مجموع واردات تخم مرغ کمتر از تولید یک روز کشور بود/ نیاز بازار را برطرف نشد

شیوع بیماری آنفلوانزا در کشور موجب خسارت شدیدی به صنعت مرغداری و مرغ تخمگذار در کشور شد به نوعی که بخش اعظمی از سرمایه مرغداران از بین رفت و همچنین بازار تخم مرغ در کشور دچار التهاب شد به نوعی که هر شانه تخم مرغ به قیمت بی سابقهای در بازار رسید تا جایی که ایران که صادر کننده این محصول بود ناچار به واردات آن برای تنظیم بازار شد.

 برای اطلاع از چرایی شیوع بیماری آنفلوآنزا، میزان ضرر و زیان مرغداران و چگونگی مراحل از بین بردن بیماری آنفلوانزا با رضا ترکاشوند مدیرعامل اتحادیه مرکزی مرغ تخمگذار کشور گفتوگویی شده که متن آن را در ادامه میخوانید.

دلایل اینکه صنعت تخم مرغ در کشور گرفتار بیماری آنفلوانزا شد و نتوانست با آن مقابله مناسبی داشته باشد چیست؟
ترکاشوند: علت شیوع این بیماری بخاطر ساختار نامناسبی که در این صنعت وجود دارد، ۶۰ سال از قدمت صنعت مرغ تخمگذار میگذرد، اما ساختار آن علمی و اصولی شکل نگرفته، برخی مرغداریها استاندارد هستند اما، برخی دیگر استاندارد نیستند و باید گفت؛ این ساختار بر اساس یک آمایش دقیق صورت نگرفته، در برخی مناطق مانند استانهای آذربایجان شرقی و مرکزی تراکم بالا است و شاکله صنعت اصولی شکل نگرفته و به مرور به دلیل اینکه مرغداریها در بافت های مسکونی قرار گرفتند شرایط قرنطینهای بدتر شده است و بیماری شیوع پیدا کرد اما، در استانهایی که با این وضعیت روبرو نیستیم مشکلات کمتر است.
 

اقدامات دامپزشکی تا چه حد مفید و کارساز بوده است؟
ترکاشوند: سیاستی که در مورد آنفلوانزا از گذشته وجود داشته مبنی بر ریشه کنی آن بود و این بیماری در صورت وجود از بین میرفت اما، از سال ۹۴ این شرایط را نداشتیم و ریشه کنی صورت نگرفت و ویروس به طور کامل از بین نرفته است باید گفت؛ دامپزشکی در حد وسع خود عمل کرده و بدلیل ساختار موجود، امکان قرنطینه کامل وجود ندارد. دامپزشکی هم اقداماتی غیر از اقدامات بهداشتی و قرنطینهای در دستور کار قرار داده بوده که بیشتر بعد از معدوم سازی اتفاق میافتاد و اخیرا برای اینکه بتواند مقابله جدی تری داشته باشد طرح واکسیناسیون در مناطق با ریسک بالا را مطرح کرده که بتواند سطح ویروس را پایین بیاورد و به موازات آن با اقدامات مناسب در بحث بهداشتی و معدوم سازی و قرنطینهای بیماری را مهار کند.

البته دامپزشکی اعلام کرده که اجرای واکسیناسیون هدفمند را در برنامه دارد اما، هنوز این طرح به دلیل اختلاف نظرهایی که بین کارشناسان وجود داشته اجرایی نشده و با توجه به شرایط سختی که داریم باید اقدامی صورت بگیرد که بتوان این بیماری را مهار کرد، بدین منظور طی نامهای به دامپزشکی تایید و تاکید کردیم که این اقدامات را انجام دهد. البته طبق مصوبات ستاد آنفلوآنزا کشور، برای مقابله با آنفلوانزا، وزارت جهاد باید طرح جامع برای ریشه کنی این بیماری و مقابله با آن تهیه کند که در حال تهیه آن هستند.

چه تعداد مرغداری در کشور وجود دارد و بیماری آنفلوانزا به چه تعداد خسارت زده و میزان خسارت به آنها چقدر بوده است؟
ترکاشوند: ۱۷۵۰ واحد مرغداری در کشور داریم که خسارت سنگینی به تولیدکنندگان وارد شده و ۴۰۰ واحد مرغداری بر اثر بیماری آنفلوانزا با خسارت سنگین روبرو شدند، حدود ۲۲ میلیون قطعه مرغ تخمگذار از بین رفت و مبلغ ۴۰۰ میلیارد تومان خسارت مستقیم به آنها وارد شد.

 آیا مرغداریها بیمه بودند و آیا برای خسارتی که دیدند هزینهای به آنها پرداخت شد؟
ترکاشوند: حدود ۹۰ درصد مرغداریها بیمه بودند و با توجه به خسارتی که در سالهای گذشته تولیدکنندگان با آن مواجه بودند، بیمه تکمیلی در دستور کار قرار گرفت و در سال گذشته به ازای هر قطعه مرغ حدود ۹۰ تومان برای بیمه عادی و ۹۰ تومان برای بیمه تکمیلی پرداخت شد اما، امسال با توجه به ضریب ریسک بالای این صنعت این مبلغ افزایش یافت و هزینه بیمه تکمیلی به ۵۰۰ تومان و هزینه بیمه عادی به ۳۰۰ تومان افزایش یافت.

البته بیمه سال گذشته به علت کمبود بودجه ضعیف عمل کرد و برای پرداخت ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت، صندوق بیمه فقط ۴۰ میلیارد تومان بودجه داشت اما، امسال با پیگیری که صورت گرفت بودجه صندوق بیمه بیشتر شد و برای ۴۰۰ میلیارد تومان خسارت وارده برای ۲۲۰ میلیارد تومان تشکیل پرونده شد و تا ۳۰ درصد آن پرداخت شد.

خسارتهای وارده چقدر بر بازار تاثیر گذاشت؟
ترکاشوند: با معدوم شدن حدود ۲۲ میلیون قطعه مرغ تخمگذار، ۳۰ درصد تولید کم شده که همانطور که شاهد بودیم روی بازار تاثیر گذاشت. البته همیشه ۱۰ درصد مازاد تولید داشتیم و عملا میتوان گفت؛ بیماری ۲۰ درصد در بازار خلا به وجود آمد.

برای پر کردن این خلا آیا فکری شده است؟
ترکاشوند: برای پر کردن این خلا کارهای انجام شده اما، صددرصد موثر نیست به عنوان مثال، یکی از کارها این است که گلههای موجود که عمر اقتصادی آنها ۹۰ هفته است تا ۱۳۰ هفته نگه داشته میشود، همچنین جوجه ریزی بیشتری صورت گرفت و ۵ میلیون جوجه ریزی بیشتر از سنوات گذشته صورت گرفت و ۴۰ میلیون جوجه ریزی شد و واردات نیز از دیگر اقدامات برای پر کردن خلا بود که صورت گرفت.

چرا واردات نتوانست بازار را متعادل کند و فقط در برخی مکانها این تخم مرغها عرضه میشود و در همه مکانهای فروش عرضه نشده است؟
ترکاشوند: میزان واردات به اندازه تولید یک روز کشور هم نبوده و در مجموع حدود ۲۵۰۰ تن وارد شده که پاسخگو بازار نیست، تنظیم بازار در شهرهای بزرگ از واردات صورت گرفت که در میادین تره بار یا فروشگاههای زنجیرهای عرضه میشود و در سایر شهرها از تولیدات داخلی تامین شده است.

البته با مکانیزمهای غیر بازاری نمیتوان بازار را تنطیم کرد؛ چطور میتوان زمانی که ۸۰۰ تن کمبود تولید داریم بازار را تامین کرد. در واردات نیز دچار مشکل هستیم با توجه به ویژگی که تخم مرغ دارد کل تجارت آن در دنیا ۵۰۰ هزار تن است و آن هم بیشتر محدود و منطقهای و حداکثر زمانی که میتوان آن را منتقل کرد یک ماه است. ورود اولین محموله تخم مرغ ۵۰ روز زمان برد و هنگامی که وارد کشور شد ۱۵ روز از زمان تولید آن گذشته بود از طرفی تامین تخم مرغ بخاطر اینکه آنفلوانزا در همه جا وجود دارد سخت است از طرفی کشورها بخاطر حوادث تولید را زیاد نمیکنند و کشوری مثل ترکیه برای بازار ما برنامه ریزی نکرده است.

قطب تولید تخم مرغ کشور چه استانهایی هستند؟
ترکاشوند: قم، تهران، البرز، قزوین، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی عمدهترین استانهای تولیدکننده تخم مرغ کشور هستند که در حال حاضر استان تهران، البرز و قم شدید درگیر شدند و بالای ۹۰ درصد تولید آنها از بین رفته است.

قیمت ارز چقدر بر روی تولید اثرخواهد گذاشت؟
ترکاشوند: قیمت ارز به نسبتی که افزایش پیدا میکند بر روی تولید مخصوصا تخم مرغ و مرغ موثر است، به دلیل اینکه بالای ۸۰ درصد نیاز کشور وارداتی است و نسبت به ابتدای سال نزدیک ۱۵ درصد موجب افزایش قیمت تمام شده شده است.

با توجه به شرایط موجود این صنعت که روال سابق بر میگردد؟
ترکاشوند: این صنعت با شرایط سختی روبرو است و نمیتوان انتظار داشت به طور ۱۰۰ درصد صنعت بتواند قد علم کند، اما بخشی از آن اگر صندوق بیمه به تعهداتش بطور کامل عمل کند میتواند به چرخه بازگردد، همچنین برخی از مرغداران بدهکار سیستم بانکی هستند که باید وامهای آنها استمهال شوند، کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش، از جمله مواردی است که اگر برطرف شوند ۸۰ درصد مشکلات برطرف شده و مابقی مشکلات کار اساسی و ریشهای است که زمانبر است و حتما باید انجام شود در غیر اینصورت مشکلات کنونی تکرار میشود.