تعقیب قیمت سکه در ۱۳۹۷

مولفههای موثر بر قیمت سکه

قیمت سکه برآیندی از سه نیروی مختلف است؛ تحولات نرخ ارز در بازار داخلی، نرخ طلای جهانی و تقاضای داخلی. پارامتر سوم یعنی تقاضای داخلی عاملی است که حباب ایجاد شده در سکه را توضیح میدهد؛ چراکه قیمت سکه به شکل تئوریک باید از قیمت طلای جهانی و نرخ ارز داخلی بهدست آید، اما همواره قیمت تئوریک از قیمت واقعی فاصله داشته که از آن بهعنوان حباب یاد شده است. پژوهشها نشان میدهد که تقاضای داخلی بیش از هر چیز تابع انتظارات تورمی است. در واقع هر گاه احساس خطری مبنیبر افزایش سطح عمومی قیمتها در جامعه القا شده است، هجوم به بازار ارز و سکه اولین گزینه مردم بوده است.

در سال ۹۶ نیز این اتفاق به شکل شدیدتری تکرار شده است؛ بهطوریکه در برههای از فصل پاییز، حباب سکه به قله ۴ ساله خود رسیده بود. هر چند حباب سکه با پیشروی سال ترکید و تاکتیکهای به کار گرفته شده از سوی سیاستگذار از جمله حراج سکه، کارساز شد و جبهه حبابی را وادار به عقبنشینی کرد. اما بالا بودن سطح طلای جهانی و نرخ ارز، باعث شده بود تا قیمت ذاتی سکه در سطوح بالایی قرار گیرد. با این حال، در پایان سال، با طرح پیشفروش سکه، قیمت با کاهش روبهرو شده بود اما پس از مدتی، سیاستگذار برای بالا نگه داشتن تب پیشفروش، اجازه داد تا قیمت روند طبیعی خود را پیش گیرد و در روزهای پایانی سال به مرز یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان نزدیک شود.

خروجی سه نیرو

برای بررسی روند قیمت سکه در سال آتی باید تکتک عوامل موثر بر قیمت فلز گرانبها بررسی شود. در وهله اول باید روند قیمت طلای جهانی در سال آینده رصد شود. طلای جهانی در سالهای اخیر نسبت به افزایش نرخ بهره آمریکا همواره واکنش نشان داده است. اصولا با افزایش نرخ بهره، خرید دلار افزایش و در مقابل طلا با فشار عرضه روبهرو میشود. در عمل نیز همین اتفاق افتاده است. مطابق پیشبینیها فدرال رزرو در سالجاری میلادی نیز برنامه افزایش نرخ بهره برای دو مرتبه را در دستور کار دارد. اما یک نیروی مقابل قوی در برابر این تصمیمات قرار دارد و آن «ترامپ» است. همانطور که افزایش نرخ بهره در سالجاری نتوانست شاخص دلار را تقویت کند و سیاستهای ترامپ کاهش ارزش دلار را در پی داشت، در سال ۲۰۱۸ نیز تکرار رخدادی مشابه محتمل است.

با ایجاد جنگ تجاری و ارزی، دلار همچنان نیروی کاهشی را بیش از پیش حس خواهد کرد. به این عوامل باید ریسک سیاسی ترامپ و تصمیمات او را نیز اضافه کرد، در نتیجه سنگینی کاهش ارزش دلار و به تبع آن افزایش ارزش طلا از شانس بیشتری برخوردار است. حسین راهداری در همایش چشمانداز اقتصاد ایران پیشبینی کرد طلای جهانی بتواند بین صفر تا ۱۰ درصد در مدار صعودی حرکت کند و یک بال پرواز سکه در سال ۹۷ به پرواز در آید. همراستا با این پیشبینی، نظرسنجی از کارشناسان در پایگاه اینترنتی کیتکو نیز آینده طلا در سال ۲۰۱۸ را صعودی نشان میداد. در این نظرسنجی نزدیک به ۶۴ درصد از شرکتکنندگان رای به افزایش قیمت اونس فلز زرد دادهاند و ۳۶ درصد نظر کاهشی خود را ثبت کردند. در واقع در پیشبینی کارشناسان، دست بالا به سمت افزایش بود.

اما عامل دیگری که باید در تعقیب قیمت سکه واکاوی شود، نرخ ارز داخلی است. پیشبینیها نشان میدهد قیمت دلار در سال آتی حداقل مقارن با تورم، یعنی ۱۰ درصد رشد خواهد کرد. ضمن اینکه تجربه نشان داده است هر گاه تکانه ارزی در اقتصاد رخ داده، سکه نیز دچار جهش شده است. در مواقعی که قیمت اونس جهانی در مسیر صعود بوده، جهش قیمت سکه حتی از دلار نیز سبقت گرفته است. در نتیجه با توجه به روند افزایشی طلای جهانی، پیشبینی میشود که دارندگان سکه از جهش ارزی در امان بمانند و سرمایه آنها نیز با شدتی برابر یا بیشتر دچار رشد شود. در زمینه بحث تورم انتظاری نیز، اگر تمامی شرایط به شکل عادی طی شود، تورم انتظاری نزدیک به تورم پیشبینی شده برای سال ۹۷ حرکت خواهد کرد. پیشبینی تورم از سوی مراجع رسمی داخلی و خارجی حکایت از باقی ماندن نرخ در محدوده فعلی دارد. سازمان برنامهوبودجه پیشبینی خود از نرخ تورم در سال آینده را ۹ درصد و بانک جهانی نیز نرخ تورم در سال ۲۰۱۸ میلادی در ایران را بین ۱۰ تا ۱۱ درصد پیشبینی کرد.

با این تفاسیر فشار سه نیروی افزایشی، نمیتواند سکه را از رشد قابل توجه بازدارد. راهداری بازدهی ۲۰ تا ۴۰ درصدی برای سکه تمام در سال ۹۷ را منطقی خواند. در این بین برخی این گمان را مطرح میکنند که بانک مرکزی در سال آینده در موعد سررسید سکههای پیشفروش، تصمیم به فروکش کردن قیمت و عرضه سنگین بگیرد. اما کارشناسان احتمال چنین پدیدهای را کم میدانند، چراکه روند اونس جهانی و نرخ ارز بعید است چنین امکانی را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد. اگر سکه نسبت به قیمتهای پایانی سالجاری رشد ۲۰ درصدی را در سال آینده تجربه کند، کسانی که به طرح پیشفروش سکه لبیک گفتهاند، سود ۴۵ درصدی در انتظارشان خواهد بود.