ریسک پولشویی در خدمات بانکداری الکترونیک

ریسک بانکها در برابر پولشویی و تأمین مالی تروریسم ارتباط متقابلی با یکدیگر دارند و غیر قابل تفکیک هستند. ریسکهایی همچون ریسک مسائل حقوقی و تطبیق مقررات، ریسک شهرت و اعتبار، ریسک عملیاتی یا معاملاتی، ریسک استراتژیک و ریسک نقدینگی از این قبیل محسوب میشوند.

بخشی از فرایند مدیریت ریسک بانکها در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، مشخص کردن سطوح آسیبپذیر در بانک شامل محصولات ارائه شده توسط بانک، خدمات ارائه شده، مشتریهای حقیقی و حقوقی و موقعیتهای جغرافیایی بانک است. پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات مناسب در مورد آسیبپذیری بانک، تجزیه و تحلیل ریسک نیز اهمیت ویژهای مییابد.

خدمات مالی نوین بانکداری الکترونیک نیز مانند سایر خدمات مالی ارائه شده توسط بانکها، میتواند در عملیات پولشویی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین ارائهدهندگان خدمات مالی نوین باید به تعهدات، قوانین و مقررات پولشویی توجه نمایند. در بررسی ریسکهای مختلف برای خدمات مالی نوین میتوان بر این موارد تأکید داشت: شناسایی، نگهداری سوابق، محدودیت ارزش و محدودیتهای جغرافیایی.

شناسایی مشتری در کارتهای اعتباری اهمیت ویژهای دارد. کارتهای اعتباری به راحتی میتواند در اختیار اشخاص ثالث قرار گیرد که این مسئله میتواند در پولشویی قابل توجه باشد. از این رو، شناسایی حساب اصلی شخص بسیار حائز اهمیت است. شناسایی مشتری شامل ارائه راهنمایی راجع به انواع مشتریانی است که احتمال میرود ریسکی بیش از حد معمول را برای بانک ایجاد نمایند.

نگهداری سوابق از دیگر موارد ریسکی است که باید در نظر گرفته شود. نگهداری سوابق مشتری حداقل برای پنج سال اهمیت ویژهای دارد؛ زیرا نگهداری سوابق مشتری امکان پیگردهای قانونی را فراهم میکند. در اختیار داشتن و نگهداری اطلاعات کامل مشتری (نام، آدرس، ماهیت و تاریخ معامله مالی، نوع و مقدار آن معامله و غیره) از جمله مواردی است که باید در ثبت و نگهداری آن کوشا بود.

از سویی دیگر، محدودیت ارزش، اشاره به محدودیت در حداکثر مقداری است که میتواند در خدمات مالی نوین استفاده شود. محدودیت در حداکثر مقدار در هر معامله، محدودیت در ارزش تجمعی معاملات در طول یک روز، هفته، ماه و سال نیز از دیگر موارد است. همچنین تعداد کارت یا حسابهای مجاز برای هر مشتری نیز میتواند یک سقف ارزش باشد.

روشهای تأمین مالی خدمات نوین از راههای مختلف میتواند انجام شود؛ مانند تأمین مالی از طریق پول نقد و یا انتقال وجوه از سایر خدمات مالی. انتقال وجوه از طریق منابع ناشناس نیز میتواند اتفاق افتد که ریسک پولشویی را افزایش میدهد.

در مقوله محدودیتهای جغرافیایی، خدمات مالی نوین مسئله ارتباطات بینالمللی و قابلیت برونمرزی ارتباطات مالی (با کارتهای بینالمللی اعتباری) را مورد تأکید قرار میدهد. خدمات اینترنتی نیز در پرداختهای بینالمللی بسیار کمک کننده بوده و انتقال وجوه را در هر نقطه از جهان تسهیل مینماید. اتصال شبکه پرداخت یک کشور به شبکه پرداخت بینالمللی، به راحتی میتواند زمینه انتقال وجوه را فراهم کند.

بنابراین، به علت اهمیت موضوع پولشویی و ریسک آن در سیستم بانکی، مقام ناظر میتواند در این رابطه نقش مهمی داشته باشد. به علاوه، ممکن است بانکها خود را در معرض خسارات مستقیمی قرار دهند که ناشی از کلاهبرداری است. این امر به نوبه خود میتواند نتیجه غفلت بانکها در تشخیص مشتریان نامطلوب باشد.

بر اساس این دلایل، ناظران بانکی دارای نقشی کلیدی در تشویق به استفاده از استانداردهای مرتبط برای توسعه اخلاق حرفهای در میان بانکها و دیگر موسسات مالی هستند. علاوه بر این، استفاده مناسب از سیستمهای نظارت بر تراکنشهای مالی و بانکی نیز یکی از ابزارهای موثر و کارآمد مدیریت ریسک پولشویی و تأمین مالی تروریسم است.