هدفمندی واقعی؛ دستورکار بودجه

بودجه، گروگان یارانهها

از زمان اجرای طرح هدفمندی یارانهها تاکنون بودجه سالانه کشور در گروگان یارانهها بوده است. حجم بالایی از بودجه هر سال صرف پرداخت یارانه نقدی به شهروندان میشود، حال آنکه اجرای این طرح نتوانسته به اهداف خود که همان کاهش فاصله طبقاتی است، برسد. بر این اساس، در سالهای اخیر هدفمندی واقعی مطرح شده و مسئولان و کارشناسان اقتصادی عنوان میکنند باید از پرداخت یارانه نقدی به دهکهای پر درآمد اجتناب کرد و جای آن یارانه اقشار کمدرآمد را افزایش داد. هر چند در سالهای اخیر طرحهایی در این راستا انجام شده، اما همچنان یارانه نقدی به اکثر شهروندان داده میشود و عوارض آن همچنان به قوت خود باقی است. کارشناسان امیدوارند در بودجه سال 97 تمهیداتی در این زمینه اندیشیده شود.

تصویب تعدادی از تبصرههای بودجه

یکشنبه این هفته خبر رسید که تعدادی از تبصرههای بودجه سال 97 در هیات دولت به تصویب رسیده است. بر این اساس دولت موظف شد بدهی خود به بخشهای خصوصی و تعاونی و نهادهای عمومی غیردولتی را از محل واگذاری اموال و داراییها و سهمالشرکه متعلق به دولت و موسسات و شرکتهای دولتی پرداخت کند. به موجب یک بند دیگر سقف تسهیلات تامین مالی خارجی برای طرحها علاوه بر باقیمانده سهمیه سال قبل معادل ریالی ۳۰میلیارد دلار تعیین شد. بر اساس یک تبصره با هدف حمایت از شرکتها و موسسات دانشبنیان و تجاریسازی نوآوری و اختراعات معادل ریالی ۲۰۰میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی اختصاص مییابد. همچنین بانکهای عامل اجازه دارند از محل سپردهگذاری صندوق توسعه ملی در آن بانک نسبت به اعطای تسهیلات ارزی به سرمایهگذاران بخش خصوصی، تعاونی و نهادهای عمومی غیردولتی برای طرحهای توسعهای بالادستی نفت و گاز با اولویت میادین مشترک و جمعآوری گازهای همراه در راستای افزایش ضریب بازیافت مخازن و احیای چاههای قدیمی و همچنین طرحهای حمل و نقل درون و برونشهری اقدام کنند. در این لایحه، سقف معافیت مالیاتی مبلغ ۲۴۰میلیون ریال تعیین شد و نرخ مذکور بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر مبلغ مذکور تا پنج برابر آن مشمول مالیات سالانه ۱۰درصد و نسبت به مازاد آن ۲۰درصد است. دولت همچنین مصوب کرد وزارت کشور بتواند در سال ۱۳۹۷ از محل ۲۰درصد از وجوه یکی از مواد مرتبط در قانون مالیات بر ارزش افزوده برای تامین ماشینآلات خدماتی و عمرانی و تامین بخشی از هزینههای طرحهای تملک دارایی سرمایهای شهرهای زیر ۱۰۰هزار نفر جمعیت و روستاها به ترتیب نسبت به ۷۰درصد و ۳۰درصد پرداخت کند. بر اساس یک بند دیگر، به دولت اجازه داده میشود که برای اجرای عملیات تکمیل و احداث شبکههای فرعی آبیاری و زهکشی، اجرای عملیات آب و خاک کشاورزی، احداث آببندانها، مرمت و بازسازی قنوات دولت از محل سهم کمک بلاعوض هزینه کند. همچنین به موجب یک بند، کاهش اعتبارات برنامههای پژوهشی ممنوع شد. در مورد تامین کسری اعتبارات دیه محکومان معسر با اولویت زنان معسر و مواردی که پرداخت خسارات برعهده بیتالمال یا دولت باشد، با تصویب هیات نظارت صندوق تامین خسارتهای بدنی تصمیمگیری شد. دولت همچنین درباره کلیه مشمولان خدمت وظیفه عمومی که بیش از هشت سال غیبت دارند، با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت به صورت نقد و اقساطی تا پایان سال ۱۳۹۷ موافقت کرد.

باز هم هدفمندی یارانهها

همانطور که عنوان شد در سالهای اخیر همواره هدفمندی یارانهها نقش زیادی در بودجه ریزی کشور داشته است. آنچنان که رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس میگوید برای بودجه سال آینده نیز این مبحث اهمیت زیادی دارد. کارشناسان امیدوارند مصوباتی که در زمینه قطع یارانه اقشار پردرآمد به تصویب رسیده در بودجه سال 97 مورد توجه قرار گیرد و بالاخره هدفمندی یارانهها به سرانجام خوبی برسد. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: رویکرد کاهش هزینهها و حرکت به سمت بودجهریزی عملیاتی و مدیریت هزینههای کلان کشور در لایحه بودجه سال ۹۷ مدنظر قرار دارد. به گزارش «آرمان» و به نقل از پژوهشکده پولی و بانکی، محمدرضا پورابراهیمی در خصوص نشست مشترک اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس با رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: در این جلسه، از لایحه بودجه سال ۹۷ رونمایی شد و اعضای کمیسیون در خصوص افزایش بهبود کمی و کیفی لایحه بودجه، دغدغهها و نظرات کارشناسی خود را بیان کردند.او ادامه داد: با توجه به بررسی لایحه بودجه سال آینده در نشست مشترک کمیسیون اقتصادی با مسئولان سازمان برنامه و بودجه، احساس میشود رویکردها و سمتگیریهای لایحه بودجه، غیرمحافظهکارانه است که این موضوع نویدبخش انجام حرکتهای مثبت در اقتصاد کشور است. پورابراهیمی افزود: با توجه به بررسیهای انجام شده در این جلسه، رویکرد کاهش هزینهها و حرکت به سمت بودجهریزی عملیاتی و مدیریت هزینههای کلان کشور در لایحه بودجه سال ۹۷ مدنظر قرار داده شده و بهطور مثال به موضوعاتی مانند هدفمند کردن واقعی پرداخت یارانهها توجه شده است.