پس از اقدامات ترامپ چه سناریوهایی پیش روی صنعت هوایی ایران است؟

علیرضا منظری نماینده سابق ایران در ایکائو درباره این موضوع گفت: قطعا برای اظهارنظر دقیق در این رابطه نیاز به داشتن اطلاعاتی است که برخی از آنها در اختیار ما قرار ندارند و برخی از آنها تا زمان اجرایی شدن امکان ارزیابی نخواهند داشت.

وی با بیان اینکه خروج یا عدم خروج آمریکا از برجام موضوع مهمی است که میتواند در چند محور مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد، تصریح کرد: همانطور که پیش از این نیز اعلام شده، در دل برجام قواعدی در نظر گرفته شده است تا در زمان تخلف یکی از طرفین از متن قرارداد یا خروج از آن کشورهای دیگر در این رابطه تصمیمگیری کنند. از این رو اگر تصمیم ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از برجام باشد، پیش از صنعت هوایی باید در سطح کلان رویکرد ایران را در این زمینه مشخص کرد.

معاون سابق سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به اقدامات احتمالی آمریکا حتی در صورت عدم خروج این کشور از برجام، توضیح داد: دولت ایالات متحده میتواند ایران را متهم به تخلف بر اجرای توافق هستهای کند یا حتی در اقداماتی پیش پرده مانند آنچه تاکنون اتفاق افتاده، مانع ورود بانکهای بزرگ به کشور و تبادل پولی شود. در این صورت احتمالا استراتژیهای دو طرف باید به شکل دیگری تغییر پیدا کند که البته با توجه به عدم تغییر قطعی آنها نمیتوان ارزیابی نیز داشت.

منظری تغییر در شرایط قرار دادهای خرید هواپیما از سوی ایران را نیز یکی دیگر از مسائل احتمالی به وجود آمدن جابهجایی در قراردادهای پس از برجام دانست و اظهار کرد: همانطور که پیش از این نیز اعلام شده، جزئیات قرارداد ایران ایر با بوئینگ و ایرباس محرمانه است. اما قاعده این است که در قراردادهای اینچنینی دو طرف فکری دقیق برای شرایط اضطراری کرده باشند. این شرایط میتواند از بلایای طبیعی آغاز شده و تا مسائل سیاسی مانند فشارهای دولتی و جنگ را در بر بگیرد.

نماینده سابق ایران در ایکائو ادامه داد: در چنین شرایطی اگر فشارهای دولت آمریکا افزایش یابد، باید به متن قرارداد مراجعه کرد تا مشخص شود دو طرف چه تعهداتی در این زمینه به یکدیگر ارائه کردهاند. اگر محدودیتهایی مانند عدم امکان جابهجایی پول به وجود بیاید، میتوان گفت که دو طرف قرارداد نقشی در آن نداشتهاند اما صرفا فشارهای سیاسی که پیش از این نیز وجود داشته، نمیتواند این قراردادها را متوقف کند.

وی با بیان اینکه ایران برای آینده صنعت هوایی خود نیاز به یک رویکرد و راهبرد دقیق دارد، بیان کرد: در صورتی که بنا به هر دلیلی اجرای قراردادهای فعلی ممکن نشد، باز هم باید جایگاه کشور در زمان مورد بحث را رصد کرد. اگر صرفا این قراردادها متوقف شود، گزینههای دیگری روی میز خواهد بود ولی اگر بنا باشد تحریمها از حد آمریکا بالاتر رفته و به دیگر کشورها نیز سرایت کند، شرایط فرق خواهد کرد.

منظری خاطرنشان کرد: گزینههایی مانند خرید هواپیما از کشورهای شرقی مانند روسیه، چین و ژاپن همچنان روی میز قرار دارند و حتی هواپیماهای غربی که نیاز به مجوز اوفک ندارند نیز امکان ورود به ایران را خواهند داشت اما تمام این مسائل تنها در حد حدس و گمان باقی مانده و تا زمانی که آمریکا تغییری در روند حضور خود در برجام ایجاد نکند، بحث ورود هواپیماها به ایران نیز طبق مفاد قرارداد دنبال خواهد شد.