تغییر چشمگیر در سیاست‌های کره شمالی

رئیسجمهور آمریکا هم از این اقدام حمایت کرد و در توییتی نوشت: «این خبر بسیار خوبی برای کرهشمالی و جهان است؛ موفقیت بزرگی است. منتظر جلسه سران دو کشور هستم.»

«سورپرایز»های رهبر کرهشمالی همچنان ادامه دارد. اگر در گذشته سورپرایزهای او بیشتر هستهای- موشکی بود اما این روزها سورپرایزهای «اون» دیپلماتیک است. او روز جمعه (۳۱ فروردین ماه ۹۷) اعلام کرد که مخالفتی با حضور نیروهای آمریکایی در شبهجزیره کره ندارد. این درحالی است که وی اندکی قبلتر یکی از پیش شرطهای خود برای مذاکره با طرف آمریکایی یا همسایه جنوبی را خروج این نیروها اعلام کرده بود. دیروز شنبه (اول اردیبهشت ماه ۹۷) رهبر کرهشمالی یکی دیگر از کارتهای شگفتیآور خود را از جیب بیرون آورد و روی میز گذاشت.

وی اعلام کرد تلاشها برای برنامه هستهای «کامل» شده و این کشور «دیگر نیازی به آزمایشهای هستهای و موشکی ندارد.» افزون بر این، رهبر کرهشمالی اعلام کرد محل انجام آزمایشهای هستهای در شمال این کشور را برای اثبات حسن نیت خود خواهد بست. «سوفی جئونگ» و«یوان مک کردی»، گزارشگران سیانان در گزارش ۲۱آوریل، به نقل از خبرگزاری دولتی کرهشمالی (KCNA) نوشتند که کرهشمالی اعلام کرد آزمایشهای هستهای و آزمایش موشکهای میانبرد و قارهای خود را متوقف خواهد کرد.

«جئونگ- مک کردی» میافزایند این نشان از تغییری چشمگیر در سیاست «کیم» دارد. شاید او به این باور رسیده که نفس دستیابی به تسلیحات هستهای برای بقای کشورش و بقای خاندان «کیم» ضروری است. به این ترتیب، غرب به این مساله پی برده که کرهشمالی دارای توانمندی هستهای است و همین برای تضمین بقای کشور کافی است. چنین است که «ریچارد هاس»، رئیس شورای روابط خارجی آمریکا، میگوید: «کرهشمالی از توانایی کلاهکهای هستهای و موشکی خود مطمئن است. توقف آزمایشها در ازای کاهش تحریمها مشکل را حل نمیکند اما گام اول مهمی است.» همین اطمینان است که باعث شده کرهشمالی با خیال آسوده پای میز مذاکره بیاید. این سورپرایز پیش از دیدار رهبران دو کره در هفته جاری اعلام شد؛ دیداری که برخی از آن با عنوان پیشزمینهای برای دیدار «اون» و «ترامپ» یاد میکنند. رئیسجمهوری آمریکا هم از این اقدام حمایت کرد و در توییتی نوشت: «این خبر بسیار خوبی برای کرهشمالی و جهان است؛ موفقیت بزرگی است. منتظر جلسه سران دو کشور هستم.»

گزارشگران سیانان بر این باورند که کرهشمالی بهدنبال امتیازگیری است. او پیشتر هم اعلام کرده بود که مخالفتی با مانور نظامی مشترک کرهجنوبی با آمریکا ندارد. بهنظر میرسد «کیم» تصمیم گرفته فصل جدیدی در کشورش بگشاید. منابع میگویند او اکنون متعهد شده تا هم کشورش را خلع سلاح کند؛ هم به رشد اقتصادی و بهبود فضای کسبوکار در کشورش کمک کند و هم روابطی مطلوب با همسایگان و جهان برقرار کند. در نهایت وی میخواهد کشورش در عرصه بینالملل مورد شناسایی قرار بگیرد.

اقدامات کرهشمالی هرچند با احتیاط مورد حمایت ژاپن و چین هم قرار گرفته است. ژاپنیها اگرچه- مانند قبل- تعلیق آزمایشهای موشکی را «ناکافی» میدانند اما با این حال، با احتیاط از روندی که کرهشمالی در پیش گرفته حمایت میکنند. «لو کانگ»، سخنگوی وزارت خارجه چین هم گفت:«دستیابی به منطقه عاری از تسلیحات هستهای و صلح پایدار در منطقه به نفع مردم شبهجزیره و منطقه است و انتظارات جامعه بینالملل را برآورده میسازد.» مقامهای آمریکایی هم از نقش چین در این قضیه تمجید کردهاند.

«سو میتری»، تحلیلگر سابق امور کرهشمالی در سازمان سیا، میگوید:«اعلام چنین موضعی مهم است اما باید جدیت کرهشمالی آزموده شود. باید بهدنبال توقف در ازای توقف باشیم. آنها بهدنبال رهایی از تحریم هستند. بنابراین، ما در ازای این توقف چه چیزی باید بدهیم؟» برخی بر این باورند که کرهشمالی پس از ورود به باشگاه دارندگان قدرت هستهای احساس کرده که میتواند وارد مذاکرات شود. «جاش پولاک»، محقق در موسسه مطالعات بینالمللی میدلبوری در مونتری، میگوید: «آنها میخواهند بهعنوان تازهوارد در میان قدرتهای هستهای نگریسته شوند. آنچه یک قدرت هستهای انجام نمیدهد آزمایش است (به استثنای هند و پاکستان). هیچ کشوری از جنگ جهانی دوم به این سو آزمایش هستهای انجام نداده است. بنابراین، این نشانهای از بلوغ است و کرهایها میگویند اکنون ما به لحاظ تکنیکی بالغ هستیم و دیگر نیازی به آزمایش نداریم.»

نیویورکتایمز اما دلیل اصلی تمایل کرهشمالی به مذاکرات را «فشار ناشی از تحریمهای اقتصادی» میداند. «چو سانگ هون»، گزارشگر این روزنامه در ۲۰ آوریل ۲۰۱۸، به نقل از «شاهدان عینی» نوشت فشار تحریمها باعث شده دولت کرهشمالی بهصورت قاچاق مبادرت به ارسال طلا و برخی دیگر از مواد معدنی به چین کند.

این اقدام شبها شروع شده و تا نزدیکیهای صبح ادامه دارد. این گزارش میافزاید کارخانهها به دلیل نبود مواد اولیه تعطیل شده، ماهیگیران قایقهایشان را ترک کردهاند و واحدهای نظامی هم به وسایل نقلیه زغالی متوسل شده تا چرخ حملونقل را بچرخانند گویی اقتصاد این کشور در قرن ۲۱ نشانههایی از یک اقتصاد قرون وسطایی دارد. اما تلاشها برای ورود و خروج قاچاق کالا به کشور در زمره نشانههایی است که این کشور بسته و اسرارآمیز میکوشد روشهایی برای حلوفصل آن بیابد. کرهشمالی کمربندها را سفت بسته اما اولویت را به اختصاص منابع به ارتش و نخبگان سیاسی داده است. با وجود کمبودها اما نرخ ارز و قیمت کالاهای مصرفی ثابت است و هیچ نشانهای از نزدیک شدن به وضعیت قحطی به چشم نمیخورد.

رئیسجمهوری آمریکا به همتای کرهجنوبی خود گفته سیاست «حفظ حداکثر فشار» بر کرهشمالی باعث شده این کشور پای میز مذاکرات بیاید. اما در میان متحدان آمریکا هم ژاپنیها همچنان به رهبران پیونگیانگ بدبین هستند و معتقدند این سیاست باید تا مدت زمانی نامشخص ادامه یابد. «ایتسونوری اونودرا»، وزیر دفاع ژاپن اعلام کرد: ژاپن خواهان دنبال کردن سیاست نهایت فشار بر کرهشمالی است تا از برنامه تسلیحاتی خود دست بردارد. گزارشگر نیویورکتایمز معتقد است کرهشمالی با اتخاذ گامهایی چیزی مانند امتیاز به آمریکا میدهد و در عین حال، شاید بهدنبال آغاز مذاکرات تاکتیکی است. با این حال، اجماع بر این است که کرهشمالی موانع مذاکرات را یکی پس از دیگری برمیدارد تا شرایط برای یک مذاکره «احتمالا» جامع با آمریکا هموار شود.

برخی تحلیلگران به نقل از پناهندگان کرهشمالی میگویند تردید دارند که فشار و تحریم اقتصادی بتواند رفتار کرهشمالی را تغییر دهد؛ کشوری که تا مغز استخوان افراد جامعه نفوذ دارد و کنترل سفت و سختی بر حیات و ممات مردمان کشورش دارد. «کیم» در سخنرانی خود به مناسبت سال جدید خطاب به مردم کشورش گفته بود: «باید کمربندها را برای فائق آمدن بر دشواریها محکم ببندیم. انقلاب ما با شدیدترین چالش خود مواجه است.» یک پناهنده کرهشمالی به نیویورکتایمز میگوید: «اگر شما فکر میکنید که مردم کرهشمالی بهخاطر تحریمها قیام میکنند یا رژیم فرو میپاشد در اشتباه هستید. چنین تحلیلی نشان میدهد که چیزی از این کشور نمیدانید. مردم کرهشمالی کسانی هستند که با خوردن دانه و حتی علف از دوران قحطی جان به در بردند.»