ارائه طرح دوفوریتی یارانه ارزی به مجلس؛ جزئیات طرح

طراحان یارانه ارزی با نظر مجریان مبنی بر جدا شدن بازار کالاهای اساسی و غیراساسی مخالف هستند. موافقان جدایی بازار کالاهای اساسی از کالاهای غیراساسی معتقدند برای اینکه به مردم در زمینه تأمین مایحتاج اساسی و کالاهای ضروری فشاری وارد نشود باید بازار کالاهای اساسی، مواد غذایی و دارویی بر مبنای یک نرخ ارز و بازار کالاهای غیراساسی بر مبنای نرخی دیگر باشد. البته مخالفان این نظر، اختصاص «یارانه ارزی» را راهحلی برای رهایی دادن مردم از متحمل شدن هزینههای تأمین مایحتاج ضروری بر مبنای نرخ ارز آزاد میدانند.

به این ترتیب طراحان ایده «یارانه ارزی» معتقدند ارز باید تک نرخی باشد و یک نرخ مبنا و مرجع همه بازارها (اعم از بازار کالاهای اساسی و غیر اساسی) قرار گیرد. همچنین آنها معتقدند مردم (مصرفکننده نهایی) باید اجناس و کالاهای ضروری و اساسی خود را نیز به نرخ ارز آزاد خریداری کند اما برای اینکه در زمینه تأمین اولیههای معیشتی به مردم فشاری وارد نشود، «یارانه ارزی» به آنها اختصاص پیدا کند.

«محمدرضا پورابراهیمی داورانی» نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت علمی گروه مدیریت مالی دانشگاه تهران از طراحان «یارانه ارزی» است.

پورابراهیمی در حالی که مخالفت خود با جدا شدن بازار کالاهای اساسی از کالاهای غیراساسی را اعلام کرد، گفت: «میگویند بازار اساسی را از بازار غیر اساسی تفکیک کنیم. اما به نظر من این تفکیک اصلاً امکانپذیر نیست. آنقدر بازارها در هم تنیده هستند که اصلاً تفکیک بازار اساسی و غیر اساسی امکانپذیر نیست. یعنی به محض اینکه میگویید بازار گندم را جدا میکنیم، میبینیم بازار موازی دیگری در خوراک دام ایجاد شده و قیمت کنجاله بالا رفته و افراد آمدهاند گندم خوراکی مردم را به دلیل اینکه میصرفد، تبدیل به خوراک دام کرده و مشکل در خرید گندم ایجاد میشود!»

وی افزود: «به هر حال، مجریان پیشنهاد کردهاند که کالاهای اساسی را از غیر اساسیها جدا کنند تا مردم برای خرید کالاهای اساسی به قیمت دلار آزاد هزینه نکنند. اما مخالف جدا کردن بازار کالاهای اساسی و غیر اساسی هستم. با این حال این اعتقاد را هم دارم که مصرفکننده بخصوص اقشار آسیبپذیر و کسانی که درآمدهای پائینی دارند اگر بخواهند کالاهای اساسی را با دلار آزاد دریافت کنند، خیلی برایشان مشکل میشود لذا دولت باید برای اینها فکری کند و مجلس هم در فکر آنها است. اما روش صحیح این نیست که بگوییم یک ارز را دو نرخی میکنیم، یک سری کالای اساسی و یک سری غیر اساسی! به نظرم در این بخش هم رانت ایجاد میشود.»

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی که از موافقان تک نرخی کردن ارز است، درباره «یارانه ارزی» گفت: شاید طی روزهای آینده پیشنهادم در قالب طرح دو فوریتی به صحن مجلس بیاید. پیشنهادم این است که میتوانیم در زمینه کالاهای اساسی و مواد غذایی و دارو «یارانه ارزی» تعریف کنیم. سرانه مصرف این کالاهای اساسی در کشور را اندازهگیری کنیم و سپس این را به شکل یارانه تفاوت ارز آزاد و نرخی که دولت میخواهد هدفگذاری کند - اسمش را بگذاریم مرجع - مبنا قرار دهیم و بگوییم سرانه این را میدهیم؛ آنگاه دیگر همه چیز به نرخ شناور آزاد باشد.