نوبخت: مؤسسات خاص در پاسخ به دولت گفتند با چه جرئتی می‌پرسید چطور خرج می‌کنیم؟

این جملاتی بود که محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور و سخنگوی دولت، در توصیف برخی از مؤسسات و نهادهای جدول مشهور ١٧ بودجه گفت و اضافه کرد: از سال آینده این مؤسسات متناسب با عملکردشان از وزارت ارشاد بودجه خواهند گرفت. رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور که روز گذشته در جمع خبرنگاران حاضر شده بود تا توضیحاتی درباره بودجه سال آتی کشور بدهد، به تشریح ویژگیهای خاص بودجه سال آینده و شیوه بودجهریزی آن پرداخت و گریزی نیز به شایعههای پیرامون افزایش قیمت حاملهای انرژی و آینده یارانههای نقدی زد.

تلاش برای شناخت لایههای پنهان اقتصاد ایران

نوبخت در ابتدای سخنان خود به بحث درآمدهای مالیاتی و لایههای مختلفی که مالیات پرداخت نمیکنند، اشاره کرد و گفت درآمدهای حاصل از مالیاتها و حقوق گمرکی در بودجه سال آینده ١٩٣هزارو ٤٠٠ میلیارد تومان است که این رقم ١١ درصد بیشتر از سال٩٦ پیشبینی شده است که در این بین، ١٠٥ هزار میلیارد تومان آن درآمد حاصل از مالیات است. سؤال اینجاست که آیا میتوان این درآمد را افزایش داد؟ پاسخ ما این است که بله، این امکان وجود دارد. توجه کنید، این افزایش درآمد قابل حصول نه از طریق فشار بر کسانی که امروز مالیات میدهند، بلکه با دریافت مالیات از کسانی که شناساییشده هستند، اما قانون آنها را از پرداخت مالیات معاف کرده است، صورت میگیرد. پیشبینی ما این است که مالیات قابل وصول از این دسته، میتواند چیزی حدود ٤٠ هزار میلیارد تومان باشد. همچنین ما معتقدیم لایه پنهان و غیرشفاف دیگری نیز در اقتصاد ایران وجود دارد که فعالیتهای اقتصادی میکنند، اما مالیات نمیدهند یا مقداری بسیار کمتر از میزانی که باید مالیات بدهند، پرداخت میکنند. پس باید بازنگریهایی درباره معافیتهای مالیاتی انجام دهیم و همزمان توجه خود را به شناسایی لایه پنهانی که مالیات نمیپردازد، معطوف کنیم.

بودجهبگیران ویژه

رئیس سازمان برنامه و بودجه در ادامه سخنان خود، به یکی از جنجالیترین بخشهای بودجه سالانه کشور اشاره کرد و گفت: جدول ١٧ یکی از جدولهای پرمناقشه بودجه کشور بود. ٥٩ نهاد فرهنگی از بین صدها نهاد فرهنگی کشور این اقبال و شانس را داشتند که سالانه چیزی حدود ٢٧٠ میلیارد تومان از بودجه کشور را استفاده کنند. برخی از آنها هم کارهای فرهنگی فاخری انجام دادهاند که نباید نادیده گرفته شود، اما برخی از این نهادها و مؤسسات هستند که اصلا ما نمیدانیم چه میکنند و نمیشود به آنها نزدیک شد. نهتنها نمیتوانستیم از آنها سؤالی بپرسیم، بلکه آنها از ما میپرسیدند که چطور به خودتان جرئت دادهاید از ما میپرسید با بودجه چه میکنیم؟ ما معتقدیم کمک دولت به نهادهای فرهنگی نباید کم یا قطع شود، اما چرا باید فقط به اینها کمک کنیم؟ اصلا اینها چه کاری انجام میدهند که باید به آنها کمک کنیم؟ برخی از وظایف فرهنگی بر عهده دولت است که این نهادها مدعی هستند میتوانند در انجام آن به دولت کمک کنند. ما این بودجه را حذف نمیکنیم، بلکه آن را در اختیار دستگاههای اصلی قرار میدهیم. بودجه را به وزارت فرهنگ و ارشاد میدهیم و این نهادها باید بیایند به وزارت فرهنگ و ارشاد بگویند چه برنامهای دارند و این کار چه بودجهای نیاز دارد. ما فکر میکنیم با این کار، در راستای تحقق عدالت، شفافیت و بهبود نظارت حرکت کردهایم.

برداشت از صندوق برای اولویتها

به گفته نوبخت، به دولت اجازه داده شده است به برخی از اولویتهای برنامه ششم توسعه، بودجه ویژهای اختصاص دهد؛ اولویتهایی مانند مسئله آب، محیط زیست، فاضلاب و پسماند، توسعه منطقه مکران، ریزگردها در خوزستان، توسعه شبکه حملونقل ریلی و... از این دسته هستند که برای آن چیزی حدود ٢٠ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی استفاده خواهد شد. مجلس در سال جاری اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی برای برخی هزینهها مانند صداوسیما و تقویت بنیه دفاعی را صادر کرده بود و ما خواهش کردهایم این اولویتهای مهم را نیز در نظر بگیرد. برای مثال، زلزله اخیر کرمانشاه هزارو ٨٠٠ میلیارد تومان به زیرساختهای منطقه آسیب زده است که نیازمند توجه ویژه برای بازسازی است. همچنین ما معتقدیم کاهش فقر مطلق و اشتغال گسترده، از ویژگیهای خاص این بودجه است که در سالهای گذشته تعریف نشده نبود.

از دستگاهها حسابکشی خواهیم کرد

محمدباقر نوبخت در پاسخ به پرسش خبرنگار «شرق» درباره علت انتشار قسمتی از اوراق مالی اسلامی سال آینده برای پرداخت اصل و سود اوراق سررسیدشده سالهای گذشته و خطر ایجاد چرخهای از بدهی برای دولت، گفت: اوراقی که سال آینده برای بازپرداخت اوراق سررسیدشده منتشر خواهد شد، تنها پنج هزار میلیارد تومان است که میشد از طریق دیگری هم تأمین شود، اما این انتشار علت مهمتری دارد و آن اینکه فیلتر اطمینانی برای دارندگان اوراق ایجاد کند که بدانند دولت اگر حتی پولی برای بازپرداخت این بدهی نداشته باشد، میتواند با انتشار اوراق جدید، اصل پول و سود آنها را بازگرداند. خبرنگار «شرق» در ادامه به اعتراضات حامیان دولت در فضای مجازی نسبت به لایحه بودجه اشاره کرد و پرسید آیا بودجه سال آینده با وعدههای انتخاباتی حسن روحانی تناسبی دارد؟ نوبخت در پاسخ به این پرسش گفت: ٣٤ درصد بودجه سال آینده مبتنی بر عملکرد است و شک نکنید که این مسیر ادامه خواهد داشت و نتایج مثبت این روش را خواهید دید. سال آینده از هر دستگاه خواهیم پرسید با بودجهای که خواهد گرفت چه کاری خواهد کرد و هیچکس پول اضافهای نخواهد گرفت. همانطور که دیدید، قسمتی از مؤسسات که بودجه بیضروری میگرفتند در بودجه سال آتی دیده نشدهاند. خبرنگار «شرق» همچنین از سخنگوی دولت پرسید: در شرایطی که دولت مایل است درآمدهای حاصل از مالیات را افزایش دهد همزمان دو وزیر دولت توافق کردند حد نصاب بررسی مالیاتی حسابهای بانکی را از ٥٠٠ میلیون تومان به پنج میلیارد تومان افزایش دهند که یقینا منجر به کاهش شانس کشف فرارهای مالیاتی خواهد شد. علت این ناهماهنگی چیست؟ سخنگوی دولت در پاسخ به این سؤال گفت: از وزیر اقتصاد خواهش خواهیم کرد دراینباره توضیح دهند.

تخصیص اعتبارات عمرانی مناسب بوده است

در ادامه این نشست خبری رئیس سازمان برنامه و بودجه و سخنگوی دولت به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد. نوبخت در پاسخ به سؤال خبرنگاری که پرسیده بود چرا صرفهجویی در هزینههای کشور از طریق کاهش بودجه برخی نهادها انجام نمیشود و با حذف یارانهها صورت میگیرد، پاسخ داد: این ادعا درست نیست. بودجه رفاه اجتماعی بیشترین سهم را از هزینههای کشور دارند و پس از آن بودجه پژوهشی و آموزشی کشور است. سپس بودجه دفاعی کشور است و بودجه سلامت نیز در رتبه بعدی قرار دارد. ضمن آنکه بودجه رفاه اجتماعی در سال آینده افزایش یافته و اگر هم یارانه تعدادی از افراد حذف شود، به یارانه افراد نیازمند اضافه میشود. نوبخت در پاسخ به سؤال خبرنگار دیگری درباره عدم تخصیص مناسب بودجه طرحهای عمرانی در ششماهه ابتدایی سال گفت: این ادعا نیز درست نیست. ما ٣٠هزار میلیارد تومان در این مدت تخصیص دادهایم و فراموش نکنید که سال گذشته برخی از اعتبارات عمرانی در روز آخر سال تخصیص داده شد و در عمل در نیمه ابتدایی سال جاری مورد استفاده قرار گرفت. نوبخت در پاسخ به سؤالی درباره دلیل انجام هزینههای غیرمرتبط از صندوق توسعه ملی مانند پرداخت پاداش بازنشستگان گفت: همانطور که توضیح دادم، این هزینهها در سال جاری با پیشنهاد مجلس و در آینده نیز با اهتمام ویژه نمایندگان قابل انجام است. تعداد قابل توجهی از فرهنگیان آموزشوپرورش سال آینده بازنشسته خواهند شد که پرداخت پاداش پایان خدمت آنان اهمیت ویژهای دارد.

قصدی برای افزایش قیمت حاملهای انرژی وجود ندارد

نوبخت در پاسخ به سؤالی درباره تعداد کسانی که یارانهشان حذف خواهد شد، گفت: هیچ عددی در این زمینه قطعی نیست. ما پیشبینیهایی درباره این موضوع داریم اما هر عددی که امروز دراینباره میشنوید صرفا گمانهزنی و غیرواقعی است. نوبخت در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره افزایش قیمت حاملهای انرژی نیز گفت: مجلس در همین سال جاری به ما اجازه اصلاح قیمت حاملهای انرژی را داده بود اما ما این کار را نکردیم. بنابراین فعلا دولت قصدی در این زمینه ندارد و اگر بخواهیم چنین کاری بکنیم حتما در جریان قرار خواهید گرفت. نوبخت در پاسخ به سؤال یک خبرنگار که بودجه سال آتی را بودجه گرانی خوانده بود، گفت: هدف بودجه سال آینده ایجاد اشتغال است و ایجاد اشتغال نیز نیازمند منابع است و افزایش درآمدهای دولت صرف برنامههای فقرزدایی و اشتغالزایی خواهد شد. تلاش ما این است که هم تورم را مهار و هم از رکود جلوگیری کنیم.

تعریف افراد نیازمند با کمک مجلس انجام میشود

نوبخت در پاسخ به سؤالی درباره ملاک حذف گروهی از یارانهبگیران گفت: ما میدانیم قرار است فقط به کسانی که واقعا نیاز دارند یارانه بدهیم و بیشتر از پیش هم یارانه بدهیم. اما تعریفمان از نیازمندان نیاز به هماهنگی با مجلس دارد و در آینده مشخص خواهد شد. نوبخت در پاسخ به سؤال دیگری درباره افزایش سهبرابری عوارض خروج از کشور گفت: دریافت عوارض خروج از کشور پدیدهای معمول در جهان است و ما تصمیم گرفتیم از کمک ٩میلیوننفری که در سال به خارج از کشور سفر میکنند برای توسعه گردشگری کشور استفاده کنیم. سخنگوی دولت همچنین در پاسخ به سؤالی درباره نحوه نظارت بر عملکرد دستگاهها در شیوه جدید بودجهریزی گفت: ما برای نظارت بیشتر اغلب بودجه را به صورت استانی ارائه کردیم تا مسئولان استان نظارت جدیتری بر عملکردها داشته باشند.  رئیس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به سؤال خبرنگاری که دولت را به دلیل انتشار اوراق مالی اسلامی، دولتی آیندهفروش خوانده بود، گفت: توجه کنید که دولت کنترل کاملی بر اوراق مالی منتشرشده دارد و انباشتی در این زمینه اتفاق نیفتاده و نمیافتد که بخواهد آیندهفروشی قلمداد شود. دقت کنید که این درآمدهای حاصل از این اوراق صرف پایان پروژههایی میشود که اگر راکد بمانند هزینهای بهمراتب بیشتر روی دوش دولت تحمیل خواهند کرد.

محدودیت واردات خواست مقامات عالی نظام از دولت است

سخنگوی دولت در پاسخ به سؤالی درباره ایجاد محدودیتهایی در واردات مانند توقف واردات خودرو گفت: بهصراحت عرض میکنیم مطالبه محدودیت واردات خواسته مقامات عالیه نظام از دولت است. این محدودیت واردات دو نوع است؛ اول اینکه با سیاست تعرفهای واردات را محدود کنیم و دوم اینکه واردات را با سیاستهای غیرتعرفهای مانند ممنوعیت محدود کنیم که البته این قرابتی با قانون ندارد.