هشدار؛ بحران معیشت در راه هست

مسئولان دولتی و به ویژه رئیس سازمان برنامه و بودجه انتقادات مطرح شده درباره بودجه سال آینده را ناشی از شفافیت بودجهای میدانند. محمد باقر نوبخت میگوید: «این روزها درباره بودجه حرفهای زیادی میشنویم ولی باید به منتقدان بگویم اگر امروز بودجه کاملا شفاف نبود آیا میتوانستید اجزای آن را تحلیل کنید و دستگیر نشوید؟» از طرف دیگر، یک تحلیلگر ارشد مسائل اقتصادی عنوان میکند: «دولت در بودجه سال ۱۳۹۷ سیاستگذاریهایی به نفع غیر مولدها دارد که این تورمزاست و معیشت مردم را تهدید میکند.» عوارض خروج، قیمت بنزین، یارانهها و... همچنان باعث طرح بحثهای مختلف میشود.

بودجه 1194 تریلیون تومانی سال 97 یکی از شفافترین بودجههای ارائه شده در دهههای اخیر است. این لایحه خالی از اشکال نیست، اما همین که اعداد و ارقام و بندها و تبصرههای مشخصی دارد، زمینه اظهارنظر و انتقاد را فراهم کرده است.

پیشبینی 980هزار فرصت جدید شغلی

پایان هفته گذشته سخنگوی دولت در اظهار نظر جدیدی در رابطه با بودجه سال 97 ظهار داشت: این روزها درباره بودجه حرفهای زیادی میشنویم ولی باید به منتقدان بگویم اگر امروز بودجه کاملا شفاف نبود آیا میتوانستید اجزای آن را تحلیل کنید و دستگیر نشوید؟ به گزارش ایرنا، محمد باقر نوبخت افزود: البته قبول دارم بیماری مزمن اقتصادی در کشور وجود دارد که نمیتوان آن را با دارو درمان کرد بلکه باید دست به جراحی بزرگی زد ولی راه حل دیگری وجود دارد که میتوانیم دست بر روی دست بگذاریم و دو سه سال آینده را نیز بگذرانیم و همین بیماری مزمن را با رعایت امانت به دولت بعد بسپاریم. او با تاکید بر اینکه حق نداریم جامعه را متشنج کنیم و باید با آرامش کار خود را پیش ببریم، گفت: از همه میخواهیم انتقاد کنند و هیچکس در زمینه بودجه مسئول نیست بلکه خودم به عنوان محمد باقر نوبخت شخصا مسئول بودجه هستم و اگر اشتباه میکنم بگویید که برگردم. نوبخت یکی از ویژگیهای بودجه سال آینده را توجه به اشتغال دانست و اظهار داشت: در بودجه سال آینده پیشبینی 980هزار فرصت جدید شغلی را کرده ایم زیرا در هر خانهای که میروید حداقل سه بیکار تحصیلکرده وجود دارد.رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه یکهزار و 194هزارمیلیارد تومان در کشور هزینه خواهد شد که ما فقط میتوانیم 368هزارمیلیارد تومان از خزانه دولت برداشت کنیم، گفت: جامعه حق دارد این سوال را بپرسد که مابقی این هزینه را از کجا میخواهید بیاورید؟ نوبخت بیان کرد: در جدول بودجه سالهای گذشته 59 ردیف و موسسه وجود داشت که از دولت کمک میگرفتند و حتی بسیاری از این موسسات را ما نمیشناختیم که در سال جاری این ردیفها حذف شد، البته 194هزارمیلیارد تومان نیز از حقوق گمرکی و مالیات درآمد کسب خواهیم کرد که در عین حال 500هزارمیلیارد تومان نیز طرح و پروژه نیمه تمام در کشور داریم. او ادامه داد: پس باید چیزی بفروشیم تا بتوانیم این میزان را تامین کنیم که اولا ساختمانهای دولتی است که پیشبینی کردیم یکهزارو 500میلیارد تومان و فروش سهام شرکتهای دولت که آن نیز حدود 106هزارمیلیارد تومان خواهد بود و برای تامین بقیه آن مجبور شدیم اوراق قرضه بفروشیم که آن نیز حدود 47میلیارد تومان است. سخنگوی دولت افزود:هزارمیلیارد تومان نیز باید به بازنشستگان برای همسان سازی پرداخت کنیم که با این کسری بودجه مجبور شدیم 20هزارمیلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای اتمام پروژههای نیمه تمام استفاده کنیم.

خروج سالانه ۹میلیارد دلار ارز مسافرتی

نوبخت با بیان اینکه برجام توانست برای دولت گشایش ایجاد کند، گفت: برخی میگویند برجام هیچدستاوردی نداشته ولی من به عنوان رئیس سازمان مدیریت میگویم حداقل گشایشی که داشته این بود که فروش نفت ما از حدود یکمیلیون بشکه به دومیلیون و 410هزار بشکه رسید که توانستیم با پول آن هزینههای جاری دولت و حقوق کارمندان را پرداخت کنیم. البته ترامپ از اقدام و مذاکرات ما و به ثمر رسیدن برجام بسیار میسوزد و میداند که اگر برجام به ثمر نمیرسید مشکلات زیادی در کشور وجود داشت. او به بحث قبلی خود برگشت و ادامه داد: خلاصه برای طرحهای عمرانی پول کافی نداریم و برای این کار مجبور شدیم سال گذشته 17هزارمیلیارد تومان از بانکها پول بگیریم تا بتوانیم واحدهای متوقف و نیمه تعطیل را دوباره فعال کرده و فرصت شغلی ایجاد کنیم. نوبخت خاطرنشان کرد: تصمیم گرفتیم اگر اصلاح قیمتی روی حاملهای انرژی رخ دهد و مجلس مجوز آن را بدهد 17هزار و 500میلیارد تومان درآمد داشته باشیم تا بتوان 83هزار واحد صنفی نیمه کارهای که باید کامل شود را تکمیل کنیم. نوبخت توضیح داد: در قانون هدفمندی یارانهها قرار بود با اصلاح حاملهای انرژی و منابع حاصل از آن نصف آن به مردم برای پرداخت نقدی یارانهها و از نصف دیگر 30درصد به واحدهای تولیدی و 20درصد نیز در جیب دولت قرار گیرد ولی امروز نه فقط آن 30درصد به واحدهای تولید داده نشد و 20درصد نیز به جیب دولت نرفت بلکه 12هزارمیلیارد تومان نیز به مبلغ قبلی افزوده و به عنوان پرداخت نقدی یارانه به مردم دادیم. رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه عدهای به این پول نیازمند هستند و نمیتوانیم تحت هیچشرایطی آن را قطع کنیم، گفت: بنده قسم میخورم ماهی حدود هشتمیلیون و 700هزار تومان حقوق میگیرم و هیچپول دیگری از هیچجای دیگر دریافت نمیکنم و دریافت این 45هزار تومان هیچتاثیری در زندگی من ندارد اما میتوان با جمع این 45هزار تومان مشکلات زیادی را حل کرد البته امسال یارانه تحت پوشش افراد کمیته امداد و بهزیستی سه،چهار برابر شده است و سعی داریم هر کسی که زیر خط فقر باشد پول دیگری به نام بیمه سلامت به آنها بدهیم و سال آینده قطعا سه دهک افراد بی نیاز از یارانه را قطع خواهیم کرد. نوبخت با بیان اینکه رئیسجمهوری تاکید کرده که درباره افزایش نرخ ارز بسیار نگران است، ادامه داد: آقای روحانی اصلا و به هیچعنوان افزایش نرخ ارز را برنمیتابد و از افزایش آن بسیار مکدر است. او با تاکید بر اینکه باید قیمت ارز کنترل شود و برای این کار دولت باید در بازار مداخله کند، افزود: برای اینکه بتوانیم تقاضای بازار را متعادل کنیم باید ارز تزریق کنیم ولی متاسفانه بانک مرکزی اگر ارز بیشتری داشت قطعا ورود میکرد. سخنگوی دولت ادامه داد: در بازار ما دلار زیاد است ولی برای کنترل نرخ آن باید بانک مرکزی ورود کند که متاسفانه برای تهیه ارز مشکل دارد. نوبخت به میزان سفرهای خارجی از کشور اشاره کرد و گفت: سالانه 9میلیون و 200هزار نفر به مسافرت خارجی میروند که اگر هر کدامهزار دلار با خود ببرند میشود 9میلیارد دلار، که همین میزان برای دولتی که تامین 200میلیون دلار برایش سخت است، بسیار زیاد است و بار بسیار زیادی را به بازار وارد میکند. او گفت: خروج ارز از کشور به بازار فشار وارد میکند و یکی از عوامل جلوگیری خروج ارز از کشور میتواند افزایش عوارض خروج مسافران باشد.

بودجه ۹۷ تورمزاست

فرشاد مومنی میگوید دولت در بودجه سال ۱۳۹۷ سیاستگذاریهایی به نفع غیر مولدها دارد که این تورمزاست و معیشت مردم را تهدید میکند. به گزارش ایسنا، فرشاد مومنی در نشست هفتگی دین و اقتصاد که به موضوع نسبت نظام تامین اجتماعی با اقضائات توسعه ملی اختصاص داشت، اظهار کرد: واقعیت این است که غفلت از ملاحظات سطح توسعه و دلبستن به رویههای کوتهنگرانه و سلطه غیر متعارف روزمرگی کشور را دستخوش آسیبهای بسیاری میکند. او ادامه داد: در شرایط کنونی باید توجه نظام تصمیمگیری را به این نکته جلب کنیم که اگر نتواند طبق موازین علمی یک صورتبندی دقیق از مسائل کشور کند، امکان برونرفت از هیچیک از چالشها محقق نمیشود و مرتبا باید شاهد گسترش چالشها باشیم. عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: از سال ۱۳۶۸ تا امروز به صورت بیوفقه شاهد مسئولیتگریزی نظامواری از مسئولیتهای نهادها بودیم. این امر به ویژه در مساله تغذیه و آموزشهای کلیدی و غیره با عریانی شدیدتری قابل توجه است. شما نسبت هزینهای که دولت برای آموزش و بهداشت میکند را بررسی کنید، تقریبا نصف میانگین جهانی است. او ادامه داد: وقتی توجه کافی نمیشود به امور اجتماعی که متکفل مسائلی است که به توانمندسازی مردم و شکلگیری چسب اجتماعی منجر میشود، طبیعتا سرمایههای انسانی و فیزیکی هم کارکرد خود را از دست میدهند. مومنی در ادامه سخنانش اظهار کرد: از این رو میبینید که با اینکه مردم در واکنش به سهلانگاری دولت خود بخش اعظم هزینههای تحصیل فرزندان خود را به عهده گرفتند و کمابیش اقتداری در فرایند انباشت سرمایه انسانی رخ نداده ولی این انباشت سرمایه انسانی قادر نیست که منشأ خلق ارزش افزوده شود چون مناسباتی وجود دارد که به موجب آن فعالیتهای تولیدی مقهور فعالیتهای غیر مولد شده است. ادامه این وضعیت هزینههای جبرانناپذیری دارد.

تاثیرات منفی افزایش عوارض خروج

همزمان عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد: افزایش سه برابری عوارض خروج از کشور که به تازگی از طرف دولت اعلام شده است، صراحتا برای افزایش درآمدهاست و از این طریق سعی شده که بخشی از درآمدهایش را پوشش دهد. به گزارش ایسنا، حمیدرضا صالحی افزود: پیش از این دولت پوشش درآمدهای خود را از طریق مالیاتها اجرایی کرد و حتی در زمان رکود هم مالیاتها را افزایش داد. به نظر میرسد افزایش عوارض خروج از کشور در این شرایط که با اقتصاد نحیف، خسته و غیر مولد روبهرو هستیم، تاثیرات منفی داشته باشد.او با بیان اینکه این تصمیم باعث کاهش مشارکت مردم در اقتصاد میشود، گفت: افزایش عوارض خروج از کشور تاثیرات بدی در سفرها خواهد گذاشت. دولت باید کاری کند سفرها به ویژه سفرهایی که منجر به روابط و تجارت بینالمللی میشود، افزایش پیدا کند و در راستای توسعه روابط تجاری و صادرات شرایط سفرها را تسهیل کند تا درآمدهای غیر نفتی در راستای اقتصاد مقاومتی بالا برود.