امپراطوری اوراق ۲۰ درصدی در بانک‌ها

یک هفته از اجرای بسته سیاستی بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز گذشته است. در این بسته انتشار اوراق گواهی سپرده با سود ۲۰ درصد به مدت دو هفته، یکی از گزینههای مدنظر برای جذب نقدینگی به سمت شبکه بانکی بود. بر این اساس مشتری میتوانست با خرید اوراق گواهی سپرده به طور سالانه ۲۰ درصد سود دریافت کند که هر ماه به حساب وی واریز شده و در صورت ابطال به آن سود ۱۴ درصد تعلق میگیرد.

گزارشهای میدانی حاکی از آن بود که گرچه منابع جدید قابل توجهی طی هفته اول وارد شبکه بانکی نشده و تمایل مشتریان بیشتر برای بستن حسابهای مدتدار ۱۵ درصد و تبدیل آن به گواهی سپرده بود ولی جالب اینجاست که تازهترین سرکشی به شعب بانکها از این حکایت دارد که شعب مشتریان را که حتی برای باز کردن سپرده ۱۵ درصدی به بانک میآیند به خرید اوراق گواهی ۲۰ درصد تشویق میکنند. در یکی از بانکها وقتی در مورد شرایط حساب سپرده سالانه ۱۵ درصد سوال میشود، این گونه پاسخ میدهند که فعلا گواهی سپرده ۲۰ درصدی داریم و حساب سپرده ۱۵ درصد در این حالت معنایی ندارد و نفع مشتری با اوراق خواهد بود.

این در حالی است که بنابر تاکید مدیران بانکی پرداخت سود ۲۰ درصد بابت پرداخت این گواهی سپرده موجب بالا رفتن هزینه بانکها و بقای تمام شده پول برای آنها خواهد شد، آن هم در شرایطی که سود تسهیلات ۱۸ درصد بوده و هیچ تغییری نکرده است و پایینتر از سود سپرده ۲۰ درصد قرار دارد که خود موجب زیاندهی بانکها میشود. در این حالت اینکه باز هم بانکها مردم را تشویق به خرید اوراق گواهی ۲۰ درصد میکنند جای سوال دارد که پشتوانه آنها برای این تغییرات چیست؟ 

 باید یادآور شد که اکنون با رقابتی که در بانکها برای انتشار اوراق گواهی سپرده وجود دارد، هراس از خروج منابع از یک بانک و رفتن به بانک دیگر نیز یکی از عواملی است که باعث تشویق مشتریان برای خرید اوراق گواهی میشود. در عین حال که در مواردی بانکها در مورد نرخ سود ابطال گواهی با یکدیگر رقابت کرده و از نرخ قانونی ۱۴ درصد تعیین شده برای گواهی سپرده، تا ۱۶ درصد و حتی بالاتر هم پرداخت میکنند.