روایت ۱۰۰ روزه از صنعت

«آخرین وضعیت طرح رونق تولید و تسهیلات پرداختی به متقاضیان، پروانههای بهرهبرداری صادره، جوازهای تاسیس صادره، وضعیت شهرکهای صنعتی، طرحهای معدنی، کشفیات قاچاق عملکرد پنج صندوق حمایتی و...» سرفصل اقدامات صورت گرفته در ۱۰۰ روز نخست فعالیت این وزارتخانه در دولت دوازدهم محسوب میشود که در این گزارش به آن پرداخته شده است. اما آنچه در این گزارش از دید پنهان مانده وضعیت «جذب سرمایهگذاری خارجی، اهم اقدامات صورت گرفته از سوی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و اقدامات صورت گرفته در حوزه تجارت» بوده که وضعیت این بخشها هنوز نامشخص است.  در گزارش منتشر شده از سوی این وزارتخانه، پرداخت بیش از ۲۶ هزار و ۸۵۱ میلیارد ریال تسهیلات طرح رونق تولید، صدور ۴۹۵۰ فقره جواز تاسیس و ۱۷۲۴ فقره پروانه بهرهبرداری صنعتی بهعنوان اهم اقدامات وزارت صنعت، معدن و تجارت در ۱۰۰ روز نخست فعالیت دولت دوازدهم یاد شده است. براساس گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ۱۷۲۴ فقره پروانه بهرهبرداری صنعتی ۶هزار و ۸۷۶ میلیارد تومان سرمایه اختصاص یافته و شرایط برای اشتغال ۲۷هزار و ۸۳۹ نفر نیز ایجاد شده است.

در عین حال، در مدت زمان مورد بررسی ۴۹۵۰ جواز تاسیس صادر شده؛ سرمایه پیشبینی شده برای این تعداد جواز تاسیس بیش از ۵۸ هزار میلیارد تومان با پیشبینی اشتغال برای بیش از ۱۱۲ هزار نفر است.  در کنار جوازهای صادره در ۱۰۰ روز نخست دولت دوازدهم، گزارش منتشر شده بیانگر آن است که در این مدت «۱۷۷ گواهی کشف و ۳۲۵ پروانه اکتشاف در حوزه معدن، ۹۰ جواز تاسیس و ۳۵ پروانه خدمات فنی و مهندسی و هفت جواز تاسیس و یک پروانه مرکز پژوهشهای صنعتی و معدنی» نیز در کشور صادر شده است که از آنها میتوان بهعنوان دیگر اقدامات انجام شده از سوی این وزارتخانه یاد کرد.

وضعیت رونق تولید

اقدامات صورت گرفته از سوی این وزارتخانه درخصوص طرح رونق تولید نیز بیانگر پرداخت بیش از ۲۶ هزار و ۸۵۱ میلیارد ریال تسهیلات به متقاضیان است. طرح رونق تولید سال گذشته و در راستای رفع چالش نقدینگی بنگاههای تولیدی کلید خورد و مطابق آن مقرر شد تا ۱۶۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات به ۷۵۰۰ بنگاه متقاضی پرداخت شود، اما با اتمام طرح رونق تولید سال ۹۵ مشخص شد که ۱۲ هزار واحد صنعتی از این تسهیلات استفاده کردند. اما در فاز دوم طرح رونق تولید که در سال جاری استارت آن زده شد نیز مقرر شد ۳۰۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات به بنگاههای کوچک و متوسط پرداخت شود. ارزیابیها نشان میدهد از زمان آغاز ثبتنام فاز دوم طرح رونق تولید در اوایل تابستان تا اواخر آبان، ۳۵هزار و ۹۹۳ فقره ثبتنام صورت گرفته که ۱۴ هزار و ۶۹۹ مورد از آنها با مبلغ بیش از ۱۰۰هزار میلیارد ریال به بانکهای عامل معرفی و دو هزار و ۸۸۷ مورد نیز تسهیلات دریافت کردهاند.  در زمینه صدور مجوزهای صنفی نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت در یکصد روز نخست دولت دوازدهم ۸۸ هزار و ۵۸۴ مجوز صنفی صادر کرد که شامل ۲۰ هزار و ۱۴۷ مجوز تولیدی، ۵۴ هزار و ۵۶۹ مجوز توزیعی و ۱۳ هزار و ۸۶۸ مجوز خدماتی بوده است. در این فاصله زمانی گزارش منتشر شده از حوزه نظارت مستمر بر بازار نیز ۸۹۲ هزار بازرسی انجام شد که کشف ۶۳ هزار تخلف، تشکیل ۵۰ هزار پرونده و رسیدگی به ۲۹ هزار شکایت مردمی در همین راستا انجام گرفت.

اما در چارچوب همکاری با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و سازمان تعزیرات حکومتی با هدف ممانعت از عرضه محصولات قاچاق نیز بیش از ۷۷ هزار بازرسی در ۱۰۰ روز نخست فعالیت این وزارتخانه صورت گرفته و سه هزار پرونده تشکیل شده که ارزش ریالی این کشفیات بیش از ۱۳۱ میلیارد ریال بوده است.

اقدامات معدنی در ۱۰۰ روز

اما در کنار اقدامات صورت گرفته در صدور جوازهای صنعتی، گزارش منتشر شده بیانگر آن است که واگذاری ۱۰۷ پهنه اکتشافی مصوب به مساحت تقریبی ۴۰۷ هزار کیلومتر مربع و شناسایی ۴۰۰ محدوده امید بخش معدنی جدید از اهم اقدامات وزارت صنعت، معدن و تجارت در ۱۰۰ روز نخست فعالیت دولت دوازدهم بوده است. «تدوین نقشه راه دولت دوازدهم در توسعه و توانمندسازی معادن و صنایع معدنی با حضور خبرگان بخش معدن و صنایع معدنی» از دیگر اقداماتی است که در این گزارش از آن بهعنوان مهمترین برنامههای وزارت صنعت، معدن و تجارت در ۱۰۰ روز نخست استقرار دولت دوازدهم یاد شده و «اتمام ساماندهی تمامی محدودههای اکتشافی و معدنی و ساماندهی محدودههای شن و ماسه رودخانهای در ۱۸ استان» نیز در این مدت در دستور کار قرار گرفته است. از سوی دیگر، وزارت صنعت، معدن و تجارت در این بازه زمانی ۱۰۷ پهنه اکتشافی مصوب به مساحت تقریبی ۴۰۷ هزار کیلومتر مربع را واگذار کرده است و ۴۰۰ محدوده امید بخش معدنی جدید از سوی این وزارتخانه شناسایی شده است.

آزادسازی محدودههای اکتشافی و پهنهها در سه مرحله برای فعال شدن محدودههای معدنی راکد و بلوکه شده و تکمیل اکتشافات معدنی در بیش از ۱۶ هزار و ۱۶۰ کیلومتر مربع در قالب ۱۹ پروژه به منظور اکتشاف عناصر پایه فلزی و غیرفلزی نیز از دیگر اقدامات انجام شده در این حوزه در یکصد روز ابتدایی دولت دوازدهم بود. از سوی دیگر در این مدت استارت عملیات اکتشافی به مساحت بیش از ۳۶ هزار و ۵۳۵ کیلومتر مربع در قالب ۴۵ پروژه زده شد که گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که از این تعداد ۳۶ پروژه پیشرفت فیزیکی بیش از ۵۰ درصدی و ۹ پروژه دیگر کمتر از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشتهاند. از سوی دیگر در ۱۰۰ روز نخست فعالیت دولت دوازدهم اکتشاف عناصر خاکی در ۶ استان زنجان، یزد، البرز مرکزی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل به مساحت ۱۰۹ هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربع صورت گرفته که ۱۰ هزار و ۴۸۵ کیلومتر مربع نیز بهعنوان محدودههای امیدبخش برای ادامه فعالیت اکتشافی معرفی شده است. اجرای عملیات میدانی در بیش از دو هزار و ۷۹۰ کیلومتر مربع از مساحت کشور در قالب ۱۸ منطقه به منظور تولید اطلاعات پایه زمینشناسی در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰ برای نمایش عوارض بیش از ۵۰ متر نیز از دیگر برنامههای اجرا شده در این یکصد روز بوده است.

تداوم اکتشاف کارستی

از سوی دیگر در این مدت اکتشاف منابع آب کارستی در ۹ استان البرز، یزد، مرکزی، لرستان، آذربایجان غربی، فارس، سمنان، خراسانهای رضوی و شمالی به مساحت ۱۱۵ هزار و ۷۰۰ کیلومتر مربع ادامه پیدا کرد و مناطق مستعد حضور آب تعیین و شناسایی شد. پیمایش صحرایی بیش از ۵۰ هزار کیلومتر مربع در محلهای اصلی کانون گرد و غبار و برداشت یک هزار و ۴۰۰ نمونه سطحی و ۵۰۰ نمونه اتمسفری در بیش از ۶۰ درصد از کانونهای شناسایی شده در کشور نیز از دیگر اقدامات در این مدت بوده است. 

وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین در ۱۰۰ روز نخست دولت دوازدهم آغاز بررسی، پایش و تعیین دقیق محل گسلهای لرزه زای کلان شهرهای کشور پیرو مصوبه شورای عالی شهرسازی وزارت راه و شهرسازی با اولویت شهرهای تهران، تبریز، کرج، مشهد و کرمان را در دستور کار خود قرار داد. در این بازه زمانی ساماندهی و مدیریت مطالعات ژئوتوریسم و ژئوپارک کشور در قالب مصوبه برنامه بینالمللی علوم زمین و ژئوپارکها (IGGP) در مجمع عمومی یونسکو در سال ۲۰۱۶ آغاز شد. اما درخصوص اقدامات صورت گرفته در شهرکهای صنعتی در ۱۰۰ روز نخست دولت دوازدهم نیز میتوان به امضای ۱۱۵۲ فقره قرارداد سرمایهگذاری در شهرکها و نواحی صنعتی به مساحت ۴۴۱ هکتار طی ۱۰۰ روزه دولت دوازدهم اشاره کرد. از سوی دیگر در مدت زمان مورد بررسی دو شهرک و ناحیه صنعتی به بهرهبرداری رسیده و ۵۵۰ هکتار زمین صنعتی ایجاد شده است. اما در مدت کوتاه آغاز به کار دولت دوازدهم در مجموع ۵۲۳ واحد صنعتی با اشتغال ۶۷۲۶ نفر بهرهبرداری شد و ۲۲۹ واحد صنعتی که غیر فعال بودند مجددا راهاندازی شدند و با بهرهبرداری مجدد از این واحدها ۴ هزارو ۳۱۰ نفر مشغول به کار شدند. تشکیل ۵ کنسرسیوم صادراتی و تامین آب برای ۳ شهرک و ناحیه صنعتی به میزان ۱۱۲ لیتر بر ثانیه از دیگر اقدامات سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران در دولت دوازدهم محسوب میشود.

در بخش آموزش و پژوهش نیز اقدامات صورت گرفته بیانگر آن است که در ۱۰۰ روز نخست آغاز به کار دولت دوازدهم برای ۳ میلیون و ۷۳۵ هزار و ۶۴ نفر، ۳ هزار و ۹۱ دوره آموزشی کوتاهمدت برگزار شده است.  از سوی دیگر در مدت زمان مورد بررسی دفتر آموزش، پژوهش و فناوری، ۹۰ فقره جواز تاسیس خدمات فنی و مهندسی را صادر و ۲۲ فقره جواز تاسیس خدمات فنی و مهندسی را تمدید کرده است. همچنین ۳۵ فقره پروانه فنی مهندسی نیز از سوی این دفتر صادر و ۱۶ فقره پروانه فنی مهندسی نیز تمدید شده است.

در کنار موارد مذکور هفت فقره جواز تاسیس مرکز پژوهشهای صنعتی و معدنی صادر و یک مورد جواز تاسیس مرکز پژوهشهای صنعتی و معدنی نیز تمدید شده و سه مورد پروانه پژوهش مرکز پژوهشهای صنعتی و معدنی (از لحاظ اساس نامه و عملکرد با مرکز پژوهشهای صنعتی و معدنی متفاوت هستند) را صادر کرده است. اقدامات صورت گرفته از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ۱۰۰ روز نخست دولت دوازدهم درخصوص صندوقهای حمایتی نیز بیانگر پوشش صادراتی بیش از ۶۰۰ میلیون دلاری صندوق ضمانت صادرات است. عقد ۳۰ قرارداد تسهیلات از سوی صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا) و صدور و تمدید ۱۱۵ ضمانت نامه در صندوق ضمانت سرمایهگذاری صنایع کوچک از دیگر اقداماتی است که در این مدت زمان از سوی صندوقهای حمایتی صورت گرفته است.

براساس گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنعت، صندوق توسعه صنایع دریایی در ۱۰۰ روز نخست دولت دوازدهم بررسی ۲۸ درخواست تسهیلات به ارزش ۶۰۶ میلیارد ریال را در دستور کار خود قرار داد که ۲۰ درخواست به ارزش ۴۷۷ میلیارد ریال مورد تایید قرار گرفت و ۱۲ درخواست در بانک عامل به ارزش ۲۳۰میلیارد ریال به تصویب رسید. درخصوص صندوق ضمانت سرمایهگذاری صنایع کوچک نیز گزارش منتشر شده بیانگر صدور و تمدید ۱۱۵ ضمانتنامه به ارزش ۸۸۸ میلیارد ریال و وصول ۱۴ میلیارد ریال از مطالبات در مدت زمان مورد بررسی است.  صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی نیز در این مدت ۱۳ ضمانت نامه و بیمه نامه به ارزش یک هزار و ۲۲۱ میلیون ریال در یکصد روز اول دولت دوازدهم صادر کرده است.   عقد ۳۰ قرارداد تسهیلات به مبلغ بیش از ۴۸ میلیارد ریال و صدور و تمدید ۸۵ ضمانتنامه به ارزش ۳۳۱میلیارد ریال نیز از مهمترین برنامههای اجرایی صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا) بود.

از سوی دیگر، گزارش منتشر شده از سوی وزارت صنعت بیانگر آن است که صندوق ضمانت صادرات نیز در ۱۰۰ روز نخست دولت دوازدهم بیش از ۶۰۰ میلیون دلار پوشش صادراتی انجام داده و بیش از ۱۵ میلیون دلار خسارت پرداخت کرده است. بازیافت و وصول مطالبات داخلی و خارجی معادل ۱۰ میلیون دلار و پرداخت نقدی و تعهدی معادل ۱۰۸میلیارد ریال کمک یارانه کارمزد و حق بیمه نیز از دیگر اقدامات انجام شده از سوی صندوق ضمانت صادرات در یکصد روز ابتدایی دولت دوازدهم است.