فینال برجامی اروپا با آمریکا

شبکه تلویزیونی «سیانان» در گزارشی به نقل از یک دیپلمات ارشد اروپایی از سفر تیم مشترک سه کشور اروپایی به واشنگتن برای دفاع از توافق هستهای خبر داد.

همزمان وزیر خارجه آمریکا نیز با تکرار ادعاهای خود علیه ایران گفت که از شرکای اروپایی خود میخواهیم که در مقابله با مجموعه رفتارهای مخرب ایران، به ما بپیوندند. از روز ۲۲ مهرماه با خودداری ترامپ از تایید پایبندی ایران، کنگره آمریکا ۶۰ روز فرصت یافت تا تصمیم بگیرد که برجام را بهصورت فعلی ادامه دهد یا تحریمهای جدیدی علیه تهران وضع کند. از این زمان دو هفته بیشتر باقی نمانده است. در این شرایط است که اکنون شبکه تلویزیونی سیانان از سفر نمایندگان سه کشور اروپایی در قالب یک تیم به واشنگتن برای «دیدار با اعضای کنگره، مقامات وزارت خارجه و احتمالا مقامات کاخ سفید» خبر میدهد.

در این گزارش به نقل از یک «منبع دیپلماتیک» که به نامش اشارهای نشده آمده است که سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه برای دفاع و محافظت از توافق اتمی موسوم به برجام «جبههای متحد» تشکیل دادهاند. تیم مشترک سه کشور اروپایی در روزهای پنجشنبه و جمعه هفته جاری با هدف «افزایش فشار بر آمریکا» دیدارهای خود را در واشنگتن انجام خواهند داد.

طبق قانون مصوب کنگره ایالاتمتحده، رئیسجمهوری این کشور موظف است هر ۹۰ روز پایبندی جمهوری اسلامی به توافق اتمی سال ۹۴ را تایید کند؛ اما دونالد ترامپ روز ۲۲ مهرماه گذشته، پس از دو بار تایید پایبندی ایران، از این کار سر باز زد. مقامهای بلندپایه در دولت ترامپ و خود او بارها اشاره کردهاند که ایران با پافشاری بر آزمایش موشکهای بالستیک در واقع به «روح برجام» پایبند نبوده است. اظهارنظری که مقامات ایران آن را مردود میدانند.

پیشتر نیز در زمینه دفاع از برجام اروپاییها تلاش مشترک داشتند، از جمله بیانیه مشترکی که روز ۲۱ مهرماه منتشر شد و در آن از آمریکا خواستند «پیش از هرگونه اقدامی که ممکن است برجام را تضعیف کند تبعات آن برای امنیت ایالاتمتحده و متحدانش را در نظر بگیرند.»

مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با هدف دفاع از برجام سفر ۲ روزه خود به آمریکا را روز سهشنبه ۱۶ آبان برای رایزنی با مقامات بلندپایه کنگره و همچنین دولت آمریکا درخصوص برجام آغاز کرد. در همین رابطه موگرینی با «مایک پنس» معاون رئیسجمهوری آمریکا و «پل رایان» رئیس مجلس نمایندگان ایالاتمتحده دیدار کرد. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین در کنفرانس جمهوریخواهان حاضر در کنگره آمریکا که در کپیتال هیل برگزار میشود، شرکت کرد.

اروپا کنار ما باشد

همزمان با این گزارش و در زمانی که اروپاییها با تلاشهای مشترک خود به دنبال حفظ برجام هستند، وزیر خارجه آمریکا بار دیگر از اروپا خواست که در کنار آمریکا باشد. «رکس تیلرسون» که روز سهشنبه در اندیشکده «ویلسون» در مورد روابط ایالاتمتحده و اروپا سخنرانی میکرد، به مساله ایران پرداخت و از اروپا خواست در مقابله با ایران، به آمریکا بپیوندد. وزیر خارجه آمریکا گفت: «با تصمیم اخیر رئیسجمهور در مورد سیاست ایالاتمتحده در قبال ایران، آنچه ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا را در کنار هم قرار میدهد، بیش از چیزی است که ما را از هم جدا میکند.»

او افزود: «برجام دیگر تنها مرکز ثقل سیاست ایالاتمتحده در قبال ایران نیست. ایالاتمتحده متعهد به مقابله با مجموعه تهدیدات ایران است.» تیلرسون مدعی شد: «از شرکای اروپایی خود میخواهیم که در مقابله با مجموعه رفتارهای مخرب ایران، به ما بپیوندند. رژیم ایران مخالف اصول غربی است و آزادیهای فردی، مذهبی و اجتماعی را سرکوب میکند.»

او سپس مدعی شد: «نه ایالاتمتحده و نه اروپا میخواهند شکلگیری تهدید اتمی دیگری مشابه کرهشمالی را شاهد باشند. هیچ کدام از ما با تلاشهای ایران برای رسیدن به هژمونی در خلیجفارس از طریق حمایت از تروریسم و شبهنظامیان در میدان عراق و سوریه و برنامه فعال موشکهای بالستیک، کنار نمیآییم.»

او در ادامه در اظهاراتی که نشانگر نگرانی واشنگتن از توافق اخیر ایران، ترکیه و روسیه برای حل بحران سوریه است، به صراحت از ترکیه خواست از ایران فاصله بگیرد. تیلرسون گفت: «میدانیم که ترکیه به دلیل نزدیکی جغرافیایی، نمیتواند ایران را نادیده بگیرد. اما از ترکیه میخواهیم بهعنوان یک شریک عضو ناتو، دفاع جمعی از متحدانش در ناتو را در اولویت بالاتری قرار دهد.» وزیر خارجه آمریکا افزود: «ایران و روسیه نمیتوانند منافع اقتصادی و سیاسیای را که عضویت در جامعه ملل غربی به مردم ترکیه ارائه میکنند، فراهم کنند.»

پس از آنکه دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا از تایید توافق هستهای سر باز زد و سرنوشت آن را بهدست کنگره سپرد، قانونگذاران آمریکا در ماه اکتبر قانونی را تصویب کردند که ایران و گروه مورد حمایتش حزبالله را هدف قرار میدهد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی از معدود مقاماتی بود که از این اقدام ترامپ استقبال کرد و به وی بهخاطر این تصمیم به گفته او شجاعانهاش تبریک گفت.

اظهارات مقامات آمریکایی در شرایطی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارش فصلی جدید خود ادامه پایبندی ایران به توافق هستهای را تایید کرد. آژانس میگوید، ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران تا پنجم نوامبر بسیار پایینتر از سقف تعیینشده در توافق بوده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۲ آبان (۱۳ نوامبر) در گزارش فصلی خود همچنین تایید کرد که ایران به تعهدات خود درباره تولید آب سنگین نیز عمل کرده است. آب سنگین در رآکتورهایی استفاده میشود که میتوانند پلوتونیوم قابل استفاده در ساخت بمب اتمی را تولید کنند.

تله مشترک اسرائیل و مصر

از سوی دیگر، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا با دفاع از توافق هستهای با ایران گفت برخی روسایجمهور و پادشاهان دیگر کشورها پیش از حصول این توافق به ما گفتند که بمباران تنها زبان قابل فهم برای ایران است. اما از نظر من این یک تله بود. به گزارش آسوشیتدپرس، جان کری روز سهشنبه در یک همایش در واشنگتن بار دیگر از توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ که در ژوئیه ۲۰۱۵ حاصل شد، دفاع کرد.

کری گفت: اسرائیل و مصر پیش از حصول توافق هستهای به آمریکا گفتند که ایران را بمباران کن؛ چراکه بمباران تنها زبان قابل فهم برای ایران است. اما از نظر من این یک تله بود، زیرا اگر آمریکا ایران را بمباران میکرد همین کشورها بهطور علنی ما را سرزنش میکردند، در حالی که مخفیانه از این بمباران حمایت میکردند. او در ادامه تاکید کرد که رژیم صهیونیستی به معنای واقعی آمریکا را برای چنین اقدامی علیه ایران تحریک میکرد.

وزیر امور خارجه پیشین آمریکا با تکیه بر ادعاهای پیشین واشنگتن و غرب علیه برنامه هستهای ایران گفت که نمیداند آیا ایران پس از گذشت ۱۰ تا ۱۵ سال و پس از پایان محدودیتهای توافق، آیا به دنبال تسلیحات هستهای خواهد رفت یا نه. اما اطمینان دارد که برجام بهترین توافقی است که آمریکا میتوانست به دست آورد.

پیشتر نیز کری روز دوشنبه (۱۵ آبان /  ۶ نوامبر) به همراه کاترین اشتون، مسوول پیشین اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی، در اندیشکده جهانی «چتمهاوس» در لندن به کنگره آمریکا هشدار داد که رد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) از طرف آمریکا عواقب خطرناکی خواهد داشت. کری در لندن گفت نباید موضوعهای مختلف را با هم مخلوط کرد. او گفت برجام موضوع برنامه هستهای ایران را مد نظر دارد و موضوعهای دیگری چون برنامه موشکی این کشور موضوعهای جداگانه دیگری هستند که باید در موردشان تصمیمگیری شود، اما بهطور جداگانه؛ این موضوعها را نباید با برجام درآمیخت. در همان زمان، بیش از ۹۰ دانشمند و پژوهشگر سرشناس آمریکایی در حوزه هستهای، از جمله یک طراح بمبهیدروژنی، با انتشار نامهای علنی از توافقنامه هستهای با ایران (برجام) حمایت کردند و از کنگره آمریکا خواستند تا ایالاتمتحده بهرغم اتهامات دونالد ترامپ، رئیسجمهور این کشور به این توافق پایبند بماند. این دانشمندان و کارشناسان در نامه خود خطاب به هیات رئیسه سنا و مجلس نمایندگان آمریکا، بر «مسوولیت خطیر» کنگره آمریکا تاکید ورزیدهاند و در استدلال خود آوردهاند که این توافق مسیر ایران را برای دستیابی به سلاح هستهای بسته است. در این نامه که به امضای دهها دانشمند و کارشناس سرشناس آمریکا رسیده، آمده است: «کنگره باید وارد عمل شود تا تضمین کند که ایالاتمتحده بخشی از این توافق خواهد ماند.»