سلبریتی‌های سیاست ورز

اهمیت این دو روند متقاطع باعث شده مطالعه رابطه سلبریتیها و سیاست از موضوعات حائز اهمیت مطالعات جامعهشناسی و بازاریابی سیاسی تلقی شود. در همین جامعه امروز ایران شاهد آن هستیم که سلبریتیها در انتخابات ۱۳۹۶ وارد عرصه شده و در پیروزی حسن روحانی تاثیرگذار شدند و حال پرچم مطالبهگری را برافراشتهاند و از رئیسجمهور طلب تحقق وعدههای انتخاباتیاش را دارند و گاه هم به موج «ما پشیمانیم» دامن زدهاند.

سلبریتیهای سیاست ورز

طبیعی است که به غیر از جامعه ایران و در جوامعی که رسانههای اجتماعی همچون توئیتر و... یا بحث سلبریتی پروری قدمت بیشتری دارد، این ظهور و بروز سلبریتیها در سیاست شاید پررنگتر هم باشد. در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا ترامپی که اساسا یک سلبریتی است تا یک سیاستمدار در یک سوی میدان قرار میگیرد و در سوی دیگر سلبریتیهای تمامی حوزههای گوناگون در برابر او قرار گرفته و البته شکست میخورند.

اساسا رفتار سیاستمداران غربی رفتهرفته به سلبریتیها بیشتر شبیه شده تا سیاستمداران کلاسیک با پرنسیپ و اصول خاص رفتاری. شاهد رئیسجمهوریهایی هستیم که آواز میخوانند، میرقصند، در شبکههای اجتماعی فعالند، فالوئرها و لایکها برایشان اهمیتی ویژه دارد، به کامنتها و واکنشهای فالوئرها حساسند و در مجامعی حضور مییابند که پیشتر حوزه عمل سلبریتیها بوده است. شاید دیجیتالی شدن زندگی فرهنگی، اجتماعی و گسترده شدن شبکههای اجتماعی را بتوان دلیل اصلی شکلگیری دو روند سیاستمدار به مثابه سلبریتی و سلبریتی به مثابه سیاستورز دانست. به واقع برخی ویژگیهای شبکههای اجتماعی جدید به شکلگیری این شرایط دامن زدهاند فراگیری بهجای انحصاری بودن، رابطه افقی بهجای رابطه عمودی و رابطه گروهی در برابر رابطه فردی از وجوه ممیزه رسانههای جدید نسبت به رسانههای قدیمی هستند. در چنین فضای شبکهای شدهای است که سلبریتیها فضا و عرصه جولان پیدا میکنند و میتوانند در عرصه سیاست هم تاثیرگذار شوند.

اما در باب اینکه چرا سلبریتیها در شرایط جامعه امروز موقعیت دست بالا پیدا کردهاند، شاید بتوان عواملی چند را موثر دانست. نخست باید به عامل محبوبیت اشاره کرد؛ چنانکه در حوزه برند اقتصادی هم یکی از اصول این است که مردم کالایی را که دوستش دارند بیشتر خریداری میکنند تا کالایی که  به آن نیاز دارند. در سیاست هم مردم به کسی که دوستش دارند رای میدهند و یا به نظر و رای کسی که دوستش دارند متمایل میشوند. سلبریتیها افرادی هستند که علاوه بر شهرت محبوبیت هم دارند. دوم اثر هالهای است به این معنا که مردم اگر از هنرمند یا ورزشکاری خوششان میآید این خوشآمد میتواند به تمایل به کالایی که آن سلبریتی مصرف میکند، بینجامد. سوم اینکه شاید مردم رویکرد سلبریتیها در سیاست را همدلانهتر تفسیر میکنند آنان را از خودشان میدانند و در رویکردهای سیاسی آنها منافع شخصی کمتری را نسبت به سیاستمداران مییابند. به هر جهت فارغ از اینکه حضور سلبریتیها در سیاست را منفی یا مثبت بدانیم این امر تبدیل به یک واقعیت در حوزه سیاسی و بزرگتر از آن حوزههای اقتصادی و فرهنگی شده است. این موضوع را باید در چارچوب کلانتر دیجیتالی شدن زندگی اجتماعی فهم کرد. سیاستمداران بعد از این علاوه بر رقابت با همگنان خود در حوزه سیاسی با سلبریتیها هم باید رقابت و البته همکاری، استفاده و بعضا سوءاستفاده کنند.