معضل گردشگران در مواجهه با بازار ارز ایران

پس از انتقادهای تشکلهای گردشگری به وضعیت بازار ارز و جو روانی موجود و تبعات آن که صنعت گردشگری را به واسطه تحدید معاملههای ارزی و سفرهای خارجی به مخاطره انداخته، این بار نوبت به اعتراض قشری رسیده که گمان میرود از گران شدن ارز سود برده و در ازای هر دلار و یورویی که در ایران تبدیل کرده پول زیادی نصیبش شده و سفر و زندگی ارزانی را در کشوری که هر لحظه دچار نوسانات نرخ ارز شده بود، تجربه کرده است، اما حالا همین گروه که اتفاقا در صادرات ارزی نقش مستقیمی دارند انگار فراموش شدهاند!

بابک نعمتپور ـ راهنمای رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ به چالش اخیر گردشگری پس از ابلاغ مصوبه یکسانسازی نرخ ارز از سوی دولت و بانک مرکزی اشاره کرد که همزمان با آغاز فصل سفر گردشگران خارجی به ایران بروز کرده و مورد غفلت واقع شده است و در اینباره گفت: گردشگر خارجی که به ایران سفر میکند نمیتواند از کارتهای اعتباری خود استفاده کند و به ناچار باید پول نقد همراه بیاورد که معمولا حمل چند هزار دلار و یا یورو در جریان سفر ریسک بالایی دارد و ممکن است جان گردشگر را به خطر اندازد، برای همین بیشتر آنها به محض ورود به ایران پول خود را به ریال تبدیل میکنند، امکانی که پس از مصوبه اخیر بانک مرکزی و ممنوع الفروش شدن صرافیها از این گردشگران گرفته شده و کسی هم به آن توجه نکرده است.

وی افزود: این مشکل درست زمانی بروز کرده که فصل سفر گردشگران خارجی به ایران آغاز شده است. تمام صرافیهایی که قبلا گروههای گردشگری در آنجا پول خود را تبدیل میکردند به خاطر ممنوعیتهای تازه، از فروش ارز خودداری میکنند و خارجی ها را به بانک ارجاع میدهند، بانک هم میگوید دستورالعملی در این باره ندارد و دوباره به صرافی ارجاع میدهد. وضع موجود، گردشگران خارجی را سردرگم کرده است، بدتر آن که پاسخی هم برای این وضعیت وجود ندارد.

او اضافه کرد: قبلا کار برای ما سادهتر بود، یکسری صراف مطمئن را درنظر میگرفتیم و گردشگر پول مورد نیازش را همانجا تبدیل میکرد. به هر حال او پول ایرانی نیاز دارد، خرید روزانه دارد، میخواهد آب بخرد، رستوران برود و یا اصلا گُم میشود و باید خودش را به هتل برساند، اما حالا کار ما راهنماها این شده که تمام روز وقت بگذاریم و یک صرافی پیدا کنیم که مجاز باشد و ارز بفروشد. من برای گروه کوچکم پس از کلی جست و جو یک صرافی پیدا کردم که یورو را ۵۱۵۰ تومان و دلار را ۴۰۵۰ تومان از گردشگر خرید.

این راهنمای گردشگری اظهار کرد: وضعیت طوری شده که برخی از ایرانیها که قصد سفر خارج دارند با گردشگران خارجی که به ایران آمدهاند، معاوضه ارزی میکنند، حالا اگر یکی دو گردشگر باشد میتوان مشکل را به این شکل، حل و پول مورد نیازش را تامین کرد، اما مشکل یک اتوبوس گردشگر را چطور باید حل کنیم.

نعمتپور گفت: به نظر میرسد هیچ متولی و دستورالعملی برای حل این مشکل وجود ندارد، در مصوبهها و اطلاعیهها مشخص نشده اتباع خارجی از کجا باید پول ایرانی مورد نیاز خود را تهیه کنند که این مشکل بزرگی را برای راهنماهای تور و گردشگران خارجی بهوجود آورده است. بانک مرکزی از زمان اعلام سیاست ارزی تا کنون ۱۱ اطلاعیه با عنوان «یکسانسازی نرخ ارز» براساس تصمیمها و مصوبههای دولت منتشر کرده که با وجود تعیین «ضوابط مربوط به تامین ارز برای مسافران به خارج از کشور»، اما به شرایط تامین ارز گردشگران خارجی که به ایران سفر میکنند و همچنین شرکتهای گردشگری که به گردشگران در داخل و خارج از کشور خدمات میفروشند، هیچ اشارهای نکرده است.

در این اطلاعیهها صراحتا اعلام شده؛ «تمام صرافی ها تا اطلاع ثانوی مجاز به خرید و فروش اسکناس به صورت فیزیکی نبوده و این امر از طریق بانکها انجام خواهد شد»، درحالیکه مسافران خارج و خارجیهایی که به ایران آمدهاند در گزارش هایی اعلام کردهاند؛ بسیاری از بانکها ارز مورد نیاز مسافر را تامین نمیکنند و برخی شعب بانکها در فرودگاه ها در ساعت اوج ورود و خروج مسافران، اعلام میکنند؛ «ارز (دلار، یورو، ریال) تمام شده است.»

با ممنوع الفروش شدن صرافیها، برخی هتلها دست به کار شدهاند و وظیفه تبدیل ارز مسافر خارجی به ریال را با قیمتهای متفاوت به عهده گرفتهاند. برخی راهنماها و آژانسهای گردشگری نیز گزارش دادهاند؛ صرافی هایی هستند که مخفیانه ارز (دلار، یورو و ریال) مورد نیاز  گردشگر  و مسافر را تامین میکنند، اما با شرایط و قیمت خودشان.