظهار علاقه کرده، بیانیه داده و قرارداد امضا کرده است که پنج میلیارد دلار در ایران سرمایهگذاری کند.

بر اساس قرارداد خیلی از تجهیزات ساخت داخل است. در این قرارداد بسیاری از سازندگان ایرانی به کار گرفته میشود و با آنها صحبت میکند و توتال با سازندگان در حال صحبت است. بااینحال بههمخوردن قرارداد با توتال را به این سادگیها نمیبینم؛ بنابراین نباید خوشحال باشیم این قراردادها دچار مشکل شود. معظمی با تأکید بر اینکه بخش عمدهای از این مسائل سیاسی است، اضافه میکند: ما نباید با منافع ملی بازی کنیم. همه گروههای سیاسی با وجود اختلافنظرهای سیاسی، باید در منافع ملی باهم یکسان باشند. شرکتهای خارجی هم باید به تعهدات خود عمل کنند تا این مسائل بهانهای برای مخالفان نباشد.