همه چیز درباره دلیل فیلتر شدن تلگرام در روسیه

در روز 13 آوریل سال جاری دادگاهی در مسکو حکم به فیلتر شدن تلگرام در روسیه داد. این دعوی قضایی با شکایت سازمان نظارت بر ارتباطات الکترونیکی روسیه به این دادگاه صادر شده است.

بنا به گزارشات رسمی، از زمان صدور حکم فیلتر شدن تلگرام تا دیروز روسیه 18.5 میلیون IP متعلق به دو شرکت آمازون و گوگل آمریکا را در این کشور بسته است.

الکساندر ژاروف، رئیس سازمان نظارت بر ارتباطات الکترونیکی روسیه، در مصاحبه با ایزوسیا در پاسخ به سؤالی در مورد روند پس از فیلتر شدن تلگرام، گفت: در شرایط کنونی 18 زیرشبکه شرکتهای آمازون و گوگل در روسیه فیلتر شدهاند. من میخواهم به شما یادآور بشوم که این اتفاق از کجا شروع شد.

پس از آنکه سازمان امنیت فدرال روسیه در دادگاه علیه تلگرام پیروز شد سازمان نظارت بر ارتباطات الکترونیکی شکایتی را به دادگاه مسکو در این ارتباط مطرح کرد.

سازمان امنیت فدرال روسیه درخواست دسترسی به رمزهای تلگرام را ارائه کرده بود تا بتواند به حسابهای کاربری و چتهای مشکوک به اقدامات تروریستی دست یابد.

در عین حال این سازمان بارها و بارها اعلام کرده بود که از بستر تلگرام برای آموزش و حتی انجام اقدامات تروریستی هم در داخل و هم در خارج از روسیه به صورت مکرر استفاده شده است.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا تا پیش از رأی دادگاه امکان حل و فصل این موضوع نبود، گفت: دلیل اصلی این مسأله این بود که امکان برقراری هیچ ارتباطی با مدیریت تلگرام وجود ندارد و در حال حاضر فقط وکلای تلگرام در دسترس هستند که آنها نیز تنها درباره ابعاد حقوقی مسأله امکان اظهارنظر دارند و نمیتوانند درباره مسائل فنی صحبت کنند.

به همین دلیل به محض صدور حکم از سوی دادگاه برای فیلتر شدن تلگرام ما فیلتر کردن این اپلکیشن پیامرسان را آغاز کردیم.

وی درباره جزئیات فنی فیلتر کردن تلگرام، گفت: در حال حاضر 4200 اپراتور تلفن همراه در روسیه به کاربران اینترنت ارائه میدهند و از روشهای فنی برای بلاک کردن تلگرام استفاده میکنند.

این اپراتورها به صورت روزانه IP هایی را دریافت میکنند که برای مسدود کردن تلگرام باید آنها را ببندند. در قدم نخست 9 هزار IP متعلق به خود تلگرام در روسیه بسته شد و از آنجا که بستن تلگرام شبیه به فیلتر کردن یک صفحه وب نیست و باید کل این پیامرسان را فیلتر کنیم ما تمام زیرشبکههای مربوط به تلگرام را از دسترس خارج کردیم، فیلتر کردن اپراتورها چندین ساعت زمان برد و پس از آن شاهد کاهش شدید استفاده از تلگرام در روسیه بودیم. بسیاری از کاربران که به سرویس VPN و فیلترشکن دسترسی نداشتهاند، دسترسی به تلگرام به طور کامل متوقف شد.

ژاروف درباره اقدام تلگرام در تغییر آدرسهای IP خود گفت: در مقطعی شرکت آمریکایی آمازون که IP های خود را در اختیار تلگرام قرار داده بود اقدام به تغییر 600 هزار آدرس IP خود کرد و ما با چالش بزرگی روبهرو شدیم.

به همین دلیل کارشناسان ما اقدام به شناسایی IP های جدید و بررسی امکان استفاده تلگرام از آنها کردند. از سوی دیگر زیرشبکه شرکت گوگل نیز 540 هزار IP در روسیه دارد و ما پس از بررسی IP های آمازون به سراغ آنها نیز رفتیم البته تعداد زیاد این IP ها به تلگرام این امکان را داد تا ظرف مدت 2 تا 4 دقیقه بتواند آدرس IP های خود را تغییر دهد.

این مقام روس ادامه داد: البته ما با دو شرکت آمازون و گوگل در این زمینه مکاتبه کردیم و انتظار داریم این دو شرکت به جای اینکه به فکر منافع سیاسی خود باشند فعالیت اقتصادی خود را مدنظر قرار دهند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا اختلالات پیش آمده در عملکرد درگاههای اینترنتی بانکها و فروشگاهها به این فیلتر شدن تلگرام مرتبط بوده است، گفت: این اطلاعات به طور کامل اشتباه است. من با اطمینان میگویم که 99.9 درصد اتفاقات پیش آمده هیچ ربطی به فیلتر شدن تلگرام نداشته است. به عنوان مثال یکی از بزرگترین سایتهایی که از دسترس خارج شد، سایت سازمان ما بود که دلیل اصلی آن حمله سایبری شدید به این سایت بود.

ژاروف در پاسخ به سؤال دیگری در رابطه با اینکه نگرانی نسبت به تأثیر بلاک شدن تلگرام در روسیه بر مختل شدن عملکرد کل اینترنت در این کشور افزود: آنچه مشخص است ما همچنین هدفی نداریم، هدف ما این است که با کمترین اختلال برای کاربران خود حکم دادگاه را عملی کنیم.

عمل به نصح قانون بسیار مهم است و به نظر من همکاران غربی ما نیز به این مسأله واقف هستند. تلگرام باید از اپاستور و گوگلپلی حذف شود و این اولین اقدام است و در دومین قدم شرکتهای آمریکایی باید شرایط فنی بسته شدن تلگرام در تمام روسیه را فراهم کند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا در این زمینه توافقی صورت گرفته است، گفت: همانگونه که گفتم در قدم اول در حال مذاکره در این زمینه هستیم، اما از سوی دیگر این مسأله برای آمازون و گوگل بسیار جدی است چرا که 6 میلیون آدرس شرکت آمازون در واقع نیمی از کل IP هایی است که این شرکت در اختیار دارد. آنها هم اکنون در حال بررسی این موضوع هستند آیا به فعالیت خود در روسیه با این شرایط ادامه بدهند یا نه.

ژاروف ادامه داد: البته من فکر نمیکنم که آنها به درخواست روسیه پاسخ منفی دهند چرا که فعالیت اصلی شرکت آمازون ارائه هاست است و من فکر نمیکنم که آنها بخواهند بازار خود در روسیه را از دست بدهند.

ژاروف گفت: این ما نبودیم که رمزینههای تلگرام را میخواستیم، بلکه سازمان امنیت فدرال بود.

وی گفت: مشکل اصلی ما با تلگرام فقط رمزینهها نبود بلکه مدیریت تلگرام هیچ پاسخی به درخواست روسیه برای اقدام در این زمینه ارائه نداده است اگر آنها کوچکترین تمایلی به همکاری با مسکو داشتند حداقل مذاکراتی در این زمینه با سازمان امنیت فدرال برگزار میکردند اما برخلاف انتظارات تمام درخواستهای دولت روسیه برای مذاکره در این زمینه با تلگرام بدون جواب مانده است.

وی ادامه داد: البته برخی افراد در حال کسب درآمد از بستر تلگرام هستند که این مسأله خیلی گسترده نیست و آنها میتوانند از هر پیامرسان دیگری برای کسب درآمد استفاده کنند.

اگر ما تلگرام را یک خانه در نظر بگیریم متوجه میشویم که افراد در این خانه زندگی میکنند، کار میکنند ارتباط برقرار میکنند و وقت آزاد خود را در آن میگذرانند تصور کنید که تروریستها نیز به این واحد مسکونی  نفوذ کند. با این حساب ورود دستگاههای امنیتی به این مسأله کاملاً منطقی خواهد بود، اما در شرایط کنونی شاهد آن هستیم که مالک این واحد مسکونی که همانا مدیریت تلگرام است از ورود مقامات امنیتی جلوگیری میکند و این دقیقاً شرایطی است که در حال حاضر ما با تلگرام داریم.

مردم ما باید راجع به این قضیه اقدام کنند و به این سؤال پاسخ دهند که آیا آنها حاضرند که در یک خانه ناامن که مالک آن هیچ تمایلی به اطاعت از قانون ندارند باقی بمانند و یا اینکه به سمت یک خانه دیگری بروند.

ژورف در پاسخ به این سؤال که اگر مردم به سمت دیگر پیامرسانها نروند، گفت: من درک میکنم که این مسأله یک عادت شخصی است اما آمارها نشان میدهد که در حال حاضر برنامههای پیامرسان زیادی وجود دارد و در صورتی که مردم همچنان اصرار بر ادامه فعالیت در تلگرام باشند، برای ما تهدیدات امنیتی اولویت خواهد داشت.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا امکان فیلتر شدن صد درصدی وجود دارد، گفت: اگر از من بپرسید پاسخ من این است که ما نمیتوانیم همه فیلترشکنها را مسدود کنیم چرا که برخی از آنها برنامهنویسی خود افراد بوده و برخی دیگر نیز فیلترشکنهای تجاری هستند. اما میتوانیم برخی از برنامههای پروکسی و فیلترشکنهای پرکاربرد را به طول کامل مسدود کنیم. چرا که آنها برنامههایی هستند که دسترسی به موضوعات تروریستی را فراهم میکند.

از سوی دیگر قانونگذاری در زمینه فیلترشکنها سال گذشته انجام شده و هم اکنون سازمانهای امنیتی روسیه میتوانند بدون دستور دادگاه اقدام به فیلتر کردن آنها بکند.

ژورف در پاسخ به این سؤال که چرا قرار است تلگرام فیلتر شود و آیا درخواستی از سوی سازمانهای امنیتی این کشور برای فیلتر کردن دیگر برنامههای پیامرسان ارائه شده است یا خیر، افزود: ما وظیفه تحقیق در این باره را نداریم و سازمان امنیتی فدرال روسیه در این زمینه اظهارنظر میکند که از سوی آنها تلگرام و اینترنترادیو بستر ارتباطات تروریستی را دارند. به عنوان مثال تروریستها پیشتر از برنامه زلو استفاده میکردند که اقدام مشابهی صورت گرفت و این برنامه فیلتر شد تا آنها به طور مشابه به سمت IP های شرکت آمازون رفتند که البته شرکت آمازون از پذیرش آنها سر باز زد.