به صدا درآمدن زنگ خطر برای ایران با نزدیک شدن آمریکایی‌ها به مرزهای نفتی

علی اصغر زرگر، تحلیلگر اقتصاد سیاسی درباره توافق اوپک برای کاهش سقف تولید و میزان پایبندی عراق به این پیمان اعضا اظهار داشت: اوپکیها در جلسه ای با اعضای غیر اوپک سهمیهای برای افزایش قیمت و کنترل بازار و عرضه بیش از اندازه در بازار توافق کردند و حتی روسیه هم پذیرفت که با توجه به منافعی که در کاهش عرضه داشت با یک ترتیباتی عرضه بیش از اندازه را در بازار کنترل کند و به نظر می رسد تا کنون این توافق رعایت شده و به همین دلیل تا حدودی قیمتها افزایش پیدا کرده و به 60 دلار نزدیک شده است.

وی با اشاره به وضعیت عراق در جمع تولیدکنندگان نفت گفت: عراق در موقعیت خاصی قرار دارد. اولا مدتها تولید اندکی داشته و دیگر اینکه بیشتر قراردادهایی که برای تولید و اکتشاف بوده، آمریکاییها در زمان بحران و چند سالی که بعد از اشغال عراق منعقد کردند بنا بر این با حضور آمریکایی ها در قراردادهای نفتی و میزان نفتی که در گذشته تولید کرده به نظر می رسد عراق میخواهد تولید خود را به سقف قبل و یا بیشتر از آن برساند و این موضوعی است که موجب اختلاف تولیدکنندگان نفت و یا گردهماییهای عرضه نفت در بازار میشود. البته اینگونه نیست که عراق افسار گسیخته بخواهد میزان تولید خود را بالا ببرد، ضمن اینکه در توافقات قبلی هم به این صورت نبود که همه کشورها رعایت کنند.

زرگر تصریح کرد: کشورها با توجه به منافع شان همیشه میزان بیشتری از نفت را به دلخواه خود و بدون اینکه به اوپک اعلام کنند به صورت پنهانی در بازار به فروش رساندهاند. خصوصا اینکه برخی کشورها با توجه به کاهش قیمت نفت به دلار بیشتری نیاز داشتهاند، ولی در مجموع چون به ضررشان بوده سعی کردهاند سقف تولید تعیین شده را رعایت کنند.

وی تاکید کرد: صحبت هایی که عراقیها می کنند و مدعی هستند که به دلار بیشتری نیاز دارند و اینکه میگویند مدتها نفت کشورشان متوقف بوده و کمتر استخراج کرده و فروخته اند، باید به بحث گذاشته شده و در این باره تصمیمگیری شود.

این کارشناس حوزه نفت در ادامه به تشریح وضعیت ایران پرداخت و بیان کرد: ما در پارس جنوبی برای مدت ها از قطر عقب بودیم، عراقیها در غرب کارون بخش عمده ای از قراردادها را با امریکاییها بستند و جدیدا نیز با چین قراردادهایی منعقد کردهاند که نزدیک به مرزهای ایران است، و حتی چاههای مورب بدون اینکه روی زمین نمودی داشته باشد، در نزدیکی ایران حفر شده تا دسترسی بیشتری به مخازن مشترک داشته باشند البته ایران هم بیکار نبوده اما در هر صورت باید هوشیار باشد و بیشتر سرمایه گذاریها و استخراج خود را در میادین مشترک قرار دهد.

وی افزود: در این شکی نیست که ما سرمایه گذاری خارجی کمتری نسبت به همسایگان داریم و بیشتر به شرکتهای بومی و تکنولوژی خود وابسته هستیم که این شرکتهای داخلی هم معمولا تاخیر دارند و گاهی توسعه یک پروژه دو برابر زمان یک پروژه معمولی طول میکشد و در  این تاخیرها هم طرف مقابل بیشترین بهره را می برد. بنا بر این همانگونه که همیشه تاکید می شود که بیشترین سرمایه گذاری ها در منابع مشترک باشد، باید در عمل انجام شود.

زرگر یادآور شد: البته نمی توان گفت عراق هم جای خوبی برای سرمایه گذاری است ولی آمریکا نفوذ زیادی در این کشور دارند و در سال های اولیه اشغال عراق شرکتهایی مثل هالیبرتون قراردادهای عمده بستند و بخش عمده ای از سرزمینهایی که برای سرمایه گذاری برای حفر چاه انتخاب کردند نزدیک به مرزهای ایران است و این زنگ خطری برای ایران است و حتی قبل از انقلاب نیز این موضوع مطرح بوده است به طوری که روی منابع مشترک و مرزها در سالهای 1968 تا 1972 یعنی حدودا 10 سال قبل انقلاب بین ما عراق، قطر، کویت و عراق اختلاف افتاد.

وی خاطرنشان کرد: در کل تکنولوژی استخراج نفت هایتک است و سرمایه گذاری بالایی می طلبد، پروژه ها چندین ساله است و این مسائل پروژه های نفتی را خاص می کند و با توجه به اینکه ما دسترسی به تکنولوژی هایتک و سرمایه نداشتیم، عقب افتاده ایم.

این تحلیلگر ارشد حوزه نفت و انرژی در ادامه بیان کرد: ما اکنون مسئله هسته ای خود را با دنیا حل کرده ایم، خواه نا خواه روابط با دنیا روابطی آنارشیک است یعنی هر کشوری در پی این است که قدرت و نفوذ خود را افزایش دهد، ایران هم به تبع آن یک عمق استراتژیک و عقبه دفاعی دارد و با توجه به خطراتی که تهدیدش می کند نفوذ خود را گسترش می دهد که خوشایند کشورهای قدرتمندی مثل آمریکا و حتی روسیه و کشورهای منطقه نیست. لذا باید ایران در پی موازنه قدرت باشد و در عین حال موضع خود را در سطح بین المللی روشن کند.

وی تاکید کرد: ایران باید با نظام بین الملل کنار بیاید که جز گفت و گو راه حلی ندارد یعنی با حفظ منافع ملی باب گفت و گو را باز کند و با سهم خواهی آمریکا، عربستان، روسیه و ترکیه توافق کلی داشته باشد و به گونه ای جایگاه خود را در نظام بین الملل تعریف و روشن کند و از وضعیت خاصی که ایجاد شده تا نیروها منحرف و فرسوده شوند، خارج شود.

زرگر یادآور شد: ایران باید در این زمینه محتاطانه و با دیپلماسی هوشیارانه جایگاه خود راد در منطقه و جهان مشخص کند و از اینکه باب گفت و گو را باز کند ابایی  نداشته باشد تا به موازنه قدرت در منطقه برسد، یعنی هم تهدید کننده باشد و هم تهدید شونده.