تفویـض اختیـارات ارزی بانک مرکـزی؟

از نگاه برخی کارشناسان یکی از عواملی که میتواند نرخ ارز را با نوساناتی همراه کند اظهار نظراتی از سوی مقامات مختلف است. این موضوع حتی چند روز پیش مورد انتقاد وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز قرار گرفت که برخی اظهارنظرات غیرکارشناسی بازار ارز را تحت تاثیر قرار میدهد.

با وجود این، طی چند وقت اخیر از نمایندگان مجلس گرفته تا برخی مقامات اجرایی کشور از تصمیمات جدید ارزی کشور خبر دادهاند. آن زمان که رییس کل بانک مرکزی در مجلس حاضر و با درخواست نمایندگان مجلس مبنی بر حذف ارز مسافرتی مواجه شد دقایقی طول نکشید که نمایندگان مجلس این خبر را اعلام کردند.

در آن روز هرچند از سوی نمایندگان مجلس اعلام شد که رییس کل بانک مرکزی موافقت اولیه خود را ابراز و اعلام کرده که در این مورد تصمیمگیری خواهد شد اما از صبح فردای آن روز برخی شعب بانکی این موضوع را اجرا کردند.

عبدالکریم رجبی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در چهارم مرداد ماه گفته بود: پیشنهاد نمایندگان به رییس کل بانک مرکزی در جلسه غیرعلنی امروز این بود که از این پس فقط زائرین عتبات و حجاج بتوانند از ارز مسافرتی استفاده کنند و سایر مسافران از بازار آزاد ارز تهیه کنند که این پیشنهاد با نظر مساعد بهمنی مواجه شد و وی قول داد که این موضوع به تصویب برسد.

با وجود این، روز بعد این تصمیم اجرا شد که یک مقام بانکی در این مورد گفت: اعلام رییس کل به نوعی مفهوم ابلاغ دارد. در واقع یک نوع دستور و ضابطهای است که قابلیت اجرا دارد، حتی ابلاغیههای دولت هم این گونه است که گاهی برخی از آنها نیاز به طی کردن پروسههای اداری دارند و برخی این گونه نیست و این موضوع تاثیرش را هم در بازار آزاد بر روی قیمت دلار گذاشت.

پس از این 15 مردادماه امسال رییس کل بانک مرکزی از تک نرخی شدن ارز و اعلام نرخ جدید ارز مرجع تا 10 روز آینده خبر داد که طولی نکشید این موضوع از سوی دبیر ستاد هدفمندسازی یارانهها رد شد.

در حالی که به گفته کارشناسان بانکی اختیار تصمیمات ارزی با بانک مرکزی است اما سه روز پس از اظهار نظر رییس کل بانک مرکزی، دبیر ستاد هدفمندسازی یارانهها عنوان کرد: تا جایی که من اطلاع دارم، دولت تصمیمی برای تغییر نرخ ارز مرجع نگرفته است.

با این حال دو روز بعد (20 مرداد ماه) امسال سخنگوی اقتصادی دولت اظهار کرد: اولویت نخست و بهینه ما تک نرخی کردن ارز است و در برنامه پنجم هم نظام ارزی کشور مدیریت شناور شده تعیین شده است. نظام شناور ارزی مدیریت شده تلویحا به این معنی است که ارز، تک نرخی باشد و در دامنهای خاص بتوانیم آن را مدیریت کنیم.

شمسالدین حسینی تصریح کرد: با توجه به مجموعه دلایلی، امروز در بازار ارز کشور بازار موازی هم ایجاد شده، اما دغدغه ما همچنان تک نرخی کردن ارز است، نه اینکه به سمت چند نرخی شدن برویم.

جدای از این، از سوی مجلس نیز خبر رسید که بالابردن نرخ ارز مرجع منتفی شده است.غلام رضا مصباحی مقدم، رییس کمیسیون برنامه و بودجه در گفت وگویی که با مجله تجارت فردا داشته به جلسه اخیر با مسئولان بانک مرکزی اشاره کرده و در این مورد صراحتا گفته است: در حال حاضر تمام تصمیمگیریهای ارزی در کارگروه ارزی گرفته میشود.

وی در این مورد گفته است: رییس جمهوری تصمیمگیری در مورد نرخ ارز را به کارگروه ارزی سپرده است. البته این طور نیست که بگوییم تصمیمگیری مدیریت ارزی بانک مرکزی تحمیلی از سوی رییس جمهوری است.

این سخنان در حالی است که طبق گفته معاون ارزی سابق بانک مرکزی اختیارات تصمیمگیری ارز کشور با بانک مرکزی است.

کمال سید علی در این مورد به ایسنا میگوید: طبق قوانین بانک مرکزی، این بانک 10 وظیفه اصلی دارد که یکی از آنها حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی است. بانک مرکزی وظایف دیگری در رابطه با حجم پول و تنظیم کردن نظام پولی کشور و نگهداری ذخایر دارد که اگر قرار باشد از سوی نهادی دیگر در مورد ارز تصمیمگیری شود ممکن است آن ذخایر ارزش خود را از دست بدهند.

وی تصریح میکند: هیچکس به غیر از بانک مرکزی نمیتواند در مورد ارز تصمیمگیری کند و حتی اینکه در قانون برنامه ذکر شده نظام ارزی شناور مدیریت شده برای آن است که دست بانک مرکزی برای اتخاذ تصمیمات ارزی باز باشد.

از سوی دیگر در حالی که رییس کل بانک مرکزی همواره بر استقلال این بانک تاکید دارد آیا در مورد اعلام تصمیمات ارزی کشور اختیارات را واگذار میکند؟