بودجه عملیاتی، جلوگیری از اسراف

همچنین باعث میشود سه ماه اول سال را بدون برنامه حرکت کنیم. مفهوم بودجه یعنی برنامه سالانه و مشخص بودن برنامه سال بعد که در آن منابع مالی و هزینههایی که باید صورت گیرد، مشخص میشود. اگر بودجه به موقع تصویب شود هر دولتی میداند از ابتدای سال چه برنامههایی دارد، چه هزینههایی را باید داشته باشد و چه منابع درآمدی را برای انجام برنامههای سالانه دارد.

به میزان تاخیری که در تصویب بودجه اتفاق میافتد، دولت بدون برنامه عمل میکند. همچنین باید نسبت به خود بودجه هم شناخت کامل داشته باشیم، چرا که خود بودجه ما نیز دارای ایرادات بسیاری است و باید دگرگونیهای اساسی و تحولات بنیادین در نظام بودجه ریزی صورت گیرد.

متاسفانه در حال حاضر نظام بودجه ریزی ما نظامی است که بیش از 80 تا 90درصد آن صرف هزینههای جاری میشود و منابع مالی برای تملک دارایی و پروژهها عمرانی باقی نمیماند. امسال نیز همین اتفاق افتاد و تا پنج شش ماه اول سال به دلیل سنگین شدن هزینههای جاری بودجه عمرانی بسیاری تخصیص داده نشده بود. بنابراین ما باید یک تحول کلی در نظام بودجه ریزی داشته باشیم. سالهای بسیاری است که دولتها شعار بودجه ریزی عملیاتی را میدهند، ولی تاکنون این امر اتفاق نیفتاده است.

باید ببنیم امسال این شعار محقق خواهد شد یا خیر. زمانی که ما به سراغ بودجه ریزی عملیاتی میرویم، مشخص میشود ما باید برای تحقق چه اهدافی، چه میزان منابع مالی در نظر بگیریم. تا کنون نظام بودجه ریزی ما بر اساس بودجه ریزی افزایشی و چانه زنی بوده و حاصل آن این شده است که بیش از 90درصد بودجه صرف هزینههای جاری، پرسنل، شاغلان، صندوقهای بازنشستگی و سایر هزینههای زاید شده است، در حالی که اهداف کلان کشور در نظام بودجه ریزی گذشته محقق نشده است. به همین دلیل است که مدام بحث نظام بودجه ریزی عملیاتی مطرح میشود.

همانطور که گفته شد بودجه یعنی تعیین برنامه سالانه. بر این اساس برنامه ششم ما شامل چند بخش است که هر بخش شامل بودجه سالهای 97، 98، 99 میشود. بنابراین در اینجا بودجه یعنی برنامه سالانه برنامههای پنج ساله. اگر بودجهریزی عملیاتی باشد اهداف برنامه ششم محقق میشود. بر این اساس برنامههای سالانه و نظام بودجه باید در راستای تحقق اهداف برنامه ششم قرار بگیرد. زمانی که هدف تحقق برنامههای ششم است بودجه نیز باید مبتنی بر آن اهداف تنظیم شود که به آن بودجهریزی عملیاتی میگویند.

یعنی مشخص میشود هزینه کرد ما برای کدام اقدام و برای تحقق کدام هدف است. بودجهریزیهایی که تاکنون انجام شده عمدتا غیرعملیاتی بوده و اسراف منابع بسیاری صورت گرفته است.